Jedzenie to ważna część życia. Daje ono energię do działania, dostarcza organizmowi ważnych składników odżywczych i utrzymuje funkcje życiowe. Spożywanie pokarmów może być również przyjemne. Nie bez przyczyny ludzie celebrują ważne momenty w restauracjach lub przy uroczystej kolacji w domu. Niestety, nie zawsze łatwo jest zachować zdrowe proporcje w jedzeniu bądź kontrolę nad żywieniowymi nawykami. W psychiatrii wyróżnia się zaburzenia odżywiania, w których objawy chorobowe są właśnie związane z jedzeniem. Przykładem jest kompulsywne objadanie się, czyli spożywanie dużej i niekontrolowanej ilości pokarmu w krótkim czasie.
Co to jest kompulsywne objadanie się?
Kompulsywne objadanie się to rodzaj niespecyficznych zaburzeń odżywiania. Polega ono na tym, że człowiek odczuwa silną potrzebę jedzenia, choć wcale nie czuje fizycznego głodu. W efekcie sięga on po dostępny w zasięgu ręki pokarm, spożywając go w szybki i niekontrolowany sposób. Zachowanie to ma charakter napadowy i często jest odpowiedzią na przykre i trudne emocje, jak lęk, smutek czy rozczarowanie. Osoba doświadczająca tego typu napadów ma świadomość swojego problemu. Po spożyciu dużej ilości jedzenia czuje ona wyrzuty sumienia i złości się na samą siebie. Aby zdiagnozować kompulsywne objadanie się, napady muszą występować nie mniej niż dwa razy w tygodniu przez co najmniej sześć miesięcy.
Objawy kompulsywnego objadania się
Głównym objawem kompulsywnego objadania się jest spożywanie dużej ilości jedzenia w krótkim odcinku czasowym. Oprócz tego wyróżnia się takie symptomy jak:
- szybkie tempo jedzenia,
- poczucie pobudzenia w trakcie napadu,
- poczucie utraty kontroli nad ilością spożywanego jedzenia,
- spożywanie pokarmów aż do nieprzyjemnego poczucia sytości,
- poczucie winy, wstydu i zakłopotania swoim własnym zachowaniem pomiędzy napadami,
- wycofanie się z życia społecznego i jedzenie w samotności.
Osoba kompulsywnie objadająca się często ma również problem z nadwagą lub otyłością. Z tego powodu boryka się ona z obniżoną samooceną i niespełnioną potrzebą akceptacji.
Przyczyny kompulsywnego objadania się
Patologiczne objadanie się jest postrzegane z jednej strony jako szkodliwy nawyk, a z drugiej jako sposób radzenia sobie z emocjami. Osoba z tego typu zaburzeniem podświadomie nauczyła się, że jedzenie pomaga w zredukowaniu napięcia, lęku, rozczarowania czy smutku. Dzięki spożywaniu dużej ilości pokarmu odczuwa ona chwilową przyjemność i ulgę. Niestety nie na długo, bo po napadzie przychodzi poczucie winy oraz wstydu. Niepohamowane jedzenie jest więc sposobem na regulowanie trudnych emocji. Na występowanie tego problemu mogą mieć wpływ także inne czynniki. Najczęściej wymienia się uszkodzenie ośrodka sytości i głodu, zaburzenia neurochemiczne, otyłość wczesnodziecięcą, nieregularne spożywanie pokarmów, które sprawia, że zaburzeniu ulega wrażliwość na głód i sytość oraz brak zdrowych wzorców żywieniowych w rodzinie.
Zapamiętaj: Kompulsywne objadanie się to rodzaj niespecyficznych zaburzeń odżywiania. Polega ono na tym, że człowiek odczuwa silną potrzebę jedzenia, choć wcale nie czuje fizycznego głodu.
Jak leczyć kompulsywne objadanie się?
Kompulsywne objadanie się może mieć różne nasilenie. W niektórych przypadkach wystarczy psychoterapia, zwłaszcza w nurcie poznawczo-behawioralnym. Pozwala ona na stworzenie zdrowych nawyków żywieniowych oraz rozumienie swoich emocji, które najczęściej są źródłem problemu. Uczestnik terapii uczy się je rozpoznawać oraz regulować we właściwy sposób. Zdarza się jednak, że problem kompulsywnego objadania się jest bardzo nasilony. Wówczas, oprócz psychoterapii, potrzeba jest też pomoc psychiatry, który przepisze odpowiednie leki oraz dietetyka, który zadba o edukację żywieniową. Dużą pomocą w powrocie do normalnych nawyków żywieniowych może okazać się uczestnictwo w grupie wsparcia “Anonimowi Jedzenioholicy”. Warto wspomnieć, że skuteczność leczenia kompulsywnego objadania się jest wysoka i zdecydowanie większa niż w przypadku innych zaburzeń odżywiania.
Leki na kompulsywne objadanie się
Preparatem stosowanym w leczeniu kompulsywnego objadania się jest Vyvanse, który początkowo został dopuszczony do obrotu przez amerykańskiego regulatora jako lek dla osób z ADHD. Badania kliniczne pokazały, że Vyvanse zmniejsza ilość epizodów objadania się poprzez zwiększenie kontroli nad impulsywnym jedzeniem. Niestety, lek ten ma wiele skutków ubocznych i może prowadzić do uzależnienia. Należy więc ściśle dostosować się do dawkowania, jakie zalecił lekarz.
Czy wiesz że: z pozoru niewinne podjadanie może prowadzić do rozwoju kompulsywnego objadania się? Warto mieć to na uwadze, zwłaszcza że problem kompulsywnego objadania jest powszechny.
Kompulsywne objadanie się wywołuje w człowieku poczucie winy, lęk i wstyd. Jest on więc w złej kondycji psychicznej, która może prowadzić do rozwoju depresji lub innych zaburzeń nastroju. Z tego powodu w leczeniu stosuje się czasem leki antydepresyjne lub inne leki psychotropowe. Decyzja o zastosowaniu konkretnych środków farmakologicznych podejmowana jest zawsze indywidualnie przez lekarza psychiatrę.
Kompulsywne objadanie się a bulimia
Kompulsywne objadanie się łatwo jest pomylić z innym słynnym zaburzeniem odżywiania, czyli bulimią. Faktycznie, obie jednostki chorobowe mają wiele ze sobą wspólnego. Łączy je przede wszystkim występowanie niekontrolowanych napadów jedzenia. W przypadku bulimii dochodzi jednak do wywoływania wymiotów po epizodzie. Osoby z bulimią stosują także środki przeczyszczające. Tych zachowań nie obserwuje się w przypadku ludzi z problemem kompulsywnego objadania się.
Kompulsywne objadanie się to powszechny problem, który dotyka głównie kobiety. Sięgnięcie po jedzenie jest dla wielu osób sposobem radzenia sobie z napięciem czy trudnymi emocjami. Niestety, nie na długo. Zaburzenie często prowadzi do otyłości, problemów z nastrojem i obniżenia jakości życia. Warto więc zdecydować się na leczenie, zwłaszcza że cechuje się ono wysoką skutecznością.