Popularny włoski aktor żyjący na przełomie XIX i XX wieku – Leopoldo Fregoli – słynął ze swojej niezwykłej zdolności do podszywania się za inne osoby, szybkiej zmiany ról. Podczas występu teatralnego bardzo często zmieniał swój wizerunek. Istniały plotki, że miał dublera, jednak szybko je zdementował zapraszając dziennikarzy i wątpiących za kulisy. To właśnie od jego imienia nazwano pewien tajemniczy zespół w psychiatrii, a mianowicie zespół Fregoliego – na czy polega ta choroba i jak ją leczyć?
Co to jest zespół Fregoliego?
Zespół Fregoliego to bardzo rzadkie zaburzenie urojeniowe. Urojenia polegają na fałszywych przekonaniach wynikających z błędnej interpretacji rzeczywistości. Sądy chorego są całkowicie oporne na wszelkie argumenty i dowody wskazujące na ich nieprawdziwość.
Czy wiesz że: zespół Fregoliego może również stanowić działanie niepożądane niektórych leków: disulfiramu, stosowanego w leczeniu uzależnienia od alkoholu, a także lewodopy stosowanej m.in. w chorobie Parkinsona?
Urojenia mają bardzo różnorodną treść. Obszar treści, których dotyczą jest praktycznie nieograniczony. Często są to urojenia prześladowcze, hipochondryczne lub wielkościowe, mogą się również wiązać z zazdrością, wyrażać przekonanie, że własne ciało jest zniekształcone lub gnije. W Zespole Fregoliego pacjent rozpoznaje bliską mu osobę w wielu osobach, sądząc że zmieniają one swoje twarze, jak aktorzy.
Objawy zespołu Fregoliego
Pacjent rozpoznaje w obcych ludziach osoby znane sobie, sądząc że zmienili oni swój wygląd, ale psychologicznie są osobami znanymi. Przykładowo wujek wciela się w postać sąsiada, listonosza, policjanta… Skoro chory widzi jedną osobę praktycznie wszędzie, próbuje to jakoś tłumaczyć. Śledzenie jest całkiem logiczne, dlatego często ta bliska osoba jest uznawana za prześladowcę.
Do objawów możemy zaliczyć:
- błędną interpretację osób,
- urojenia prześladowcze,
- agresję,
- niepokój,
- lęk,
- podejrzliwość,
- spadek motywacji do działania,
- niedostosowany afekt, czyli zewnętrzny wyraz emocji (np. smutny wyraz twarzy i ton głosu, gdy pacjent opowiada o szczęśliwych chwilach, ukochanych osobach).
Przyczyny zespołu Fregoliego
Główną przyczyną zespołu Fregoliego są zaburzenia neurologiczne. Może występować wtórnie do takich chorób, jak schizofrenia, choroba dwubiegunowa, zespół otępienny (np. choroba Alzheimera), urazy głowy, inne zaburzenia organiczne, a także padaczka, guz przysadki mózgowej, AIDS.
Leczenie zespołu Fregoliego
Podstawą leczenia tego zespołu jest terapia choroby podstawowej, w wyniku której rozwinęły się tego typu urojenia. Najczęściej więc jest to leczenie schizofrenii paranoidalnej lekami przeciwpsychotycznymi, czyli neuroleptykami.
Zapamiętaj: Zespół Fregoliego to rzadkie zaburzenie psychiczne z grupy DMS.
Koniecznie należy wykluczyć działania niepożądane leków, ponieważ może okazać się, że zmniejszenie lewodopy w terapii choroby Parkinsona będzie wystarczające. Pomocna może okazać się też psychoterapia. Najlepszą skutecznością wykazuje się połączenie terapii farmakologicznej z psychoterapią.
Istnieje jeszcze duże pole do dyskusji i dalszych badań naukowych nad zespołem Fregoliego. Jest to ta tyle rzadka przypadłość, że wiedza opiera się na niewielu przypadkach. Nie sposób opracować konkretnych wytycznych postępowania. Ważne jest więc indywidualne podejście i rozważenie wszystkich potencjalnych przyczyn.