Staw kolanowy jest największym stawem człowieka, łączy on kość udową z kością piszczelową, zapewnia ruchy zginania i prostowania oraz lekką rotację. Czasami ze względów zdrowotnych konieczne jest zastąpienie owego naturalnego stawu – sztucznym zwanym endoprotezą. Jakie powikłania może nieść ze sobą wszepienie implantu i jak wygląda rehabilitacja pacjenta, który przeszedł taki zabieg?
Co to jest endoproteza stawu kolanowego?
Staw kolanowy wyposażony jest w liczne więzadła wewnątrz i zewnątrzstawowe. Dodatkowo kolano posiada dwie łąkotki stabilizujące jego pracę. Wszystko to otoczone jest torebką stawową, której wewnętrzna powierzchnia produkuje maź stawową zapewniającą odpowiednie ślizganie się powierzchni stawowych obu kości. Na zdjęciu poniżej ukazana jest budowa stawu kolanowego, widoczne wewnętrzne więzadła krzyżowe (cruciate ligaments), zewnętrzne więzadła poboczne (collateral ligaments) oraz obie łąkotki (lateral and medial meniscus). [Atlas anatomii człowieka Prometeusz. MedPharm Polska, Wrocław 2015].
W przebiegu choroby zwyrodnieniowej czy reumatoidalnego zapalenia stawów dochodzi do uszkodzenia i zniszczenia struktury stawu. Staw taki nie spełnia swojej funkcji i uniemożliwia prawidłowe poruszanie się chorym. W zaawansowanym stadium i u osób starszych, gdy inne możliwości lecznicze zostały wykorzystane, proponuje się pacjentom zabieg endoprotezoplastyki stawu kolanowego.
Endoprotezą nazywamy sztuczny staw, który dopasowywany jest indywidualnie pod każdą osobę. Składa się on z części zastępującej powierzchnię stawową kości udowej i kości piszczelowej. Zanim jednak endoproteza zostanie zamocowana lekarz ortopeda usuwa zniszczone części kolana. Po wszczepieniu takiego implantu możliwe jest odzyskanie prawie całkowitej sprawności i ruchomości kolana.
Rodzaje endoprotezy stawu kolanowego
Rozróżniamy 3 rodzaje endoprotez ze względu na sposób połączenia części:
– niezwiązane,
– częściowo związane,
– całkowicie związane.
Endoprotezy niezwiązane tzw. saneczkowe składają się z 2 części zastępujących obie powierzchnie stawowe stawu. Stosuje się je w przypadkach z zachowanymi więzadłami kolana, czyli łącznotkankowymi pasmami wzmacniającymi i stabilizującymi staw. Częściowo związane endoprotezy to inaczej endoprotezy kondylarne (kłykciowe). Część piszczelowa endoprotezy jest połączona w sposób zawiasowy z częścią udową. Jest to najczęściej stosowany rodzaj endoprotezy.
Ostatnim typem jest endoproteza typu zawiasowego (całkowicie związana), która całkowicie zespala ze sobą kości, przez co ruchomość kolana jest bardziej ograniczona. Części takiej endoprotezy osadzone są w kościach na głębokich metalowych trzpieniach, które przenoszą na nie duże przeciążenia grożąc złamaniem. Ten rodzaj endoprotezy jest stosowany najrzadziej.
Endoprotezy można także podzielić ze względu na sposób mocowania. Wyróżniamy spojenie cementowe z użyciem spoiwa przytwierdzającego endoprotezę do kości oraz bezcementowe montowane na tzw. wcisk.
Rehabilitacja po endoprotezie stawu kolanowego
Pierwsze ćwiczenia zaczynamy wdrażać już pierwszego dnia po zabiegu. Na początek ograniczają się one do izometrycznego (bez poruszania kolanem) napinania mięśnia czworogłowego uda. Po opuszczeniu szpitala dochodzi zginanie i prostowanie kolana, najpierw bierne, potem czynne. Zakres zginania w granicach 90 stopni chory osiąga po około 2-3 tygodniach rehabilitacji. Wraz z postępem rehabilitacji dołącza się wolne spacery, pływanie czy jazdę na rowerze. Okres powrotu do pełnej sprawności zajmuje około 3 miesięcy.
Powikłania po endoprotezie stawu kolanowego
Powikłania związane z zabiegiem endoprotezoplastyki stawu kolanowego możemy podzielić na śródoperacyjne, pooperacyjne wczesne i późne. Zdarzają się one średnio raz na 100 zabiegów. Do tych pierwszych należą złamanie lub przebicie trzonu kości udowej, złamanie lub przebicie panewki kości piszczelowej, uszkodzenie nerwów czy naczyń.
W okresie pooperacyjnym dojść może do infekcji stawu, powstania zakrzepów w naczyniach krwionośnych kończyn dolnych czy zwichnięcia endoprotezy. Do późnych powikłań zaliczamy obluzowanie się endoprotezy, złamanie trzpienia i skostnienia okołostawowe.
Endoproteza stawu kolanowego a renta
W Polsce prawo do renty przysługuje osobom, które całkowicie lub częściowo utraciły zdolność do pracy zarobkowej. W przypadku endoprotez stawu kolanowego jesteśmy w stanie zapewnić choremu niemalże pełne odzyskanie sprawności, przez co zazwyczaj osobie takiej renta nie przysługuje. Jednak zawsze jest to kwestia indywidualna i należy ją rozpatrywać dla każdego przypadku osobno z określeniem stopnia utraty sprawności.
Czekałem na zabieg Endoprotezy kolana lewego, duży bul kolana. ZUS odmuwil mi renty do czasu uzdrowienia. Stracilem pracę jako mechanika samochodowego 37 l pracy. Żyje bez pieniędzy, pomaga żona żeby przeżyć. Zaznaczam że ZUS stwierdził że nic mi nie dolega i jestem zdrowy. Tydzień temu wykonano umnie zabieg Endoprotezy tego kolana. Tak to firma Zusu mnie uzdrowila!!!