Co to jest anhedonia, jej objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Psychopatologia to dziedzina zajmująca się opisaniem objawów chorób psychicznych. Jest ona dobrze znana psychiatrom i psychologom klinicznym, czyli osobom badającym i leczącym choroby psychiczne. Anhedonia to właśnie objaw psychopatologiczny, który powoduje duże cierpienie w życiu człowieka i może doprowadzić do myśli o samobójczej śmierci. Na czym to polega?

Co to jest anhedonia?

Analizując słowo anhedonia, możemy je przetłumaczyć z języka Greków na nasz dosłownie jako ”brak przyjemności”. Jest to zaburzenie nastroju i jest jednym z objawów chorób psychicznych takich jak depresja, schizofrenia, czy uzależnienia od substancji psychoaktywnych np. alkoholu. To stan kiedy człowiek traci zainteresowanie oraz porzuca wszelkie systematyczne czynności, będące do tej pory źródłem przyjemności. Jest to opisywane w literaturze fachowej wręcz jako utrata lub ograniczenie zdolności do odczuwania radości. Aby to zaburzenie było istotne diagnostycznie musi utrzymywać się co najmniej 2 tygodnie. Sposób jej przeżywania może się różnić w zależności od przyczyny.

Objawy anhedonii

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Anhedonia objawia się jako szeroko rozumianą utratą zainteresowań. Wiążę się z niechęcią do wykonywania czynności sprawiających radość. Chory na depresję, w związku ze współistniejącym obniżeniem napędu (energii i woli do działania) może spędzać całe dnie w łóżku. O anhedonii możemy myśleć gdy człowiek przestaje realizować się w swojej pasji/pracy/hobby. Anhedonia może upośledzać funkcjonowanie człowieka w wymiarze zawodowym, uczuciowym i socjalnym. Ktoś z takim zaburzeniem może nie czuć przyjemności z przebywania, poznawania i rozmawiania z ludźmi. Objaw ten będzie wyraźny i surowo oceniany przez otoczenie. Nie należy jednak tego robić, a pokierować osobę do lekarza psychiatry w celu diagnostyki. W rozmowie z psychiatrą nie należy się wstydzić, a przede wszystkim odczuwać strachu. Dbanie o zdrowie psychiczne powinno być tak naturalne jak dbanie o higienę osobistą.

Czy wiesz że: istnieje w DSM V (amerykańska klasyfikacja chorób psychicznych) rozpoznanie anhedonii seksualnej? Oznacza to, że osoba nie jest w stanie osiągnąć przyjemności z pożycia seksualnego, ale jej popęd seksualny pozostaje niezmieniony.

Choroby psychiczne mają swoje źródła w mózgu i można leczyć się z tego powodu tak jak na inne przewlekłe choroby. Doświadczanie objawów psychopatologicznych nie jest powodem do wstydu i należy szczerze o nich opowiadać specjalistom.
Anhedonia towarzysząca uzależnieniom, przez amerykańskich terapeutów uzależnień, zauważana jest  w poszukiwaniu ekstremalnych emocji. Według nich takimi zachowaniami są czyny przestępcze i unikanie odpowiedzialności. Jednak najistotniejszy w tym wypadku jest brak umiejętności osiągania przyjemności w sposób niezwiązany z używaniem substancji lub czynnością od której można się równie silnie uzależnić (np. hazard/podejmowanie ryzyka).

Anhedonia jest jednym z negatywnych objawów schizofrenii. Objawy negatywne to grupa objawów, która przypomina obrazem depresję. Chory unika kontaktów z  ludźmi. W jego mimice twarzy i wypowiedziach, ciężko dostrzec emocje.

Przyczyny anhedonii

Aktualna hipoteza dotycząca etiologii anhedonii (dokładne badania zjawiska wciąż trwają) mówi, że w płatach czołowych (mózgu) nie jest wytwarzana odpowiednia ilość dopaminy. Dopamina to neurohormon (neuroprzekaźnik- substancja w połączeniach między neuronami) związany m.in. z pozytywnymi emocjami. W przypadku depresji i schizofrenii uważa się, że istnieją problemy z produkcją i rozkładem tej substancji w mózgu.

Zapamiętaj: Anhedonia jest brakiem lub utratą zdolności odczuwania przyjemności.

W uzależnieniu zaś mózg podczas używania substancji/określonego zachowania produkuje więcej dopaminy. Po tej nadprodukcji mózg “musi odpocząć” i dopaminy w mózgu jest mniej. Gdy mózg często doświadcza wysokich poziomów dopaminy, które kojarzy z czynnikiem uzależniającym, “rozleniwia się” i nie produkuje jej wystarczająco skoro łatwiej jest “używać”. Jest to podejście tzw. behawioralne.
Istnieją również inne hipotezy psychologiczne. Uważa się również, że przyczyną anhedonii są nabyte w procesie uczenia się złe doświadczenia jak np. bycie karanym po przyjemnych doświadczeniach(należy się zastanowić, ponieważ nierzadko kara może być zasłużona).

Anhedonia może również być działaniem niepożądanym leków, które blokują przekaźnictwo dopaminy, a także być wywołana ograniczeniami i normami społecznymi. Ponadto pojawia się też w Zespole Stresu Pourazowego.

Leczenie anhedonii

Anhedonia jako zjawisko jest wyleczalne. Leczyć należy przede wszystkim przyczynę. Chorego należy poddawać psychofarmakoterapii oraz psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Niektóre z leków przeciwpsychotycznych zmniejszają nasilenie objawów negatywnych, głównie bardziej nowoczesne leki. Leczenie uzależnień należy również do zadań lekarza psychiatry oraz psychoterapeutów. Polega na zmniejszeniu szkód wywołanych zachowaniem/używaniem substancji, aż do zaprzestania tych czynności. Metodami są wszelkiego rodzaju formy psychoterapii np. arteterapia czy zajęcia sportowe. Na początku pacjent musi “wytrzeźwieć” i przeżyć trudny czas zespołu odstawiennego. Pewne działanie wykazują również leki podawane pacjentom z otępieniem, jak np. galantamina i memantyna. Jeśli chodzi o leczenie metodami naturalnymi, badana była kurkumina, ale nie udowodniono istotnej poprawy po jej zażywaniu. W leczeniu można skorzystać również z terapii psychodynamicznej, która skupia się na odkrywaniu wewnętrznych konfliktów pomiędzy tym co człowiek chciałby osiągnąć/ doświadczyć, a tym co rzeczywiście jest w stanie zrobić.

Anhedonia związkowa 

Wśród psychiatrów klinicystów nie używa się takiego pojęcia. Jednak psychologowie mogą posługiwać się takim terminem gdy mają na myśli określone zaburzenie/stanTo stan w którym osoba przestaje odczuwać przyjemność z przebywania w związku. Może to być problem w aktualnym związku lub stanowić prodromalny (bezobjawowy/poprzedzający) objaw cięższych chorób jak np. depresja. Może przybrać postać silnych wątpliwości i uporczywego zastanawiania się nad sensem bycia w związku. Anhedonia może występować jako cecha nabyta podczas zdobywania życiowych doświadczeń.

Należy pamiętać, że to psychiatra wystawia recepty na leki psychotropowe. Nie potrzebujemy skierowania, aby zapisać się na wizytę do psychiatry. Anhedonia to zaburzenie nastroju wywołujące duże cierpienie w życiu człowieka. Może być objawem groźnych dla życia chorób, dlatego gdy podejrzewamy je u siebie należy poddać się badaniom przez psychiatrę!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *