Mimo ciągłego rozwoju medycyny, dostępu do badań i specjalistów liczba porodów przedwczesnych w ostatnich latach wciąż rośnie. Poród przedwczesny dotyczy aż 6–10% ciężarnych na świecie. W Europie odsetek ten sięga aż 5–7%. Kiedy mówimy o porodzie przedwczesnym, co może go wywołać i jakie są jego objawy?
Co to jest przedwczesny poród?
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia WHO porodem przedwczesnym określa się zakończenie ciąży w okresie 23. a 37. tygodniem jej trwania lub przed 259 dniami trwania ciąży, licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Wówczas rodzą się wcześniaki (tzw. noworodki niedonoszone), które nie są w pełni przygotowane do życia poza organizmem matki.
Wyróżniamy:
- poród umiarkowanie przedwczesny (33–36+6 t.c.)
- poród bardzo przedwczesny (<32 t.c.)
- poród skrajnie przedwczesny (<28 t.c.)
Przyczyny porodów przedwczesnych
Wiele czynników może przyczynić się do wywołania porodu przedwczesnego. Można je podzielić na przyczyny medyczne oraz socjalne. Do czynników medycznych możemy zaliczyć:
- poród przedwczesny lub urodzenie noworodka z niską urodzeniową masą ciała w przeszłości,
- wystąpienie w przeszłości poronienia w II trymestrze ciąży,
- zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro),
- ciążę mnogą,
- wady rozwojowe trzonu i/lub szyjki macicy,
- choroby przewlekłe matki,
- otyłość,
- łożysko nisko schodzące lub przodujące,
- przedwczesne odklejenie się łożyska,
- przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego (PROM),
- wielowodzie,
- zapalenie owodni,
- krwawienie w ciąży,
- niedokrwistość,
- niewydolność cieśniowo-szyjkową,
- wszelkiego rodzaju zakażenia układu moczowo-płciowego
- niską masę ciała kobiety przed ciążą.
Do czynników socjalnych zaliczamy:
- niski status społeczno-ekonomiczny,
- wiek matki (poniżej 18. i powyżej 35. roku życia),
- palenie papierosów,
- pochodzenie afro-amerykańskie,
- długotrwały stres czy wielorodność.
Objawy przedwczesnego porodu
Najbardziej charakterystycznymi objawami jest ból, czynność skurczowa macicy, odpłynięcie płynu owodniowego i krwawienie.
Ze względu na dodatkowe objawy wyróżniamy trzy typy porodów przedwczesnych:
- zagrażający poród przedwczesny: występuje ok. 4–7 skurczów na godzinę, stan szyjki macicy poniżej 10 pkt w skali Bishopa, rozwarcie szyjki macicy poniżej 3 cm, skrócenie szyjki macicy poniżej 60%;
- poród przedwczesny w toku: 8 i/lub więcej skurczów na godzinę, stan szyjki macicy powyżej 10 pkt w skali Bishopa, rozwarcie szyjki macicy powyżej 3 cm, skrócenie szyjki macicy w 80%;
- poród przedwczesny dokonany.
Zagrażający poród przedwczesny jest możliwy do zahamowania, gdyż jest to wczesna faza porodu przedwczesnego. Poród przedwczesny w toku jest zaawansowaną fazą porodu przedwczesnego i jest bardzo trudny do zahamowania.
Mimo postępu nauki i technologii etiologia porodu przedwczesnego nadal nie została do końca poznana. Powstało kilka teorii próbujących wyjaśnić występowanie tego zjawiska, jednak żadna z nich nie jest w stanie jednoznacznie wskazać, co tak naprawdę wywołuje poród przedwczesny. Jedno jest pewne – jeżeli wystąpi którykolwiek z objawów, należy bezzwłocznie udać się do szpitala w celu kontroli. Być może będzie to fałszywy alarm, ale objawów nie można bagatelizować. Dzisiejszy postęp medycyny, zwłaszcza w dziedzinie neonatologii pozwala na utrzymanie przy życiu noworodków już po ukończeniu 23. tygodnia ciąży. Regularne wizyty kontrolne w ciąży mogą zapobiec lub wychwycić w odpowiednim momencie wystąpienie porodu przedwczesnego.