Decydując się na wyjazd do krajów tropikalnych, powinniśmy starannie zadbać o to, by jak najlepiej zabezpieczyć się przed chorobami i problemami zdrowotnymi, z którymi możemy mieć styczność. Większość podróżujących przyjmuje potrzebne szczepienia oraz zdaje sobie sprawę z podstawowych zagadnień – nie należy pić wody innej niż butelkowana, trzeba chronić się przed ukąszeniami komarów, unikać zbyt długiej ekspozycji na słońce, zwracać uwagę na to co jemy i w jaki sposób to jedzenie jest przygotowywane, dbać o czystość rąk i wiele innych. Natomiast nie wszyscy wyjeżdżający mają świadomość tego, że w niektórych miejscach Świata nawet krótki spacer boso po plaży, nad oceanem, może zakończyć się uciążliwą chorobą pasożytniczą. Dzieje się tak np. w przypadku skórnej larwy wędrującej.
Czym jest skórna larwa wędrująca?
Skórna larwa wędrująca (zespół skórnej larwy wędrującej) jest chorobą pasożytniczą, wywołaną przez larwy nicieni – Necator americanus, Ancylostoma braziliense i Ancylostoma duodenale. Głównym ich żywicielem są psy i koty, a nie człowiek, stąd u ludzi najczęściej dochodzi jedynie do wniknięcia larw pod naskórek, bez zajęcia narządów wewnętrznych. Zespół powoduje występowanie typowych zmian skórnych i odczynu zapalnego.
Skórna larwa wędrująca – objawy
Larwy wędrują na pograniczu naskórka i skóry, tworząc kręte, wyniosłe ponad powierzchnię skóry kanaliki, o szerokości 2-4 milimetrów (są to tzw. creeping eruption). Przemieszczają się z prędkością do kilku/kilkunastu centymetrów dziennie. Powodują silny świąd. Na końcu kanalików można zaobserwować grudki lub pęcherzyki, w których bytują pasożyty. W miejscu wniknięcia larwy, a także w obrębie kanalika występuje odczyn zapalny, w postaci rumienia. Zmiany najczęściej lokalizują się na stopach, dłoniach, pośladkach, brzuchu i plecach. Może być ich bardzo wiele, w zależności od powierzchni ciała, jaka miała kontakt ze skażoną glebą i od ilości larw, które dostały się pod naskórek.
Skórna larwa wędrująca – występowanie
Chorobą najczęściej można zarazić się podczas podróży do Azji, Afryki lub Ameryki Południowej, w ich rejony tropikalne i subtropikalne. Larwy najlepiej rozwijają się bowiem w miejscach ciepłych i wilgotnych, w glebie i piasku. W Europie (w tym także w Polsce) choroba jest niekiedy diagnozowana, jednak zawsze jako przywieziona z rejonów endemicznego występowania. Szczególnie często dotyka dzieci. Do zarażenia wśród turystów zazwyczaj dochodzi na plażach i w piaskownicach.
Skórna larwa wędrująca – przyczyny
Jaja pasożytów wydalane są wraz z odchodami zarażonych zwierząt – najczęściej psów i kotów. W glebie, w ciepłych i wilgotnych warunkach, z jaj nicieni wylęgają się larwy, które to następnie przedostają się do tkanki podskórnej człowieka, przy kontakcie ze skórą. Nie musi ona być uszkodzona, wystarczy, że nie jest osłonięta – np. butem, czy ręcznikiem. W praktyce do takiego zarażenia dochodzi więc najczęściej np. podczas chodzenia boso po plaży, leżenia na piasku tylko w stroju kąpielowym (bez ręcznika), czy w czasie zabawy w piaskownicy, jeśli gleba w tych miejscach była wcześniej skażona odchodami chorych zwierząt. Larwy przenikają przez skórę w bardzo krótkim czasie. Człowiek nie jest głównym żywicielem tych nicieni, nie mogą więc one przeniknąć głębiej niż do skóry (dzieje się to tylko w rzadkich przypadkach). Z tego też powodu pasożyty rozpoczynają drążenie krętych korytarzy, co daje charakterystyczne, opisane wyżej, objawy.
Zapamiętaj: Skórna larwa wędrująca (zespół skórnej larwy wędrującej) jest chorobą pasożytniczą, wywołaną przez larwy nicieni - Necator americanus, Ancylostoma braziliense i Ancylostoma duodenale.
Skórna larwa wędrująca – diagnostyka
Diagnostyka odbywa się przede wszystkim na podstawie obrazu klinicznego, a więc charakterystycznych objawów skórnych. Jeżeli występują one u pacjenta, który przebywał na terenie występowania choroby, to rozpoznanie jest właściwie pewne i nie powinno stanowić problemu. W celu jego potwierdzenia niekiedy wykonuje się diagnostyczną biopsję skóry. W badaniach laboratoryjnych zazwyczaj obecna jest eozynofilia (eozynofile to jedne z elementów białych krwinek, a ich ilość zwiększa się przy infekcjach pasożytniczych).
Skórna larwa wędrująca – leczenie
Larwy w skórze człowieka nie dojrzewają płciowo – obumierają w ciągu kilku-kilkunastu tygodni, co oznacza, że choroba leczy się samoistnie. Zmiany skórne ustępują bez pozostawienia blizn, w ciągu 7-10 dni. Zakażenie ma łagodny przebieg, nigdy nie odnotowano przypadków śmiertelnych. W leczeniu stosuje się leki przeciwpasożytnicze (np. albendazol), można również zastosować leki przeciwalergiczne i przeciwświądowe w celu złagodzenia objawów. W przypadku nadkażenia bakteryjnego skóry podaje się antybiotyki. Można również przeprowadzić terapię przy pomocy płynnego azotu lub chlorku etylu. W metodzie tej zamraża się koniec korytarza stworzonego przez larwę, gdyż tam właśnie najprawdopodobniej się ona znajduje. Powoduje to śmierć pasożyta i przyspiesza proces zdrowienia.
Czy wiesz że: zmiany w okolicy stóp stanowią najczęstszą lokalizację (40%), co oznacza, że najczęściej do zakażenia dochodzi właśnie poprzez chodzenie boso w miejscach zagrożonych wystąpieniem choroby?
Na osoby wyjeżdżające poza Europę, zwłaszcza w rejony tropikalne i subtropikalne, czeka wiele wyzwań, związanych z dbaniem o zdrowie podczas podróży. Nie wszystko da się przewidzieć i należy korzystać przede wszystkim ze zdrowego rozsądku, jednak w miarę własnych możliwości należy podejść do tego tematu odpowiednio rzetelnie i z odpowiednim wyprzedzeniem. Pozwoli to zapoznać się z sytuacją zdrowotną w danym kraju, a także dowiedzieć się jakich zachowań należy unikać. Gdy jesteśmy świadomi wszystkich chorób, które możemy spotkać podczas podróży, mamy szansę odpowiednio się przed nimi zabezpieczyć (w miarę możliwości). Będą to zarówno szczepienia, jak i dodatkowe leki, a także prewenacja – posiadanie moskitiery, odpowiednia odzież oraz unikanie ryzykownych zachowań – tatuaży robionych w ulicznych salonach, kąpania się w niektórych zbiornikach wodnych, czy chodzenia boso po dzikich plażach. Osobie podróżującej trudno jest w pojedynkę określić wszystkie zagrożenia dla zdrowia, stąd konieczna przed wyjazdem jest konsultacja w Poradni Medycyny Podróży. Pozwoli ona zyskać nam pewność, że jesteśmy dobrze przygotowani do wyjazdu i nie przywieziemy z niego żadnej niechcianej “pamiątki”, a jedynie piękne wspomnienia.