Omamy, inaczej halucynacje świadczą o zaburzeniach spostrzegania i mogą przybierać najróżniejsze formy. Stanowią symptom dla dużej liczby chorób i zaburzeń psychicznych, dlatego niezbędny jest dokładny proces diagnostyczny, który określi ich źródło. Jakie są przyczyny omamów i jak je leczyć?
Co to są omamy?
Omamy to fałszywe spostrzeżenia narządów zmysłów: wzroku, słuchu, węchu, smaku i dotyku, które występują bez zadziałania bodźca zewnętrznego. Mimo to, człowiek jest przekonany o ich prawdziwości i nie przyjmuje do siebie argumentów wskazujących na ich fałszywość. Chorzy często nawet nie próbują ustalić, czy u innych występują te same doznania, nie poddają swoich omamów weryfikacji.
Przyczyny omamów
Omamy mogą pojawić się w przebiegu wielu schorzeń, nie tylko tych psychicznych. Sporadycznie mogą również występować u osób zdrowych, będąc wówczas wywołane np. trudnym pod względem emocjonalnym i fizycznym okresem w życiu. Najczęściej jednak są symptomem następujących chorób:
- schizofrenia,
- zaburzenia psychotyczne np. reaktywne (poprzedzone trudną emocjonalnie sytuacją), organiczne (związane z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego), somatyczne (wynikające z choroby somatycznej np. zaburzeń hormonalnych),
- migrena,
- choroba Parkinsona,
- choroba Alzheimera,
- padaczka,
- zespół Charlesa Bonneta,
- uzależnienie od alkoholu,
- zaburzenia funkcjonowanie wątroby lub nerek,
- nowotwór ośrodkowego układu nerwowego,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Omamy mogą również wskazywać na zaburzenia elektrolitowe, niski poziom glukozy we krwi, czy wysoką gorączkę.
Objawy omamów
Możemy podejrzewać występowanie omamów u osoby opowiadającej o konkretnych doznaniach zmysłowych, które w racjonalnej ocenie nie miały prawa wystąpić.
Zapamiętaj: Omamy to zaburzenia świadomości, których nie wolno bagatelizować.
Przykładowo, będą to spostrzeżenia sylwetki osób, których nie ma, słyszenie różnych głosów i dźwięków, choć dookoła jest cicho oraz odczuwanie nieistniejących zapachów. Co ważne, osoba z halucynacjami nie jest w stanie spojrzeć na swoje doznania krytycznie i nie podejmuje dyskusji w tym zakresie.
Rodzaje omamów
Omamy są objawem o dużej różnorodności. Wyróżnia się kilka typów:
- omamy wzrokowe – mogą występować w postaci prostych spostrzeżeń, jak np. błysk światła, bądź złożonych obrazów w postaci przedmiotów, zwierząt, osób,
- omamy słuchowe – mogą przybrać postać prostych dźwięków np. szum, odgłos kroków, bądź bardziej rozbudowanych jak słyszenie muzyki bądź czyjegoś głosu,
- omamy imperatywne – mają charakter głosów, które wprowadzają zakazy i nakazy, namawiają do zrobienia czegoś,
- omamy alkoholowe – mają zróżnicowany charakter, ich cechą wspólną jest występowanie u osób uzależnionych od alkoholu, najczęściej pojawiają się w parze z zespołem odstawiennym,
- omamy węchowe – są to doznania węchowe występujące bez wyraźnego źródła, na ogół są to zapachy dla chorego nieprzyjemne,
- omamy rzekome – doznania zmysłowe, najczęściej słuchowe, błędnie lokalizowane przez chorego jako pochodzące z wnętrza jego ciała bądź wewnętrznej przestrzeni subiektywnej jak jaźń bądź dusza,
- omamy hipnagogiczne – występują w trakcie zasypiania, sporadyczne i krótkotrwałe, na ogół nie są traktowane jako poważny objaw psychopatologiczny,
- omamy cenestetyczne – mają postać doznań fizycznych, lokalizowanych w obrębie skóry bądź narządów wewnętrznych, często o dziwacznym charakterze.
Leczenie omamów
Omamy wynikać mogą z wielu przyczyn i same w sobie nie podlegają leczeniu. Uwaga lekarza będzie skierowana na zaburzenie bądź schorzenie, które omamy wywołało.
Czy wiesz że: omamy często są mylone z urojeniami? Zdarza się, że oba terminy są używane zamiennie, co jest błędem. Urojenia polegają na zaburzeniu treści myślenia, czyli fałszywych sądach i przekonaniach, podczas gdy omamy odnoszą się do zmysłów.
Przykładowo, osobie cierpiącej na schizofrenię zaleca się przyjmowanie leków przeciwpsychotycznych, podczas gdy chory borykający się z padaczką otrzyma leki antypadaczkowe i zalecenie unikania sytuacji, które mogą wywołać napad, jak np. ekspozycja na migające światło. W niektórych przypadkach zaleca się podjęcie psychoterapii, która modyfikując sposób zachowania i myślenia, pomaga w lepszym radzeniu sobie z halucynacjami. Nie istnieje jedno uniwersalne rozwiązanie, które niwelowałoby omamy u każdego pacjenta.
Omamy to zróżnicowany objaw, który może być przyczyną wielu poważnych chorób i schorzeń. Jest to na ogół również bardzo nieprzyjemny rodzaj doświadczenia. Bardzo ważne jest więc, by skonsultować się ze specjalistą, który zdiagnozuje problem i wdroży odpowiedni plan leczenia.