Androblastoma – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Hormony są substancjami chemicznymi produkowanymi w ciele człowieka o dużym znaczeniu w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu. Związki te wydzielane są przez wyspecjalizowane do tego tkanki i wędrują wraz z krwią w naczyniach krwionośnych, dzięki czemu mogą oddziaływać na odległe komórki naszego ciała. Istnieją guzy nowotworowe posiadające zdolność do syntezy (tworzenia) i uwalniania hormonów. Jednym z nich jest androblastoma.

Co to jest androblastoma?

Androblastoma (jądrzak) to bardzo rzadki nowotwór jajnika, który stanowi zaledwie 0,2 % wszystkich postaci nowotworów tego narządu. W większości przypadków występuje u kobiet w wieku rozrodczym, chociaż opisano przypadki występowania schorzenia już w okresie dojrzewania.

Zapamiętaj: Przyczyna rozwoju androblastomy pozostaje nieznana. Ze względu na bardzo rzadki charakter schorzenia liczba przeprowadzonych badań naukowych jest ograniczona.

Cechą charakterystyczną androblastomy jest zdolność do wydzielania męskich hormonów płciowych, głównie testosteronu. W warunkach prawidłowych testosteron u kobiet jest produkowany w bardzo niewielkiej ilości: w jajniku i korze nadnerczy, natomiast duże ilości tego hormonu powstają w jądrach u mężczyzn. Komórki budujące androblastomę przypominają te spotykane w męskich gonadach. Jądrzak prawie zawsze dotyczy tylko jednego jajnika i jest uważany za nowotwór o niskim potencjale złośliwości. Oznacza to, że zazwyczaj nowotwór ma charakter łagodny (nie rozrasta się na sąsiednie tkanki oraz nie daje przerzutów do odległych narządów), jednak zdarzają się przypadki jądrzaka posiadającego złośliwe cechy. Stosowany w onkologii wskaźnik 5-letniego przeżycia chorych z danym typem nowotworu, w przypadku androblastomy wynosi 70- 90%, co dla pacjenta oznacza dobrą prognozę.

Androblastoma – objawy

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Dolegliwości powodowane przez jądrzaka wynikają z nadmiernego stężenia testosteronu produkowanego przez ten nowotwór. Nadmierne ilości męskiego hormonu płciowego zaburzają prawidłową gospodarkę hormonalną u kobiet, mogąc być przyczyną:

  • braku miesiączki;
  • hirsutyzmu: występowania nadmiernego owłosienia typu męskiego, czyli owłosienia w okolicach wrażliwych na działanie testosteronu (na górnej wardze, klatce piersiowej, brzuchu, plecach);
  • obniżenia tonu głosu;
  • wirylizacji (maskulinizacji) żeńskich narządów płciowych, wyrażonej poprzez przerost łechtaczki.

Mimo szerokiego spektrum objawów, w większości przypadków jedyną obecną dolegliwością powodowaną przez androblastomę stanowi brak miesiączki u kobiety, u której wcześniejsze cykle menstruacyjne były regularne.

Androblastoma – przyczyny

Przyczyna rozwoju androblastomy pozostaje nieznana. Ze względu na bardzo rzadki charakter schorzenia liczba przeprowadzonych badań naukowych jest ograniczona. Do czynników ryzyka rozwoju jądrzaka można zaliczyć wiek w przedziale 20- 40 lat, gdyż choroba częściej występuje u młodych kobiet. Niestety, opisano także przypadki tego nowotworu u dzieci i nastolatek. Dodatkowo wiadomo, że czynniki genetyczne również mogą predysponować do wystąpienia schorzenia. Zidentyfikowano gen (fragment DNA zawierający informację o budowanie białka) o nazwie DICER1, którego nieprawidłowość zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów wywodzących się z tej samej grupy komórek, co jądrzak. Miejmy nadzieję, że wraz z rozwojem medycyny i biotechnologii wiedza o chorobach rzadkich będzie się poszerzać.

Androblastoma – diagnostyka

Diagnostyka zazwyczaj ukierunkowana jest na szukanie przyczyny braku występowania miesiączki, czy pojawienia się cech maskulinizacji (występowania u kobiety cech fizycznych typowych dla dorosłego mężczyzny), ponieważ z tego powodu pacjentki zgłoszą się do lekarza. Do metod przydatnych w diagnostyce jądrzaka należą:

  • wywiad lekarski, czyli rozmowę lekarza z pacjentem podczas której diagnosta zbiera informacje, dotyczące występujących dolegliwości, charakteru i czasu ich trwania, stosowanych leków, chorób towarzyszących, schorzeń występujących w rodzinie i wielu innych;
  • badanie kliniczne pacjentki, z uwzględnieniem badania ginekologicznego;
  • badań laboratoryjnych, a w szczególności oznaczenie stężenia męskich hormonów płciowych (testosteron, androstendion, DHEA-S), hormonów przysadkowych (LH, FSH, TSH, ACTH), stężenia prolaktyny, progesteronu i estrogenu;
  • ultrasonografia (USG) transwaginalna (dopochwowa), która pozwala na uwidocznienie zmiany w obrębie jajnika;
  • tomografia komputerowa (TK), umożliwiająca dokładniejszą ocenę guza, a w przypadku podejrzenia zmiany złośliwej poszukiwanie przerzutów nowotworowych.

Wymienione wyżej badania służą do postawienia wstępnego rozpoznania, jednak do jego potwierdzenia konieczne jest wykonanie biopsji (nakłucia i pobrania fragmentu guza) i przeprowadzenie badania histopatologicznego, które polega na ocenie pod mikroskopem pobranego materiału i ocenie z jakim schorzeniem mamy do czynienia.

Androblastoma – leczenie

W większości przypadków preferowaną metodą terapeutyczną będzie leczenie chirurgiczne. Zmiana nowotworowa jest usuwana wraz z zapasem zdrowych tkanek, a marginesy cięcia są oceniane przez patomorfologa pod mikroskopem, w celu ustalenia, czy doszło do usunięcia zmiany w całości. W przypadku, gdy jądrzak ma charakter złośliwy i stwierdza się obecność przerzutów, konieczne będzie dodatkowo leczenie onkologiczne, z uwzględnieniem:

  • chemioterapii, metody polegającej na podawaniu substancji hamujących podziały komórek;
  • radioterapii, niszczeniu tkanek nowotworowych z wykorzystaniem promieniowania jonizującego.

Czy wiesz że: estrogeny, żeńskie hormony płciowe, w rzeczywistości są wytwarzane z męskich hormonów płciowych pod wpływem enzymu o nazwie aromataza?

Opisano także zastosowanie analogu gonadoliberyny (GnRH) w leczeniu łagodnych postaci jądrzaka. GnRH to hormon produkowany w podwzgórzu (części mózgowia człowieka) i wykazujący działanie pobudzające produkcję i wydzielanie hormonów płciowych. Goserelina jest syntetycznym analogiem (substancją o podobnej budowie chemicznej) naturalnie występującego hormonu gonadoliberyny. Długotrwałe podawanie gosereliny powoduje zahamowanie wydzielania hormonu luteinizującego (LH) przez przysadkę, co prowadzi do spadku stężenia testosteronu.

Androblastoma, inaczej jądrzak, jest bardzo rzadkim nowotworem jajnika zaliczanym do grupy nowotworów hormonalnie czynnych, czyli guzów posiadających zdolność do wydzielania hormonów, w tym przypadku testosteronu. Zmiana najczęściej ma charakter łagodny, jednak jest możliwe występowanie złośliwej formy androblastomy. Przyczyna schorzenia pozostaje nieznana, a sam jądrzak najczęściej występuje u kobiet w wieku rozrodczym. Do najczęstszego objawu tego schorzenia należy brak występowania miesiączki. Leczenie jądrzaka polega na jego chirurgicznym usunięciu, a w przypadkach złośliwych, dodatkowo radio i chemioterapii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *