Woda słodka wypełniająca jeziora, stawy i baseny często służy do celów rekreacyjnych. W miesiącach letnich z pływania jako formy spędzania wolnego czasu korzystają zarówno dzieci jak i dorośli. Zbiorniki wodne są również środowiskiem życia wielu organizmów. Należą do nich między innymi pierwotniaki. Jednym z nich jest Naegleria fowleri, który po zakażeniu ludzkiego organizmu może doprowadzić do śmiertelnych powikłań.
Co to jest neglerioza?
Neglerioza to choroba wywoływana przez pierwotniaka Naegleria fowleri. Występuje on w wodzie słodkiej, wilgotnej glebie, a nawet powietrzu na całym świecie. Jednak do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez kąpiel w zbiorniku wodnym. Drobnoustrój doprowadza do wystąpienia zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych u osoby zakażonej. W dość szybkim czasie dochodzi do śmierci osoby dotkniętej tym schorzeniem. W Polsce dotychczas nie opisano przypadków negleriozy. Występowała rzadko w innych krajach Europy, między innymi w sąsiadujących z naszym krajem Czechach. Na całym świecie opisano dotychczas około 300 zakażeń tym pierwotniakiem. Największą liczbę zachorowań odnotowano w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej.
Neglerioza – objawy
Objawy negleriozy występują po około 5-7 dniach od kąpieli w zbiorniku wodnym. Świadczą one o zapaleniu mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Należą do nich:
- silne bóle głowy,
- gorączka, czyli temperatura ciała powyżej 38,3 st. C,
- brak łaknienia,
- nudności i wymioty,
- nadmierna senność,
- pobudzenie lub niepokój,
- podwójne widzenie,
- osłabione widzenie,
- zaburzenie zmysłu powonienia i smaku,
- osłabienie lub porażenie mięśni mimicznych twarzy.
W zależności od procesu zapalnego toczącego się w tkance mózgowej lub oponach mózgowo-rdzeniowych powyższe symptomy mogą pojawiać się w różnym nasileniu. Rokowanie co do przebiegu choroby jest niestety złe. W ciągu 3 dni od pojawienia się objawów negleriozy dochodzi do śmierci osoby zakażonej.
Neglerioza – przyczyny
Naegleria fowleri zasiedla zbiorniki wodne, takie jak: jeziora, stawy, baseny. Występuje również w wilgotnej glebie oraz powietrzu. Najczęściej do zakażenia człowieka dochodzi poprzez zażywanie kąpieli. Pierwotniak dostaje się wraz z cząsteczkami wody do jamy nosowo-gardłowej. Przez kość sitową wnika do włókien nerwu wzrokowego, który biegnie od gałki ocznej do mózgu. Tą drogą dociera do mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych powodując objawy zapalenia tych narządów. Należy zaznaczyć, że pierwotniakiem nie można zarazić się od drugiego człowieka, ani od zwierząt.
Czy wiesz że: Neglerioza to choroba wywoływana przez pierwotniaka, który może wniknąć do organizmu człowieka podczas kąpieli w zbiornikach wodnych?
Neglerioza – diagnostyka
Poza charakterystycznym wywiadem chorobowym i objawami wykrycie zakażenia pełzakiem jest bardzo trudne. Można tego dokonać poprzez pobranie od chorego płynu mózgowo-rdzeniowego i próbę odnalezienia pierwotniaków pod mikroskopem fazowo-kontrastowym. Analizuje się również obecność antygenów, czyli białek budujących struktury mikroorganizmu Naegleria fowleri w płynie mózgowo-rdzeniowym za pomocą wysokospecjalistycznych badań immunofluorescencji i immunodyfuzji. Alternatywną metodą jest hodowla pierwotniaka z pobranych próbek na specjalnych pożywkach laboratoryjnych, a następnie ocena kolonii drobnoustrojów pod mikroskopem. U niektórych osób zmarłych dopiero badanie tkanki mózgowej pobranej ze zwłok doprowadza do rozpoznania negleriozy.
Zapamiętaj: W Polsce dotychczas nie odnotowano przypadków negleriozy.
Neglerioza – leczenie
Leczenie tej rzadkiej choroby nie zostało dotychczas opracowane. Prawdopodobnie skutecznymi lekami w zwalczaniu tego pierwotniaka są: amfoterycyna B, ketokonazol, mikonazol. Dotychczas przetestowano te preparaty medyczne jedynie w próbach laboratoryjnych. Jedyną skuteczną możliwością obrony przed zachorowaniami wśród ludzi wydaje się badanie wody w zbiornikach wodnych w kierunku występowania tego mikroorganizmu. W niektórych krajach, na przykład w Nowej Zelandii stosuje się specjalne tablice ostrzegawcze zabraniające kąpieli w akwenach, gdzie wykryto Naegleria fowleri.
Neglerioza to choroba o złym rokowaniu. Warto więc korzystając z wypoczynku nad akwenami wodnymi, zażywać kąpieli tylko w tych akwenach, które są stale monitorowane przez stacje sanitarno-epidemiologiczne. Dotyczy to zarówno osób spędzających czas wolny w kraju, jak i zagranicą.