Kalendarz szczepień dzieci – które szczepienia są obowiązkowe, które zalecane? Wskazania i przeciwwskazania do szczepień

Szczepienia to w ostatnim czasie gorący temat, mający wielu zwolenników, jak i niestety coraz więcej przeciwników. Jednak zgodnie ze wszystkimi oficjalnymi zaleceniami, a także przepisami prawnymi istnieje obowiązek szczepienia dzieci, a wiele informacji o zagrożeniach płynących ze szczepień jest przeinaczona i zafałszowana. Dlatego najlepszym źródłem wiedzy na ten temat są rzetelne portale rządowe, WHO, fachowa literatura i prace naukowe wykonane w oparciu o wiarygodne metody oraz wiedza lekarzy. Należy z rozwagą poszukiwać odpowiedzi na te pytania i zachować dystans do wielu pojawiających się teorii spiskowych.

Dlaczego warto szczepić dzieci?

Szczepionki różnią się składem, formą w jakiej działają na organizm. Dla każdej z nich ustalany jest indywidualnie różny cykl szczepień. Wszystkie jednak mają podstawowe zadanie – chronić organizm przed zachorowaniem na daną chorobę lub łagodzić jej przebieg oraz ewentualne powikłania po danej chorobie. Oczywiste jest, że szczepionki tak jak każda rzecz na ziemi ma swoje plusy i minusy oraz działania niepożądane. Nie należy dać się jednak zwariować.

Czy wiesz że: zaszczepienie rocznie na świecie ludzi 1 miliardem szczepionek, zapobiega śmierci średnio 2,5 miliona osób, a dużo więcej chronionych jest przed ciężkim zachorowaniem lub powikłaniami?

Działania niepożądane występują także po wielu pokarmach. Czy oznacza to, że nie należy karmić dzieci? Kluczowy jest tutaj bilans zysków i strat. Zdarzają się niepożądane odczyny poszczepienne (zwykle jednak zdecydowanie inne i łagodniejsze, niż te które rozgłaszają przeciwnicy szczepionek), jednak są one rzadsze i mniej groźne niż ewentualna choroba bądź ciężkie powikłanie po zakażeniu danym patogenem. Dlatego warto szczepić dzieci, ale nie tylko dla ich własnego zdrowia, ale dla bezpieczeństwa całej populacji. Część szczepień rozpoczyna się dopiero w drugim roku życia. W tej sytuacji niezaszczepione zarażone dziecko starsze może zachorować i łagodnie przejść chorobę, ale jednocześnie zainfekować swoje młodsze nieszczepione rodzeństwo, małe niemowlę siedzące obok w przychodni, które jeszcze nie miało szansy się uodpornić, kuzynkę z niedoborem odporności czy opiekującą się nim starszą babcię, która w dawnych czasach nie została zaszczepiona, a jako osoba w podeszłym wieku może bardzo źle, wręcz dramatycznie przejść podobną chorobę. Chodzi więc nie tylko o ochronę danego dziecka, ale całego społeczeństwa.

Kiedy wykonać pierwsze szczepienie dziecka?

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Pierwsze szczepienie dziecko otrzymuje bezpośrednio po urodzeniu w pierwszej dobie życia. Konieczne jest podanie tych szczepionek najpóźniej przed wypisaniem noworodka z matką z oddziału. Te szczepienia to jednorazowa dawka szczepionki przeciw gruźlicy oraz pierwsza z trzech dawka przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Szczepione są również wcześniaki, jednak w ich wypadku decydująca jest masa i stan dziecka. Jeżeli jest on stabilny można zaszczepić je tak jak noworodka urodzonego o czasie, tym bardziej że wcześniak ma zwiększone ryzyko infekcji oraz często bywa długo hospitalizowany co także naraża jego zdrowie. Ogranicza się u nich jedynie szczepionki wysokoskojarzone oraz istnieją pewne restrykcje dotyczące szczepienia na gruźlicę – tu konieczne jest by dziecko uzyskało masę co najmniej 2000g, by zakwalifikować je do szczepienia.

Kalendarz szczepień obowiązkowych dzieci

Aktualny kalendarz szczepień obowiązkowych możemy znaleźć na stronie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Jest on aktualizowany co roku, ale można tam również sprawdzić wcześniejsze zalecenia nawet z lat 60. Obecnie kalendarz szczepień przewiduje obowiązkowe uodpornienie na 11 chorób rozłożone w czasie od pierwszej doby życia do ostatniego szczepienia w wieku 19 lat. Zależnie od patogenu podaje się od jednej do 7 dawek szczepionki. Poniżej znajduje się aktualnie obowiązujący kalendarz.

https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2020/
DTP – bezkomórkowa, dTap – bezkomórkowa, normalną zawartością antygenów tężca i z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca, dT – zawierająca obniżoną zawartość antygenów przeciwko błonicy i normalną zawartością antygenów tężca.

Kalendarz szczepień zalecanych dla dzieci

Istnieje też tak zwana grupa szczepień zalecanych, które są dodatkowo odpłatne, ale nie sposób nie docenić ich znaczenia. W tej kategorii znajduje się m.in. szczepienie przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka, mającemu udowodniony wpływ na rozwój chorób nowotworowych (tj. rak szyjki macicy, rak prącia czy odbytu), groźnym meningokokom powodującym sepsę czy wciąż często niesłuszne bagatelizowanej, a czasem śmiertelnej grypie.

https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2020/
IIV – inaktywowana szczepionka przeciwko grypie,LAIV – żywa, donosowa szczepionka przeciwko grypie

Co to są szczepienia skojarzone?

Wyróżnia się kilka rodzajów szczepionek w zależności od ich spodziewanego efektu. Szczepionki skojarzone mają na celu podniesienie odporności i szybszą odpowiedź układu immunologicznego (odpornościowego) na kilka chorób zakaźnych jednocześnie, np. obowiązkowe MMR (świnka, odra, różyczka) czy DTP (błonica, tężec, krztusiec). Istnieją również szczepionki wysokoskojarzone, np. szczepionka pięciowalentna (5 w 1) DTaP+IPV+Hib uodparniająca przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b. Nie należy mylić szczepionek wieloskładnikowych (poliwalentnych) ze szczepionkami skojarzonymi. Te pierwszę różnią się tym, że w ich składzie jest kilka typów tego samego drobnoustroju (np. różnym odmianom pneumokoków lub wirusa polio).

Szczepienia skojarzone czy szczepienia pojedyncze?

Szczepienia skojarzone są droższe niż szczepienia pojedyncze. Nie są one również w Polsce refundowane. Ich dużą zaletą jest to, że w znacznym stopniu zwiększają komfort małego pacjenta przez redukcję liczby wstrzyknięć, a tym samym poziomu bólu i stresu. Częstym mitem spotykanym w Internecie jest porównanie bezpieczeństwa szczepionek pojedynczych i skojarzonych na niekorzyść tych ostatnich. Nie ma żadnych rzetelnych badań naukowych, które by tę tezę potwierdzały.

Kiedy można szczepić dziecko – wskazania

W Polsce na mocy Ustawy z 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych każde dziecko powinno być zaszczepione zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień ochronnych. Rodzic uchylając się od tego obowiązku naraża się nie tylko na grzywnę, ale przede wszystkim na cięższy przebieg i powikłania chorób, przeciwko którym wynalezione zostały szczepienia. Szczególnym wskazaniem do szczepienia jest ciąża. Rozwijający się płód jest narażony na choroby zakaźne, które mogą ulec transmisji przez łożysko lub w czasie porodu.

Zapamiętaj: Szczepionki różnią się składem, formą w jakiej działają na organizm. Dla każdej z nich ustalany jest indywidualnie różny cykl szczepień.

Może to doprowadzić do wcześniactwa, wad wrodzonych u dziecka (szczególnie wad serca, układu nerwowego i narządów zmysłów) oraz w najgorszym razie poronienia. Warto aby kobieta w ciąży porozmawiała ze swoim ginekologiem na temat zalecanych w tym okresie szczepień w oparciu o własną historię szczepień (najczęściej można do niej sięgnąć zaglądając do książeczki zdrowia lub prosząc o wydanie dokumentacji medycznej w swojej przychodni). W ciąży można bezpiecznie podawać szczepionki zabite, martwe. Innym możliwym wskazaniem do szczepienia jest planowany zabieg operacyjny. Najczęściej lekarz chirurg stara się dowiedzieć, czy pacjent, którego będzie operował jest zaszczepiony przeciw WZW B sprawdzając to w dokumentacji medycznej bądź mierząc poziom przeciwciał (na ich podstawie można stwierdzić czy pacjent był szczepiony). Osoby starsze i obciążone wieloma chorobami powinny rokrocznie szczepić się przeciwko grypie, ponieważ jej przebieg w ich przypadku może być bardzo ciężki. Również przed planowaną podróżą za granicę warto dowiedzieć się czy nie są zalecane lub wymagane dodatkowe szczepienia. Najbardziej kompetentny do tego celu wydaje się lekarz specjalista medycyny podróży, do którego należy udać się na wizytę z odpowiednim wyprzedzeniem (niektóre szczepienia wymagają dawek przypominających). Jedynym szczepieniem obowiązkowym jest szczepienie przeciwko żółtej gorączce. Wymaga tego część krajów Afryki i Ameryki Południowej.

Szczepienia dzieci – przeciwwskazania

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do szczepienia dziecka jest wcześniejsza reakcja anafilaktyczna (nasilona, zagrażająca życiu reakcja alergiczna). Kiedy dziecko ma wysoką temperaturę lub ma zaostrzenie choroby przewlekłej (np. stan astmatyczny u dziecka chorującego na astmę) należy odroczyć szczepienie do normalizacji stanu zdrowia dziecka. Innymi przeciwwskazaniami mogą być niepożądany odczyn poszczepienny lub nadwrażliwość na składniki szczepionek. Szczepionek żywych nie należy podawać jeszcze w kilku sytuacjach, tj. ciężki wrodzony lub nabyty niedobór odporności, rozległy proces nowotworowy (w tym białaczki, chłoniaki oraz leczenie chemio lub radioterapią), stan po przeszczepieniu narządu lub szpiku, ciąża. Należy pamiętać że przeziębienie z objawami nieżytowymi (katar) nie stanowi przeciwskazania do szczepienia, podobnie jak wcześniactwo, zażywanie antybiotyku, katar sienny, choroby przewlekłe płuc, serca, nerek i wątroby.

W dobie Internetu ciężko poszukiwać rzetelnych informacji. Jednak lata badań i nauki medycznej jednoznacznie rekomendują szczepienia. Są to produkty najdokładniej badane, wielokrotnie testowane i udoskonalane, choć jak wszystko posiadają swoje minusy. Jednak groźba chorób zakaźnych zdecydowanie przeważa szalę na korzyść szczepień, którym powinny zostać poddane wszystkie dzieci, a także w szczególnych przypadkach dorośli (np. podróżujący do krajów tropikalnych, a także osoby z grup ryzyka czy wcześniej nie szczepione).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *