Co to jest nefropatia? Objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Nerki to narząd parzysty rozwijający się już w pierwszym miesiącu życia płodu i niezbędny do jego prawidłowego wzrostu i funkcjonowania. Nerki odpowiadają za prawidłowe wydalanie wielu zbędnych produktów, wyrównanie ilości wody w organizmie, a także produkują substancje niezbędne np. do wytwarzania krwinek. Składają się one z nefronów, które nawet po uszkodzeniu wielu z nich mogą kompensować pracę całej nerki, czasem jednak dochodzi do zbyt rozległego uszkodzenia i wielu związanych z tym powikłań. Czym jest nefropatia?

Co to jest nefropatia?

Jest to uszkodzenie nerek w przebiegu różnych chorób, działania toksycznych czynników czy np. po niedokrwieniu narządu. Może występować ona w formie ostrej (gdy objawy rozwijają się szybko, zwykle maksymalnie w ciągu tygodnia) lub przewlekłej (proces ten trwa wtedy tygodniami, a nawet latami). W niektórych przypadkach jest ona odwracalna, gdy szybko wykryjemy przyczynę i rozpoczniemy leczenie, czasem jednak na zawsze uszkadza nerki i jest przyczyną ich schyłkowej niewydolności. Jej zaawansowanie oceniamy biorąc pod uwagę parametry takie jak ilość kreatyny, ilość oddawanego moczu, nieprawidłowości w badaniu moczu (np. zbyt duża ilość białka, nieprawidłowych komórek) czy poziom tak zwanego GFR (czyli wyliczanego ze wzoru współczynnika biorącego pod uwagę płeć, rasę, wiek oraz poziom kreatyniny).

Nefropatia – objawy

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Pierwszym niepokojącym objawem jest zmniejszenie ilości oddawanego moczu czasem nawet całkowite jego zatrzymanie. W zaawansowanej postaci pojawia się osłabienie, utrata apetytu, nudności i wymioty. W postaci przewlekłej rozwija się anemia, mniejsza odporność na zakażenia, bladość, wybroczyny, świąd skóry, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, obrzęk płuc, zapalenie żołądka, trzustki, upośledzenie koncentracji, pamięci, bóle głowy, drżenia i kurcze mięśni, zaburzenia miesiączkowania i płodności, osteoporoza, a także cała masa innych objawów ze wszystkich układów na które pośrednio działają nerki. Objawy te wynikają z różnych przyczyn – czy to zaburzeń wodno-elektrolitowych pojawiających się przy nefropatii, niedoboru niektórych substancji lub przewodnienia organizmu.

Nefropatia – przyczyny

W przypadku ostrego uszkodzenia nerek przyczyny dzielone są na przednerkowe, nerkowe i zanerkowe. Jest to związane bezpośrednio z budową tego narządu. Przednerkowe to np. problemy z ukrwieniem narządu, mogą powstawać w wyniku odwodnienia, zaburzeń pracy serca lub zatorów i zakrzepów w naczyniach nerkowych.

Czy wiesz że: połowa osób z ostrą niewydolnością nerek po wyleczeniu ma pogorszoną ich funkcję, a aż 5% wymaga leczenia dializami w wyniku skrajnego upośledzenia ich czynności?

Przyczyny nerkowe wynikają bezpośrednio z uszkodzenia nerki np. przy chorobach kłębuszka nerkowego (jednej ze struktur tworzącej nefron), działania toksycznego różnych substancji na miąższ nerki oraz w chorobach nowotworowych, gdzie naciek zajmuje nerkę. Zanerkowo natomiast do uszkodzenia mogą prowadzić nieprawidłowości w kolejnych elementach układu moczowego. Dochodzi wtedy do zatrzymania moczu i niewydolności nerki np. w kamicy, ucisku guza na moczowody, pęcherz, cewkę moczową, w przeroście prostaty lub w wyniku urazu. W chorobie przewlekłej przyczyną jest długotrwałe działanie niekorzystnego czynnika, który poprzez swój wielotygodniowy, wielomiesięczny, a często wieloletni wpływ działa uszkadzająco na na nerkę. Mogą ją powodować choroby przewlekłe np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, wrodzone i nabyte zwyrodnienia, torbiele w nerkach, wrodzone choroby genetyczne czy zarażenie wirusem HIV.

Nefropatia – rodzaje

Nefropatie jak już wspomniano powyżej można podzielić m.in. ze względu na czas i tempo narastania objawów na nefropatię ostrą i przewlekłą, jednak istnieje też kilka bardzo specyficznych rodzajów nefropatii. Jest to np. nefropatia pokontrastowa wywołana podaniem kontrastu przed badaniem tomografii komputerowej, po użyciu środków zawierających fosforany w przygotowaniu do badania kolonoskopii, po niektórych lekach np. niesteroidowych lekach przeciwzapalnych czy warfarynie (która jest lekiem przeciwkrzepliwym), w przebiegu nowotworu i leczenia tej choroby, wywołana marskością wątroby, ostrą martwicą kory nerek (najczęściej występująca w ciąży), nefropatia IgA (związana z immunoglobuliną typu IgA, uwarunkowana powstawaniem kompleksów immunologicznych), cukrzycowa w przebiegu długotrwałej i nieunormowanej cukrzycy zarówno typu pierwszego jak i drugiego. Do nefropatii może dojść w przebiegu szeregu chorób autoimmunologicznych, a czasem jest ona idiopatyczna, co oznacza, że mimo badań nie można wykryć przyczyny pogarszania się funkcji nerek.

Nefropatia – leczenie

W każdej nefropatii kluczowe jest znalezienie i przeciwdziałanie przyczynie. Czasem jest to jedyna opcja terapeutyczna jak np. w kamicy, gdzie usunięcie kamienia umożliwia dalszy przepływ moczu i jeżeli nie jest już za późno – powrót nerki do prawidłowego funkcjonowania. W trakcie choroby należy wyeliminować wszystkie potencjalnie obciążające nerki leki, stale kontrolować pacjenta oraz zmniejszyć ilość białka w jego diecie.

Zapamiętaj: W przypadku ostrego uszkodzenia nerek przyczyny dzielone są na przednerkowe, nerkowe i zanerkowe. Jest to związane bezpośrednio z budową tego narządu.

Konieczne jest szczególne zwracanie uwagi na powikłania i wprowadzanie terapii ukierunkowanej na nie np. leczenie niedokrwistości, kwasicy czy przewodnienia, które mogą powstawać w wyniku nefropatii. W skrajnych przypadkach stosuje się leczenie nerkozastępcze potocznie zwane dializą. Istnieje kilka jej rodzajów, a wybór uzależniony jest od możliwości ośrodka, preferencji i stanu klinicznego pacjenta oraz zakładanego czasu leczenia. Czasami wystarcza doraźna dializa i po poprawie stanu nerek można od niej odstąpić. Zdarza się jednak, że musi być ona prowadzona do końca życia. W przypadkach pogarszających się i nie rokujących metodą z wyboru może być przeszczepienie nerki od żywego lub zmarłego dawcy. Wtedy pacjent musi stosować leczenie immunosupresyjne, ale nie jest uzależniony od stałego wykonywania dializ.

Jak w większości chorób, tak i w chorobach nerek, kluczowe jest zapobieganie wystąpieniu schorzenia. Czasem jest to nieuniknione, gdy mamy do czynienia z przyczynami genetycznymi lub chorobami autoimmunologicznymi. Są również takie na które mamy wpływ i co więcej są to najczęstsze powody przewlekłej nefropatii – cukrzyca czy nadciśnienie. Prowadząc zdrowy tryb życia możemy uniknąć tych chorób, a w razie ich wystąpienia – dobrze je kontrolować, a więc i zapobiegać powikłaniom.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *