W stabilizacji kolana oraz sprawnym panowaniu nad nogą kluczową rolę odgrywają dwa więzadła stawu kolanowego – przednie i tylne. Są to swoiste pęczki włókien łączące kość piszczelową z kością udową. Do zerwania więzadeł dochodzi najczęściej w wyniku uszkodzenia mięśni uda lub kontuzji spowodowanej znacznym przeciążeniem.
Objawy zerwanego więzadła krzyżowego
Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego i/lub tylnego daje bardzo charakterystyczne objawy:
- silny ból w okolicy kolana, uniemożliwiający chodzenie,
- opuchlizna w okolicach kolana,
- zjawisko „ucieczki kolana” – poczucie jego niestabilności połączone z charakterystycznym odgłosem trzaskania podczas chodzenia.
Najczęściej zerwaniu ulega więzadło krzyżowe przednie (ang. Anterior cruciate ligament – ACL).
Czy wiesz że: zerwane więzadło krzyżowe to jedna z najczęstszych kontuzji, jakich doznają osoby aktywnie uprawiające sport?
Operacja więzadła krzyżowego
Zerwanego więzadła krzyżowego nie da się wyleczyć farmakoterapią – tak poważna kontuzja wymaga zawsze przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego. Najczęściej pierwszym etapem leczenia, poprzedzającym zabieg rekonstrukcji więzadła, jest artroskopia stawu kolanowego, która pozwala na postawienie dokładnej diagnozy, usunięcie zbędnych fragmentów uszkodzonego więzadła oraz ewentualne wyleczenie współistniejących chorób. Artroskopia polega na wprowadzeniu do kolana mikrokamery (w razie potrzeby także narzędzi chirurgicznych), dzięki czemu możliwe jest obrazowanie i diagnostyka nawet trudno dostępnych obszarów stawu kolanowego.
Rekonstrukcja więzadła krzyżowego
Zabieg rekonstrukcji więzadła krzyżowego przeprowadza się w znieczuleniu (o jego rodzaju decydują anestezjolog i lekarz-ortopeda po zebraniu dokładnego wywiadu). Możemy wyróżnić dwie metody rekonstrukcji więzadła krzyżowego:
- rekonstrukcja jednopęczkowa – uszkodzone więzadło zastępowane jest jednym grubym pęczkiem włókien (przeszczepem), który mocowany jest w dwóch tunelach kostnych – piszczelowym i udowym,
- rekonstrukcja dwupęczkowa – uszkodzone więzadło zastępowane jest dwoma grubymi pęczkami włókien, co bardziej przypomina fizjologiczną strukturę więzadła; pęczki przyczepiane są w dwóch niezależnych od siebie miejscach – na kości piszczelowej oraz udowej; metoda ta jest droższa od poprzedniej, ale zapewnia lepszą stabilność kolana ze względu na większą wytrzymałość włókien dwu- niż jednopęczkowych.
Przeszczep mający zastąpić uszkodzone więzadło pobiera się najczęściej od pacjenta z mięśnia półścięgnistego lub smukłego, czasem za przeszczep służy także fragment więzadła właściwego rzepki z „bloczkami” kostnymi lub przeszczep pobrany pośmiertnie od dawcy. Istnieją także syntetyczne więzadła – tzw. taśmy węglowe. Nowe więzadła wprowadza się do stawu kolanowego i przyczepia za pomocą odpowiednich implantów do kości piszczelowej i udowej.
Zapamiętaj: Ból stawu kolanowego i opuchlizna to pierwsze objawy zerwania więzadła krzyżowego.
Zabieg rekonstrukcji trwa około 1,5 h; pacjent wypisywany jest do domu 3–5 dni po operacji. Po skutecznej operacji konieczne jest podjęcie przez pacjenta rehabilitacji, noszenie ortez przez pierwszy miesiąc po zabiegu (aparat umożliwiający unieruchomienie kończyny w pełnym wyproście) oraz używanie kul łokciowych przez okres około 6. tygodni po zabiegu.
Zerwanie więzadła krzyżowego stawu kolanowego to bardzo poważna kontuzja, która może zostać wyleczona tylko przez lekarza-ortopedę. Zabieg rekonstrukcji więzadła jest wysoce skuteczny (95%) i pozwala na powrót do pełnej sprawności po kilku tygodniach od operacji. W żadnym przypadku nie należy zwlekać z wizytą u ortopedy, gdyż niewyleczone więzadło krzyżowe skutkuje powstawaniem ubytków w tkance chrzęstnej i w ostateczności może doprowadzić do całkowitej degradacji stawu, co może skutkować nawet koniecznością wszczepienia sztucznego stawu.