Biopsja szpiku kostnego – co to jest, jak wygląda, kiedy ją wykonać i ile się czeka na wyniki. Czy biopsja szpiku kostnego boli?

Biopsja szpiku kostnego należy do badań wykorzystywanych w diagnostyce chorób dotyczących układu krwiotwórczego. Trudności w znalezieniu przyczyny odpowiedzialnej za nieprawidłowości w wyniku morfologii krwi obwodowej, często skłaniają lekarza do podjęcia decyzji o wykonaniu badania szpiku kostnego. Analiza materiału pobranego ze szpiku kostnego pozwala na rozpoznanie wielu chorób rozrostowych układu krwiotwórczego. Co warto wiedzieć o tym badaniu?

Co to jest biopsja szpiku kostnego?

Jak powszechnie wiadomo szpik kostny, a dokładnie czerwony szpik kostny odpowiada za produkcję elementów morfotycznych obecnych we krwi obwodowej – erytrocytów, leukocytów (neutrofili, bazofilii, eozynofilii, monocytów) oraz płytek krwi. W organizmie dzieci czerwony szpik kostny znajduje się we wszystkich kościach. Z upływem lat zostaje on zastąpiony przez szpik żółty, który nie uczestniczy w produkcji elementów morfotycznych krwi. U dorosłych aktywny hematopoetycznie szpik znajduję się w nasadach kości długich, a także w mostku, kościach czaszki, żeber, miednicy, trzonu kręgów oraz łopatek.

Zapamiętaj: Biopsja szpiku kostnego to inwazyjne badanie diagnostyczne, podczas którego (stosując znieczulenie miejscowe) pobiera się próbki krwi szpikowej lub też kości oraz szpiku.

Kiedy wykonać biopsję szpiku kostnego?

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Biopsję szpiku kostnego warto wykonać, gdy istnieje podejrzenie chorób rozrostowych (np. białaczek, chłoniaków, zespołu mielodysplastycznego), małopłytkowości lub nadpłytkowości oraz wiele innych, stanowią wskazanie do wykonania biopsji aspiracyjnej szpiku kostnego. Zabieg ten można wykonać zarówno u dorosłych jak i u dzieci. Dzięki uzyskaniu próbki szpiku przy pomocy strzykawki/specjalnej probówki możliwe jest dokonanie oceny m.in. mielogramu (mikroskopowe badanie szpiku oceniające skład procentowy komórek), wykonanie badań cytochemicznych, genetycznych, immunofenotypowych, które pozwalają na rozpoznanie przyczyny nieprawidłowości występujących w obrazie morfologii krwi obwodowej.

Jak wygląda biopsja szpiku kostnego?

Biopsja aspiracyjna szpiku kostnego należy do drobnych zabiegów chirurgicznych, w czasie którego stosowane jest zwykle znieczulenie miejscowe, które chroni przed odczuwaniem bólu. Szpik kostny może być pobrany z mostka, kolców biodrowych, talerza kości biodrowej, wyrostków kolczystych kręgów trzonowych (trzeciego i czwartego). Najczęściej pobranie materiału dokonuje się z kolca biodrowego przedniego lub tylnego.

W pierwszym etapie pacjent zostaje przygotowany do zabiegu:

  •  przeprowadzany jest wywiad lekarski,
  • oceniane jest miejsce wkłucia (pod względem występowania chorób skóry, tkanki podskórnej, ilości tkanki podskórnej),
  •  dezynfekcja okolicy wkłucia,
  •  zamocowanie jałowej serwety w okolicy wkłucia,
  • przygotowanie igły, probówek.

Pacjent w trakcie zabiegu położony jest na wznak lub na brzuchu (w zależności od miejsca pobrania). W drugim etapie podawane jest znieczulenie miejscowe, a następnie wykonywana jest biopsja aspiracyjna szpiku kostnego. Lekarz za pomocą igły biopsyjnej dostaje się jamy szpikowej, skąd przy użyciu strzykawki podłączonej do igły pobierany jest materiał komórkowy ze szpiku (zwykle pobierane jest około od 0,5 do 2 ml). Następnie pobrany w ten sposób materiał umieszczany jest w probówkach z odpowiednim antykoagulantem, który ma zapobiec jego krzepnięciu. Tak przygotowany materiał przekazywany jest do laboratorium, gdzie poddawany jest badaniom. W miejscu ukłucia zakładany jest opatrunek uciskowy. Jeżeli pacjent czuje się dobrze, może opuścić gabinet zabiegowy.

Ile czeka się na wyniki biopsji szpiku kostnego?

Biopsja szpiku kostnego nie jest długim badaniem. Trwa zazwyczaj od 15 do 20 minut. Nieco dłużej trzeba jednak czekać na wyniki biopsji szpiku kostnego. Wiąże się to z koniecznością wykonania dodatkowych badań i analiz, aby mieć pewność co do wyników.

Na wyniki biopsji szpiku kostnego musimy poczekać około 2 tygodni.

Czy biopsja szpiku kostnego boli?

Aby zabieg nie był zbyt bolesny dla pacjenta każdemu podawany jest podskórnie środek miejscowo znieczulający okolice, z której nastąpi pobranie szpiku kostnego. W przypadku dzieci i pacjentów o znacznie niskim progu bólowym możliwe jest zastosowanie płytkiego znieczulenia ogólnego (w tym przypadku zabieg musi być przeprowadzony w warunkach bloku operacyjnego).

Czy wiesz że: biopsja szpiku może być wykonywana również o kobiet, które są w ciąży?

Ile się czeka na wyniki biopsji szpiku? Czas oczekiwania na wynik może wynosić od kilku do kilkunastu dni. Interpretacja wyniku należy wyłącznie do lekarza specjalisty – hematologa.

Wyniki biopsji szpiku kostnego

Podstawowym wynikiem biopsji szpiku kostnego jest mielogram. Badający pod mikroskopem poszukuje ewentualnych komórek nietypowych dla szpiku, które pochodzą spoza układu krwiotwórczego. Taka ocena wyglądu poszczególnych komórek nosi nazwę badania cytomorfologicznego. Jeżeli jest ona niewystarczająca wówczas zleca się dodatkowe badania:

  • cytochemiczne – wykrywają związki chemiczne w komórkach,
  • cytogenetyczne,
  • immunologiczne.

Należy pamiętać, że wyniki badań szpiku kostnego powinien interpretować wyłącznie lekarz.

Powikłania po biopsji szpiku kostnego

Po przeprowadzeniu biopsji aspiracyjnej szpiku powikłania pojawiają się niezwykle rzadko. Może wystąpić: krwiak, stan zapalny, ból w miejscu ukłucia, czy krwawienie.

Choć słowa biopsja szpiku przysparza niejednemu pacjentowi wiele negatywnych emocji, wykonanie tego badania jest konieczne w celu rozpoznania wielu chorób, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu. Tylko dzięki rozpoznaniu choroby możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia, które zwiększa szansę na powrót do zdrowia.

Ile trwa zabieg?

około 15 - 20 minut

Ile czeka się na wyniki?

Najczęściej około 2 tygodni

Ile pobiera się materiału ?

od 0,5 do 2 ml

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *