Krioterapia z języka starogreckiego oznacza dosłownie leczenie zimnem. Jest to zabieg całkowicie nieinwazyjny, który stosowany jest w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych i obrzęków oraz zwalczania procesów zapalnych w różnych chorobach dotyczących układu ruchu, a także w przypadku urazów sportowych. Polega na schładzaniu chorego miejsca z bardzo bliskiej odległości.
Co to jest krioterapia?
Krioterapia jest metodą leczniczą wykorzystywaną m.in. w ortopedii i fizjoterapii. Cały zabieg trwa zazwyczaj od 30 sekund do maksymalnie 3 minut. Wykorzystuje się w nim proces schładzania powierzchni ciała w celu wywołania szeregu korzystnych reakcji warunkujących regenerację uszkodzonych tkanek. Efekty można przedstawić w podziale na dwie fazy.
W pierwszej fazie, na etapie czynnego schładzania, dochodzi do obkurczenia się naczyń krwionośnych, obniżenia temperatury skóry, mięśni i stawów, zwolnienia przewodnictwa nerwowego i stłumienia bólu oraz zwiększenia napięcia mięśni. Po zakończeniu schładzania mówimy o efektach drugiej fazy do których należą: rozszerzenie się naczyń krwionośnych, obniżenie napięcia mięśniowego, obniżenie się ciśnienia krwi oraz powolny wzrost temperatury tkanek.
Taki cykl krioterapii składający się z dwóch faz pozytywnie wpływa na regenerację uszkodzonych tkanek. Dzięki pracy naczyń krwionośnych dostarczone zostają tlen i składniki odżywcze konieczne do odbudowy uszkodzeń, zwiększa się odpływ chłonki, czyli płynu otaczającego tkanki – co zmniejsza obrzęk, a odczucia bólowe ulegają stłumieniu. Żeby osiągnąć satysfakcjonujące wyniki leczenia potrzebny jest cały cykl zabiegów, który w zależności od schorzenia może obejmować nawet kilkanaście osobnych zabiegów krioterapii.
Wskazania do krioterapii
Krioterapia posiada szereg zastosowań wspomagając leczenie bólu ostrego i przewlekłego. Szczególnie chętnie wykorzystywana jest w medycynie sportowej przy leczeniu urazów u przemęczonych psychicznie i fizycznie sportowców wyczynowych. Krioterapię stosuje się w:
– zapaleniu stawów (reumatoidalnym, łuszczycowym, czy ZZSK – zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa),
– chorobie zwyrodnieniowej stawów,
– dyskopatii,
– fibromialgii,
– urazach stawów i tkanek miękkich (zwichnięcia, skręcenia, naderwania ścięgien i mięśni),
– niedowładach spastycznych.
Krioterapia jest też elementem tzw. odnowy biologicznej przyspieszającej regenerację u sportowców, a także innych przemęczonych psychicznie i fizycznie osób, ponieważ wyzwala w organizmie dodatkowy wyrzut endorfin poprawiających nastrój.
Krioterapia miejscowa
Wyróżnia się krioterapię miejscową oraz całego ciała. Ta pierwsza polega na schładzaniu z użyciem par ciekłego azotu lub dwutlenku węgla wybranych miejsc na ciele przez okres od 30 sekund do maksymalnie 3 minut. W dermatologii zastosowanie ma tzw. kriodestrukcja, czyli niszczenie zmian skórnych takich jak np. brodawki (kurzajki) po przyłożeniu do skóry lub śluzówki bardzo niskiej temperatury z użyciem specjalnego aplikatora.
W krioterapii ogólnej pacjenta ,na czas nie dłuższy niż 3 minuty, wprowadza się do specjalnej komory w której temperatura dochodzi do nawet -110ºC. Zabieg ten stwarza dogodne warunki do rehabilitacyjnej pracy mięśniowej u pacjentów z licznymi i silnymi przykurczami. Takie zabiegi prowadzone są w wyspecjalizowanych zakładach fizjoterapeutycznych i rehabilitacyjnych, które mieszczą się w prawie każdym większym mieście w Polsce.
Czy wiesz że: temperatura pary wykorzystywanej w krioterapii dochodzi do -176ºC? Użycie tak niskich temperatur pozwala schłodzić kończyny dolne nawet do kilkunastu stopni.
Najprostszym rodzajem krioterapii miejscowej do wykonania samodzielnie w domu jest zwyczajne schładzanie bolesnych miejsc kontuzji przy użyciu kostek lodu, czy specjalnie do tego przeznaczonych okładów chłodzących np. w postaci kompresów żelowych. Przynosi to chwilową ulgę w bólu i przyspiesza procesy regeneracyjne.
Skutki uboczne krioterapii
Po zabiegach krioterapii może dojść do zaczerwienienia i podrażnienia skóry. Możliwe są także nieprzyjemne odczucia drętwienia i mrowienia. Nie ma jednak mowy o innych poważniejszych skutkach takich jak np. odmrożenia – krioterapia jest uznana za metodę bezpieczną.
Przeciwwskazania do krioterapii
Krioterapia jako zabieg wpływający na pracę układu krążenia oraz szybkość metabolizmu jest przeciwwskazana w przypadku:
– zaawansowanej miażdżycy,
– nadciśnienia tętniczego,
– miejscowych zaburzeniach ukrwienia jak np. w chorobie Raynauda,
– choroby nowotworowej,
– znacznej niedokrwistości,
– nocnej napadowej hemoglobinurii,
– wyniszczenia organizmu,
– niedoczynności tarczycy,
– dusznicy bolesnej i zaburzeń rytmu serca,
– wad mięśnia sercowego i zastawek serca,
– ostrych schorzeń dróg oddechowych,
– nietolerancji zimna.
Zapamiętaj: Krioterapia jest zabiegiem leczniczym, zatem wpływa nie tylko na objawy, ale także przyczyny schorzenia.
Krioterapia jako metoda prosta i skuteczna powinna być stosowana w warunkach domowych jako pierwsza próba leczenia przeciążeń i innych urazów sportowych. Często jest to wystarczające na wczesnych etapach kontuzji i pozwala na szybki powrót do pełnej aktywności.