Ból krzyża, jego przyczyny i sposoby leczenia

Ból dolnej części pleców to drugi co do częstości występowania po bólu głowy problem, który dotyczy ponad 80% dorosłych i najczęstsza przyczyna wizyt u lekarza ortopedy. Ilość możliwych przyczyn sprawia niezwykłe trudności diagnostyczne. Jednak w większości przypadków ból krzyża nie jest groźny i ustępuje samoistnie w ciągu 6-8 tygodni.

Przyczyny bólu krzyża

Najczęstszym powodem bólu krzyża jest przepuklina jądra miażdżystego dysku międzykręgowego. W jej wyniku uciśnięciu ulega najczęściej nerw kulszowy wywołując tzw. rwę kulszową. Dotyczy osób młodych w wieku 20-50 lat. Charakteryzuje się silnym, nagle występującym bólem promieniującym do jednej lub obu kończyn dolnych.

Inną przyczyną bólu w krzyżu jest kręgozmyk, czyli przemieszczenie się kręgu wraz z kręgami leżącymi wyżej do przodu w stosunku do kręgu leżącego niżej. W sytuacji takiej rdzeń kręgowy ulega uciśnięciu i wywołuje ból dolnej części kręgosłupa, czasem promieniujący do kończyn dolnych. Ból wzmaga się w pozycji stojącej, natomiast łagodnieje przy zgięciu kręgosłupa do przodu. W zaawansowanym stadium kręgozmyku obecne są deficyty neurologiczne np. w postaci problemów z poruszaniem się.

Często występującą przypadłością jest także zwyrodnienie stawów kręgosłupa. Zwyrodniałe powierzchnie stawowe wytwarzając wyrośla kostne mogą wywołać podobny ból ze względu na ucisk korzeni nerwowych jak i samo tarcie kręgów o siebie. W późniejszych stadiach ruchomość kręgosłupa może zostać ograniczona. Takie zmiany w stawach występują  w związku z podeszłym wiekiem lub systemowymi chorobami tkanki łącznej takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK).

Do urazowych przykładów należą złamania trzonów kręgów oraz kręgoszczelina. Kręgoszczelina najczęściej dotyczy młodych sportowców, u których często wykonywane są ruchy przeprostne kręgosłupa wywołując złamania zmęczeniowe łuków kręgowych. Złamania kompresyjne trzonów występują natomiast u osób cierpiących na osteoporozę lub są wynikiem przerzutów nowotworowych.

Do innych przyczyn należą różne wrodzone wady anatomiczne i wady postawy takie jak np. hiperlordoza czy skolioza. Ból kręgosłupa może być także wynikiem zwykłego nadwyrężenia mięśni np. przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów. Do rzadszych przyczyn zaliczamy tętniaka aorty brzusznej, chorobę Pageta kości i zakażenia pooperacyjne.

Ćwiczenia na ból krzyża

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Aby utrzymać kręgosłup w zdrowiu należy zadbać o jego stabilizację. W tym celu zalecane jest wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie brzucha, grzbietu oraz dna miednicy, które najlepiej wykonywać z fizjoterapeutą. Wykazano że ćwiczenia takie zmniejszają częstość epizodów bólowych. Ważne jest także ostrożne podejście w czynnościach dnia codziennego np. podnoszenie ciężkich przedmiotów w przysiadzie unikając zginania i przeciążania kręgosłupa. Ponadto należy zadbać o systematyczną kontrolę masy ciała i walkę z otyłością, będącą czynnikiem ryzyka przepukliny jądra miażdżystego.

Ból krzyża w ciąży

W czasie ciąży w wyniku zwiększonego obciążenia przez płód, znajdujący się w macicy do przodu od kręgosłupa, osłabieniu i rozciągnięciu ulegają więzadła międzykręgowe i lędźwiowo-krzyżowe. W wyniku takiego rozciągnięcia miednica ulega przodopochyleniu a część lędźwiowa wychylona ku przodowi tworzy hiperlordozę. Takie niekorzystne zmiany krzywizny kręgosłupa mogą powodować ból krzyża w ciąży.

Leczenie bólu krzyża

Leczenie bólów krzyża na początku ogranicza się wyłącznie do powstrzymywania od wykonywania aktywności wzmagających dolegliwości bólowe, ale unikania odpoczynku w łóżku, oraz wprowadzenia lekkich ćwiczeń wzmacniających gorset mięśniowy kręgosłupa.

W leczeniu bólów krzyża stosuje się leki o właściwościach przeciwbólowych i miorelaksacyjnych. Nie ma konkretnych leków z grupy NLPZ, które wykazywałyby przewagę nad innymi (także paracetamolem) w leczeniu bólu krzyża. Z grupy leków rozluźniających napięcie mięśniowe najchętniej stosowane są leki z diazepamem lub tyzanidyną. Leki opioidowe przeznaczone są wyłącznie dla pacjentów z ciężkim, ostrym bólem krzyża. Dodatkowo lekarz może przepisać odpowiednie zabiegi u fizjoterapeuty, w tym leczenie metodą McKenzi’ego.

Nie wykazano aby doustne leki kortykosteroidowe, akupunktura, masaże, czy gorsety lędźwiowe były skuteczne w leczeniu bólów krzyża.

Zanim jednak udamy się do lekarza spróbujmy przez 3-4 dni wesprzeć się doustnymi lekami z paracetamolem, ibuprofenem czy diklofenakiem dostępnymi bez recepty. Można też zastosować maści i żele do stosowania miejscowego. W warunkach domowych ulgę przynieść mogą ciepłe okłady na kręgosłup. Jeśli nie nastąpi poprawa należy skonsultować się z lekarzem.

W przypadku gdy postępowanie zlecone przez lekarza nie daje poprawy przez 6 tygodni należy rozważyć możliwe przyczyny bólu kręgosłupa i przystąpić do ukierunkowanego leczenia, czasem nawet operacyjnego.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *