Wygląd twarzy jest jednym z najważniejszych czynników korelujących z życiem społecznym każdego człowieka. Utrata naturalnego uzębienia staje się poważnym problemem związanym z wycofaniem z życia społecznego, co spowodowane jest nie tylko pogorszeniem walorów estetycznych, ale również zaburzeniem funkcji żucia, mowy oraz stawów skroniowo-żuchwowych. W takich sytuacjach często stosuje się protezy zębowe, o których rodzajach i cenie piszemy w dalszej części tego artykułu.
Co to jest proteza zębowa?
Protezy zębowe to nic innego jak części zamienne utraconego wcześniej z różnych przyczyn zęba lub zębów. Często są drogie, ale część z nich można wykonać w ramach refundacji NFZ. Raz na 5 lat przysługuje nam prawo do otrzymania bezpłatnej protezy całkowitej. Jest to możliwe jedynie w przypadku, gdy pacjent nie ma w ogóle zębów.
Rodzaje protez zębowych
Proteza częściowe, całkowite
Uzupełnienia protetyczne ruchome możemy podzielić na całkowite i częściowe. Wybór odpowiedniego rodzaju uzależniony jest od ilości i stanu pozostałych zębów w jamie ustnej pacjenta. W przypadku bezzębia, czyli gdy pacjent nie posiada własnych zębów, jedynym ruchomym uzupełnieniem protetycznym możliwym do zastosowania jest proteza całkowita. Utrzymanie w jamie ustnej tego rodzaju uzupełnienia jest uzależnione od przyssania czynnościowego do podłoża protetycznego, w skład którego wchodzi błona śluzowa mająca bezpośredni kontakt z płytą protezy. W sytuacji, gdy pacjent nie utracił wszystkich zębów wykonywana jest proteza częściowa. Jej budowa różni się od protezy całkowitej obecnością metalowych klamer na zębach spełniających odpowiednie kryteria anatomiczne graniczących z brakami zębowymi. Gdy umieścimy klamrę na takim zębie staje się on zębem filarowym. Kolejną różnicą jest możliwość ograniczenia płyty kontaktującej się z błoną śluzową. Niewątpliwymi korzyściami takiej konstrukcji jest bardziej stabilne utrzymanie i mniejszy kontakt z błoną śluzową niż w przypadku protezy całkowitej. Baza protezy, czyli część kontaktująca się z dziąsłami lub podniebieniem może być wykonana z różnych rodzajów materiałów. Zastosowanie mają między innymi akryl, nylon, acetal.
Proteza ruchoma
Proteza ruchoma nie jest przytwierdzana a stałe do zębów, co sprawia, że pacjent może ją samodzielnie wkładać i wyciągać. Rozwiązanie to można zastosować już na jeden ząb.
Protezy ruchome są przytwierdzane do zębów na specjalnym łuku dopasowanym do szczęki pacjenta. Są wygodne i nie wymagają szczególnej pielęgnacji.
Proteza akrylowa
Proteza akrylowa jest jednym z najbardziej powszechnych uzupełnień braków zębowych. Utrzymuje się w jamie ustnej za pomocą sprężystych klamer obejmujących zęby filarowe lub za pomocą przyssania czynnościowego w przypadku bezzębia. Akrylowa baza ma różowy kolor, często z efektem niewielkich czerwonych naczyń krwionośnych oraz jest wyrzeźbiona w taki sposób, żeby oddawać kształt naturalnego dziąsła. Takie postępowanie zapewnia bardzo dobry efekt estetyczny. Jak każde uzupełnienie protetyczne na początku użytkowania może powodować dyskomfort polegający na utrudnionej mowie, odruchu wymiotnym czy uczuciu pełności w ustach.
Proteza elastyczna
Jednym z nowocześniejszych rozwiązań w dziedzinie protetyki stały się protezy elastyczne wykonywane z materiałów nylonopodobnych. Jest to uzupełnienie podobne do protezy akrylowej pod względem wyglądu lecz różni się właściwościami fizycznymi. W przeciwieństwie do sztywnego akrylu, nylon ma właściwości elastyczne, przez co płyta protezy może się uginać w wielu kierunkach. Takie właściwości dały możliwość bardziej komfortowego utrzymania niż w przypadku protez akrylowych oraz pozwoliły na wyeliminowanie metalowych klamer zastępując je materiałem elastycznym. Ponadto w mniejszym stopniu predysponuje do podrażnień błony śluzowej oraz do halitozy, czyli przykrego zapachu z ust w porównaniu do protezy akrylowej. Mogłoby się wydawać, że jest to idealne rozwiązanie estetyczne i funkcjonalne, jednak w powszechnej opinii spełniają jedynie kryteria estetyczne, ponieważ ich funkcjonalność jest nadal dyskusyjna. Zwiększona elastyczność jest czynnikiem, który zmusza pacjentów do nagryzania z większą siłą, co będzie powodowało urazy błony śluzowej, zanik kości wyrostka zębodołowego oraz zaburzenia w stawach skroniowo-żuchwowych.
Proteza acetalowa
Kolejnym nowoczesnym rozwiązaniem stała się proteza acetalowa, która jest wykonana z materiału łączącego właściwości metalu i materiałów plastycznych. Cechuje ją wytrzymałość, ale również zachowuje elastyczność i komfort użytkowania tworzyw plastycznych. Głównym walorem estetycznym jest kolor zębów sztucznych, który bardzo dobrze imituje wygląd naturalnego uzębienia oraz klamry w białym kolorze, które są mniej zauważalne od metalowych. Mogą być stosowane jako alternatywa dla protez szkieletowych, czyli takich, które są wykonane z metalu, mają bardzo ograniczoną płytę oraz klamry z dodatkową wypustką wychodzącą na powierzchnię żującą. Zapewnia to najlepsze utrzymanie spośród wszystkich protez częściowych. Uważa się że proteza acetalowa nie jest dobrym zamiennikiem, ponieważ jest bardziej miękka od protezy metalowej, przez co nie będzie w stanie przyjąć takich samych sił i mocniejsze nagryzanie spowoduje jej uszkodzenie lub zaburzenia w stawach skroniowo-żuchwowych. Dodatkowo klamry są znacznie grubsze od metalowych i jeśli będą białe to płyta na podniebieniu również będzie biała. Acetal jest materiałem, który nie uzyska takiej gładkości jak akryl, jego chropowatość predysponuje do przebarwień wszystkich białych elementów protezy.
Ile kosztuje proteza zębowa?
Ceny protez zębowych są zróżnicowane od wielu czynników, m.in. od miejsca zamieszkania, rodzaju protezy, renomy kliniki i stomatologa. Jak już to zostało powiedziane, są one stosunkowo drogie i tylko w nielicznych przypadkach są refundowane przez NFZ.
Przykładowe ceny protez zębowych
- Proteza całkowita: 700 zł.
- Proteza częściowa powyżej 5 zębów: 500 zł.
- Proteza akrylowa: 600 zł.
- Proteza szkieletowa: 1200 zł.
Czym czyścić protezy zębowe?
Na forach internetowych często pojawia się pytanie, czym czyścić protezy zębowe? Odpowiedź na nie nie jest trudna, aczkolwiek należy przede wszystkim pamiętać o tym, że odpowiednia higiena protez zapewni im dłuższy żywot. Czyszczenie protez zębowych nie jest trudne tym bardziej, że w sklepach dostępne są specjalistyczne pasty do protez zębowych. Warto z nich korzystać, tym bardziej, że mają silniejsze działanie antybakteryjne i nie rysują powierzchni zębowych. Dobrze usuwają także drobinki jedzenia i przykry zapach.
Dzisiejsze technologie oferują wiele możliwości w dziedzinie materiałoznawstwa, dzięki czemu w zależności od potrzeb i subiektywnych upodobań pacjentów możemy wybrać najbardziej odpowiednie tworzywo i rodzaj uzupełnienia protetycznego. Pozwala nam to na eliminowanie problemów związanych z estetyką i utrzymaniem protez, lecz przede wszystkim na bezpieczny wybór materiału, który nie będzie powodował reakcji alergicznej.