Widok krwi nie należy do przyjemnych. Nikt także nie przepada za badaniem krwi, które wymaga jej pobrania. W większości przypadków ludzie jednak nie panikują widząc krew, potrafią zająć się skaleczeniami u siebie czy innych, nie unikają morfologii, jeśli zachodzi potrzeba jej wykonania. Sytuacja jednak komplikuje się, kiedy osoba cierpi na hematofobię, czyli lęk przed krwią. Fobia ta potrafi być dla niej bardzo uciążliwa. Jak ją leczyć?
Co to jest hematofobia?
Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 hematofobia to rodzaj zaburzenia lękowego. Traktuje się ją jako fobię specyficzną, czyli taką, która odnosi się do konkretnego obiektu, zjawiska lub sytuacji. W przypadku hematofobii bodźcem wyzwalającym lęk jest krew oraz wszystko to, co się z nią wiąże. Daje ona o sobie znać przede wszystkim w przypadku skaleczeń czy konieczności pobrania krwi, choć nawet widok krwi w telewizji może być przyczyną pojawienia się lękowych objawów. Szacuje się, że hematofobia dotyczy 3-4% populacji. Lęki mogą mieć różne nasilenie: czasem mają postać ładnych symptomów, a czasem wiążą się z silną reakcją paniki.
Jakie są objawy hematofobii?
Objawy hematofobii są charakterystyczne. Osoba cierpiąca na ten typ fobii unika wszelkich sytuacji, które związane się z krwią – chodzi zarówno o widok krwi na żywo, a także w telewizji czy w Internecie. Osoba z hematofobią obawia się również wizyt u lekarza oraz procedur diagnostycznych polegających na pobraniu krwi. Zachowania te wynikają z tzw. lęku antycypacyjnego, czyli obawą przed tym, co się faktycznie stanie, jeśli dojdzie do kontaktu z krwią.
W przypadku zetknięcia się z krwią człowiek z hematofobią doświadczać będzie różnych objawów jak przyspieszenie akcji serca, zawroty i bóle głowy, zwiększona potliwość, drżenie rąk czy nudności i wymioty. W nagłych przypadkach w wyniku hematofobii dochodzi do omdlenia wazowagalnego, które związane jest ze zbyt długim utrzymywaniem pozycji stojącej, co skutkuje odruchowym zwolnieniem rytmu serca lub spadkiem ciśnienia.
Jakie są przyczyny hematofobii?
Hematofobia wynika najczęściej z nieprzyjemnych doświadczeń powiązanych z krwią. Osoby, które borykają się z tym problemem, mogły doznać wypadku czy być świadkami walki zbrojnej. Mogły one przeżyć ciężką operację lub intensywny krwotok. Z pewnością pewną rolę w powstawaniu hematofobii odgrywają czynniki genetyczne, które bardziej predysponują niektóre osoby do pojawienia się u nich zaburzeń lękowych. Niektórzy badacze zwracają uwagę na adaptacyjną rolę tego lęku w przeszłości. Wystąpienie hematofobii sprawia, że obniża się ciśnienie krwi, co zmniejsza jej utratę i ułatwia jej krzepnięcie. Ten mechanizm zwiększał więc szansę na przeżycie u naszych przodków.
Diagnozowanie hematofobii
Diagnozę hematofobii stawia lekarz psychiatra po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem. Występowanie fobii może zauważyć także psycholog bądź psychoterapeuta. Objawy zaburzenia się na tyle charakterystyczne, że łatwo jest je rozpoznać. Bardzo ważne jest jednak, aby ustalić, czy dana osoba nie boryka się także z innymi problemami natury lękowej i psychicznej.
Czy wiesz że: jeśli dana osoba obawia się pobrania krwi, warto, aby zamiast pozycji siedzącej, przyjęła one pozycję leżącą? Pozwala to przede wszystkim uniknąć jej widoku krwi?
Leczenie hematofobii
Leczenie hematofobii nie różni się od leczenia innych fobii. Rekomenduje się uczestnictwo w terapii poznawczo-behawioralnej. Polega ona na stopniowym zwiększaniu ekspozycji na bodziec, który wywołuje lęk – w tym przypadku jest to krew. Przykładowo, uczestnik terapii może początkowo konfrontować się jedynie ze zdjęciem, na którym widoczna jest krew. Na dalszym etapie leczenia może on z terapeutą odwiedzić centrum diagnostyczne, gdzie pobierana jest krew. Dzięki tym czynnościom pacjent uczy się przezwyciężać swój lęk i stawiać mu czoła. Terapeuta omawia także z uczestnikiem terapii metody radzenia sobie z objawami. Jeśli są one jednak bardzo nasilone, istnieje możliwość zastosowania leków przeciwlękowych i uspokajających. Oprócz tego stosuje się również psychoedukację oraz wdraża techniki uspokajające i zapobiegające omdleniom.
Zapamiętaj: Objawy hematofobii są charakterystyczne. Osoba cierpiąca na ten typ fobii unika wszelkich sytuacji, które związane się z krwią - chodzi zarówno o widok krwi na żywo, a także w telewizji czy w Internecie.
Hematofobia to dość powszechny problem. Samo nasilenie objawów bywa jednak różne. Łagodne symptomy nie są aż tak uciążliwe. Niestety, zdarzają się sytuacje, że pacjent nie jest w stanie poddać się badaniu z powodu silnego lęku. Terapia poznawczo-behawioralna przynosi jednak bardzo dobre efekty i to w krótkim czasie.