Co to jest siecioholizm? Objawy, przyczyny, skutki oraz sposoby leczenia uzależnienia od internetu

Teoretycznie każda czynność, która dość szybko daje nam przyjemność może stać się nałogiem. Jedną z nich jest uzależnienie od internetu. Medium to pozwala nam na wiele źródeł rozrywki: portale społecznościowe, gry hazardowe i wiele innych. Siecioholizm może dosłownie zrujnować ludzkie życie. Czym tak naprawdę jest ten nałóg? Kiedy potrzebna jest pomoc specjalisty? Jakie są formy pomocy?

Co to jest uzależnienie od internetu

Uzależnienie od internetu polega na odczuwaniu przymusu korzystania z sieci. Co to oznacza w praktyce? Podobnie jak w przypadku innych nałogów takich jak alkoholizm, nałóg palenia papierosów, chory koncentruje swoje życie i zachowanie głównie wokół swojego uzależnienia. Może ono objawiać się jako: nadmierne korzystanie z gier online, korzystanie z serwisów randkowych, chat room’ów, oraz innych serwisów i aplikacji online które są źródłem rozrywki. Powyższe uzależnienie, podobnie jak sam internet, jest zjawiskiem stosunkowo nowym. Pierwsze globalne, alarmujące doniesienia o tym nałogu pochodzą z roku 1996. Obecnie, kiedy każdy z nas prawie przez cały czas ma dostęp do internetu (chociażby z racji stałego połączenia z siecią naszych smartphonów) uzależnienie to jest bardziej niebezpieczne niż kiedykolwiek [1].

Objawy uzależnienia od internetu

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Jako główny, najbardziej zauważalny symptom choroby podaje się długie spędzanie czasu w sieci. Może to objawiać się na szereg sposobów: bezsensowne przeglądanie serwisów społecznościowych, nawykowe przeglądanie aukcji internetowych bez zamiaru kupna czegokolwiek, granie w gry online i wiele innych aktywności jakie umożliwia nam dostęp do sieci. Poza tym, należy zwrócić uwagę na objawy, odczuwane przez chorego, a które początkowo nie zwracają jego uwagi i nie są na pierwszy rzut oka widoczne dla otaczającego go społeczeństwa. Do takich należą:

  1. Odczuwanie pragnienia korzystania z internetu. Sieć staje się dla chorego sposobem na nudę, gorsze samopoczucie, samotność, niepokój.
  2. Koncentrowanie swojego życia wokół komputera. Łączy się to z powyższym. Osoba uzależniona robi wszystko aby w ciągu dnia jak najwięcej czasu spędzić korzystając z komputera.
  3. Pojawienie się zachowań agresywnych lub depresyjnych jako reakcja na ,,rozłąkę” z internetem przez dłuższy okres czasu.
  4. Brak respektowania jakichkolwiek granic czasowych w stosunku do korzystania z internetu.
  5. Korzystanie z sieci pomimo zgubnych skutków uzależnienia na jakość życia chorego. Przykładem może być brak podjęcia walki z nałogiem pomimo utraty pracy czego skutkiem mogło być jej zaniedbywanie na rzecz spędzania czasu w sieci.
  6. Wielu badaczy tego zjawiska jako bardzo widoczne i alarmujące wskazuje ograniczenie przez chorego innych aktywności, które nie są związane z internetem.

W celu postawienia rozpoznania bierze się pod uwagę ramy czasowe trwania powyższych objawów. Uważa się, że możliwe jest zdiagnozowania nałogu jeśli minimum 3 z powyższych symptomów trwają przynajmniej jeden miesiąc lub są powtarzalne w skali roku. Pomocne mogą być także liczne kwestionariusze, których pytania mają nakierunkować pacjenta na uświadomienie sobie występowania wymienionych wyżej objawów.

Przyczyny uzależnienia od internetu

Czy wiesz że: Statystycznie co 4 dziecko jest uzależnione od internetu ?

Podobnie jak w przypadku wszystkich uzależnień behawioralnych (tych, które dotyczą naszych zachowań, np. seksoholizm, uzależnienie od hazardu), genezą opisywanego nałogu jest stymulowanie układu nagrody w wyniku aktywności w sieci. Układ nagrody, w dużym uproszczeniu, możemy określić jako pozytywną reakcję organizmu na wcześniejszą sytuację stresową oraz zidentyfikowani i zapamiętanie czynności, które doprowadziły do zniwelowania tego uczucia. Posłużmy się przykładem. Osoba, która ma tak zwany ,,gorszy dzień” w celu relaksu korzysta z internetu. Działanie to pozwala jej zapomnieć o problemach i nieprzyjemnych odczuciach. Innymi słowy: korzystanie z internetu przynosi ulgę. Nasz mózg zapamiętuje to działanie jako przynoszące rozładowanie negatywnych odczuć i będzie dążył do nich w momencie gdy ponownie się pojawią. Po kilku powtórzeniach taka reakcja zaczyna być nałogowa. [3]

Innymi przyczynami są próby zaspokojenie naszych potrzeb psychologicznych takich jak:

  1. Poczucie uznania(nałogowa obecność w mediach społecznościowych z nadzieją, że ktoś pozytywnie oceni naszą aktywność np. wstawione zdjęcie lub dodany opis).
  2. Gratyfikacja finansowa uprawianie hazardu przez internet.
  3. Dążenie do uczuć międzyludzkich (odwiedzanie serwisów i czatów randkowych).

Badacze opisują także częstsze występowanie tego uzależnienia u osób posiadający konkretny typ psychiki. Dyskutuje się także nad predyspozycjami genetycznymi do tego nałogu. [4]

Fazy uzależniania od internetu

Faza zaangażowania

Polega ona na sprawdzaniu, testowaniu i eksperymentowaniu z internetem. W tym stadium osoby przeżywają fascynację oraz zainteresowanie możliwościami jakie daje to medium. Obserwuje się tutaj intensywne korzystanie z różnych narzędzi jakie daje np.: aukcje, internetowe, media społecznościowe, gry online i wiele innych. Na tym etapie rozmawianie o występowaniu uzależnienia jest mocno dyskusyjne. Każdy z nas, kto czyta ten artykuł korzysta z pewnością w dużej mierze z internetu i komputerów, a nie robi tego nałogowo. Problem pojawia się wtedy, gdy korzystanie z sieci reguluje nasze nastrój i samopoczucie. Takie osoby są w grupie wysokiego ryzyka przejścia do kolejnej fazy choroby.

Faza zastępowania

W tej fazie osoby dotknięte nałogiem traktują aktywność online jako ucieczkę i sposób na odczuwane napięcie, gorsze samopoczucie, samotność frustrację, ucieczkę od problemów. W tym momencie traci znaczenie sens aktywności w internecie. Przykładowo: osoby uzależnione bezsensownie przeglądają aukcje internetowe, na których przedstawione przedmioty nigdy nie byłyby obiektem zainteresowania chorego. Po prostu: chory korzysta z sieci zupełnie bez celu, bez sensu.

Faza ucieczki

Nałóg w tym momencie przybiera bardzo mocno na sile. Chory najchętniej odizolowałby się od otoczenia. Kiedy konieczne jest skupienie uwagi na rzeczach innych jak internet chory odczuwa swego rodzaju cierpienie. W tym momencie otoczenie nie ma już żadnych wątpliwości co do istnienia problemu. Życie uzależnionego zaczyna chylić się ku upadkowi z powodu zaniedbywania spraw życiowych na rzecz internetu. W tej fazie chorzy też są mniej lub bardziej świadomi sytuacji gdyż często pojawiają się próby utajenia swoich aktywności przed otoczeniem albo wypieranie się tego. [2]

Skutki uzależnienia od internetu

Długotrwałe spędzanie czasu w sieci powoduje przede wszystkim zaniedbanie obowiązków, pracy, rodziny. Widoczne są zaniedbania w życiu chorego na wielu obszarach. Często obserwuje się rozpad związków małżeńskich, partnerskich, zwolnienia z pracy osób dotkniętych siecioholizmem. Innym widocznym dość szybko skutkiem jest przybieranie na wadze. Osoby te zazwyczaj stają się coraz mniej aktywne fizycznie co przekłada się na wygląd ich sylwetki. Zapominanym skutkiem długotrwałego pisania na klawiaturze komputera z oraz przewijania ekranu smartphona/tableta może być zespół kanału nadgarstka objawiającym się dużym bólem w okolicy kciuka (leczenie tej choroby to zabieg operacyjny). Stałe siedzenie i patrzenie w ekran powoduje pogorszenie wzroku, bóle głowy oraz szyi. [5]

Jak leczyć uzależnienie od internetu?

Podstawą leczenia jest terapia poznawczo-behawioralna. Dodatkowo podczas prowadzenia terapii wykorzystuje się środki farmakologiczne z grupy leków zwiększających zwrotny wychwyt serotoniny (leki wykorzystywane w leczeniu depresji oraz stabilizowaniu nastroju). Wspomniana terapia poznawczo-behawioralna na ogół przynosi oczekiwane efekty o znacznej większości pacjentów i jest ona głównym sposobem leczenia tego nałogu. [4]

Terapia uzależnienia od internetu

Wspomniana wcześniej forma psychoterapii jaką jest terapia poznawczo-behawioralna jest metodą leczenia z wyboru. Podczas niej stosowane są takie strategie jak: ustanowienie sztywnych ram czasowych korzystania z internetu, prowadzenie planu dnia gdzie znaczna część czasu wypełniona jest aktywnością niezwiązaną z siecią, radykalne usunięcie aplikacji i narzędzi które zajmują najwięcej czasu chorego podczas korzystania z internetu, przynależność do grupy wsparcia, rozwieszenie w pomieszczeniu kart z wypisanymi destrukcyjnymi skutkami tego nałogu oraz korzyściami wyjścia niego (forma przypomnienia choremu o problemie i próba uświadomienia go). [4]

Jak widzimy uzależnienie od internet jest tak samo niebezpieczne jak inne powszechne nałogi takie jak alkoholizm czy palenie papierosów. Warto więc pilnować czasu jaki spędzamy w internecie i ograniczyć go do minimum. Niestety z racji tego że coraz młodsze osoby mają dostęp do sieci można obawiać się, że na przestrzeni kilku lat w przyszłości skala zjawiska może się zwiększyć.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *