Cholera – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

W krajach tropikalnych występuje wiele chorób niespotykanych w innych częściach świata. Niektóre z nich mogą mieć bardzo ciężki przebieg i w krótkim czasie doprowadzić do zgonu. Okazuje się jednak, że w większości przypadków wystarczy przestrzegać bardzo prostych zasad, aby uchronić się przed śmiertelnie niebezpiecznymi chorobami. Doskonałym przykładem jest cholera.

Czym jest cholera?

Cholera jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie – Vibrio cholerae (przecinkowce cholery). Dla człowieka niebezpieczne są dwie grupy serologiczne patogenu (typy bakterii różniące się składem białek w ich ścianie komórkowej): O1 i O139. Serotyp Vibrio cholerae O1 występuje pod postacią dwóch biotypów (różne warianty bakterii z tym samym materiałem genetycznym): klasycznego i El Tor. Przebieg choroby jest bardzo gwałtowny, a do zgonu może dojść w ciągu kilkunastu godzin od momentu zakażenia. Co roku na świecie odnotowuje się około 4 mln zachorowań, z czego umiera niecały 1% pacjentów.

Cholera – występowanie

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

W 2018 roku przypadki cholery odnotowano w 34 państwach świata. Przede wszystkim są to kraje Afryki Subsaharyjskiej oraz Azji Południowo-Wschodniej. Choroba występuje również na obszarze: Meksyku, Haiti, Dominikany, Portoryko, Chin, Nepalu, Indii, Iranu, Afganistanu, Pakistanu oraz Iraku. Biotyp klasyczny serotypu O1 spowodował 6 epidemii cholery. Aktualna epidemia szerząca się na terenie Indonezji jest wywołana przez biotyp El Tor. Serotyp O139 został stosunkowo niedawno odkryty i stwierdza się go na obszarze Indii i Bangladeszu. W Polsce zachorowania na cholerę stwierdza się niezwykle rzadko i dotyczą wyłącznie osób powracających z terenów endemicznego występowania choroby. Ostatni przypadek z 2019 roku dotyczył marynarza pochodzącego z Indii, który przypłynął do portu w Świnoujściu.

Objawy cholery

Okres inkubacji bakterii cholery (okres, w którym bakterie są obecne w organizmie człowieka, ale nie dają jeszcze żadnych objawów) jest bardzo krótki i wynosi od kilku godzin do 5 dni. Objawy pojawiają się nagle, a przebieg choroby jest bardzo gwałtowny. Krótko po zakażeniu pojawia się bardzo obfita, wodnista biegunka. Niektóre źródła podają, że przypomina ona wodę „po płukaniu ryżu”. W klasycznej postaci choroby typowe jest to, że biegunce nie towarzyszy ból brzucha, parcie na stolec ani gorączka.

Czy wiesz że: wszystkie przypadki cholery w Polsce wymagają zgłoszenia do właściwej terenowej stacji sanitarno-epidemiologicznej?

Biegunka jest tak nasilona, że pacjent może w ciągu doby wydalić nawet 30 litrów stolca z dużą zawartością przecinkowców cholery. Nie stwierdza się w nim domieszek krwi. Mogą natomiast wystąpić obfite wymioty, jednak nie towarzyszy im uczucie nudności. Pacjent bardzo szybko ulega odwodnieniu, co manifestuje się: suchością błon śluzowych, zmniejszeniem elastyczności skóry, kurczami mięśni, splątaniem, dezorientacją, bezmoczem. Chory w wyniku utraty ogromnej ilości płynów rozwija stan wstrząsu hipowolemicznego. Przebieg choroby jest bardzo często atypowy – przede wszystkim w przypadku zakażeń wywołanych przez biotyp El Tor.

Przyczyny cholery

Do zakażenia bakterią cholery dochodzi przede wszystkim w wyniku zanieczyszczania zbiorników wodnych ludzkimi fekaliami. Dotychczas nie potwierdzono, aby nosicielami patogenu były zwierzęta. Choroba rozwija się u człowieka w wyniku spożycia zanieczyszczonej kałem żywności i wody. Dlatego tak ważne jest, aby na terenach występowania cholery jeść tylko żywność poddaną właściwej obróbce termicznej oraz pić wyłącznie przegotowaną lub butelkowaną wodę. Choroba może rozwinąć się w wyniku spożycia surowych lub niedogotowanych skorupiaków. Zdecydowanie rzadziej do zakażenia dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem cholery.

Cholera – diagnostyka

Ze względu na charakterystyczny obraz kliniczny rozpoznanie można postawić na podstawie objawów choroby. W celu potwierdzenia cholery wykonuje się badanie kału lub wymiocin pod mikroskopem. Możliwe jest również prowadzenie hodowli bakterii na odpowiednio przygotowanym podłożu. W przypadku postaci klasycznej choroby potwierdzenie rozpoznania jest możliwe jedynie w ciągu pierwszych 5 dni od momentu zakażenia. U pacjentów zainfekowanych biotypem El Tor przeciwciała (białka wyprodukowane przez układ odpornościowy w odpowiedzi na dostanie się bakterii do organizmu) są obecne we krwi przez kilka miesięcy.

Leczenie cholery

Cholera jest chorobą bakteryjną, dlatego leczy się ją antybiotykami. W tym przypadku skuteczne są: doksycyklina, azytromycyna, erytromycyna oraz cyprofloksacyna. Antybiotyk oczyszcza ściany jelit z bakterii i skraca czas występowania objawów.

Zapamiętaj: Cholera jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie - Vibrio cholerae (przecinkowce cholery).

Ze względu na bardzo gwałtowny przebieg choroby konieczne jest intensywne nawadnianie. Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje stosowanie zarówno u dzieci, jak i dorosłych płynów nawadniających ORS (gotowy roztwór elektrolitów i glukozy). Leczenie odbywa się w warunkach szpitalnych. W ciężkich przypadkach konieczne jest nawodnienie dożylne roztworem chlorku sodu, dwuwęglanu sodu oraz chlorku potasu. Aby zapobiec zakażeniu zaleca się profilaktyczne stosowanie szczepień ochronnych. Szczepionka podawana jest doustnie i konieczne jest przyjęcie 2 dawek w odstępie 1-6 tygodni. Odporność utrzymuje się 2 lata, a po tym okresie konieczne jest podanie dawki przypominającej.

Czy cholera jest uleczalna?

Ze względu na wprowadzenie przez Światową Organizację Zdrowia szczegółowego mechanizmu leczenia cholery, szacuje się, że śmiertelność spowodowana tą bakteryjną chorobą wynosi mniej niż 1%. Jest ona w pełni uleczalna. Objawy rozwijają się bardzo szybko i przy braku reakcji klinicznej pacjent może się odwodnić w ciągu kilkunastu godzin. Jednak po włączeniu odpowiedniego leczenia przyczynowego i objawowego do zdrowia wraca 99% chorych.

Cholera jest bardzo niebezpieczną chorobą. Aby się przed nią uchronić, powinniśmy pomyśleć przed wyjazdem do krajów jej występowania o szczepieniu ochronnym. Niezwykle ważne jest również przestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej: mycie rąk wodą z mydłem przed przyrządzaniem i spożywaniem posiłków, po wyjściu z toalety, po zmianie pieluchy u dziecka. Należy również pamiętać o odpowiednim przygotowaniu posiłków, piciu wyłącznie przegotowanej lub butelkowanej wody, unikaniu spożywania surowych lub półsurowych ryb i owoców morza oraz nieużywaniu kostek lodu sporządzonych z nieprzegotowanej wody lub soków.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *