Złośliwy zespół neuroleptyczny – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Z danych przedstawionych na konferencji „Psychiatria 2010”, która została zorganizowana przez Health Project Management wraz Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego-PZH i Polskim Towarzystwem Zdrowia Publicznego, pod patronatem Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wynika, że 20,6 % Polaków ma zaburzenia psychiczne, z czego około połowa prawdopodobnie będzie leczona neuroleptykami (lekami przeciwpsychotycznymi wpływającymi na receptory dla dopaminy). Jednym z poważnych, choć na szczęście rzadko występującym powikłaniem stosowania neuroleptyków jest złośliwy zespół neuroleptyczny (NMS, neuroleptic malignant syndrome). Występuje on u 0,01-3% pacjentów w zależności od stosowanego leku [1].

Co to jest złośliwy zespół neuroleptyczny?

Złośliwy zespół neuroleptyczny jest zbiorem zaburzeń funkcji ciała w przebiegu leczenia neuroleptykami lub w wyniku odstawienia leków wpływających na układ dopaminergiczny. Układ dopaminergiczny, to zbiór neuronów w mózgu, które używają dopaminy jako przekaźnika sygnałów. Nawet niewielka, pojedyncza dawka neuroleptyku może doprowadzić do NMS, lecz prawdopodobieństwo zwiększają duże dawki i długie stosowanie leków [1][2].

Złośliwy zespół neuroleptyczny – objawy

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Objawy złośliwego zespołu neuroleptycznego różnią się między pacjentami, lecz najczęściej występują:

  • sztywność mięśni;
  • gorączka;
  • zaburzenia świadomości;
  • przyspieszona praca serca;
  • nadciśnienie tętnicze.

Ponadto mogą się pojawić:

  • zaburzenia rytmu serca;
  • zawał;
  • niewydolność wątroby;
  • napady drgawek;
  • poty;
  • hipertermia;
  • duszność;
  • niewydolność nerek;
  • drżenia mięśni;
  • podwyższona ilość białych krwinek;
  • zaburzenia połykania;
  • zaburzenia mowy;
  • ślinotok;
  • zaburzenie funkcji zwieraczy.

Złośliwy zespół neuroleptyczny – przyczyny

Przyczyny złośliwego zespołu neuroleptycznego nie zostały do końca poznane, niemniej przypuszcza się, że wynikają z zablokowania receptorów dopaminergicznych w mózgu. Wskazuje na to np. występowanie tego zespołu u chorych na chorobę Parkinsona po nagłym odstawieniu lewodopy, czyli leku, który w mózgu przekształca się w dopaminę. Nagły niedobór dopaminy (względny – blokada receptorów lub bezwzględny – brak dopaminy) wydaje się być źródłem NMS [1].

Złośliwy zespół neuroleptyczny – leczenie

Pierwszym punktem w leczeniu jest odstawienie leku będącego przyczyną objawów, następnie należy zająć się objawami chorego, czyli np. obniżyć ciśnienie i temperaturę, podać tlen, itd.

Czy wiesz że: jeśli leki nie poprawiają w zadowalający sposób stanu pacjenta, to w leczeniu złośliwego zespołu neuroleptycznego stosuje się elektrowstrząsy?

Można też stosować farmakoterapię, np. benzodiazepiny (leki uspokajające i nasenne), dantrolen (lek rozluźniający mięśnie). Jeśli stan chorego jest ciężki i/lub szybko się pogarsza można wprowadzić pacjenta w stan śpiączki, aby przetrwał najgorszy moment choroby [1]. Złośliwy zespół neuroleptyczny może zostać wyleczony, co więcej chory może w przyszłości otrzymywać neuroleptyki, ale tylko w przypadku spodziewanych istotnych korzyści z leczenia i pod kontrolą specjalisty, ze względu na ryzyko powtórnego wystąpienie NMS.

Zapamiętaj: Złośliwy zespół neuroleptyczny jest zbiorem zaburzeń funkcji ciała w przebiegu leczenia neuroleptykami lub w wyniku odstawienia leków wpływających na układ dopaminergiczny.

Złośliwy zespół neuroleptyczny jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia, a śmiertelność w jego przebiegu wynosi około 15%. W wypadku wystąpienia objawów należy niezwłocznie udać się do szpitala. Warto nadmienić, że neuroleptyki nie są jedynymi lekami działającymi na układ dopaminergiczny, które mogą wywołać NMS, są to także m.in. metoklopramid (lek przeciwwymiotny), czy prometazyna (lek przeciwhistaminowy – na alergię).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *