Każda kobieta w ciąży powinna regularnie badać się zgodnie z zaleceniami lekarza, postępującego wedle najnowszych, aktualnych wytycznych. Są to zarówno badania krwi, moczu, odpowiednie wymazy czy badanie USG. Jedną z nieprawidłowości, które możemy stwierdzić podczas ich wykonania jest białkomocz, który wykrywany jest czasem podczas rutynowego badania moczu. W związku z wieloma zmianami zachodzącymi w organizmie kobiety w ciąży, niewielki białkomocz może wystąpić również fizjologicznie.
Co to jest białkomocz w ciąży?
Białkomocz to najprościej mówiąc zbyt duża ilość białka w moczu, przekraczająca prawidłową wartość. Nie jest on jednak chorobą, a raczej objawem różnych nieprawidłowości w organizmie dotyczących w dużej mierze kłopotów z nerkami. W ciąży może być on fizjologiczny i niegroźny, ale może być też symptomem chorobowym.
Czy wiesz że: konieczne do stwierdzenia białkomoczu jest przede wszystkim poprawne wykonanie badania, a także odpowiednie przygotowanie się do niego i prawidłowe pobranie próbki. Dlatego przed pobraniem moczu konieczne jest m.in. podmycie się oraz pobranie go z tak zwanego środkowego strumienia.
Wraz z białkiem w moczu powinno ocenić się też tak zwany klirens kreatyniny – sprawdzany podczas badania krwi. Prawidłowo z moczem wydalamy od 30-150 mg białka na dobę. Znamienny białkomocz to 300 mg lub więcej białka stwierdzonego w dobowej objętości moczu. Istnieje także możliwość zbadania innych wskaźników sugerujących białkomocz np. w teście paskowym (jest to specjalny paseczek, który po umieszczeniu w moczu zmienia odpowiednio zabarwienie sygnalizując tym orientacyjną ilość białka), który jednak musi zostać potwierdzony badaniem laboratoryjnym.
Objawy białkomoczu w ciąży
Objawy w ciąży nie różnią się zwykle od objawów białkomoczu i innych pacjentów. W rzeczywistości często jedyne co pacjent może zaobserwować to nadmierne pienienie się moczu podczas jego oddawania, gdyż zwykle białkomocz przebiega bezobjawowo, a do wizyty u lekarza skłaniają raczej inne objawy wynikające z choroby podstawowej lub wykrywany jest jedynie badaniach kontrolnych zupełnie przypadkowo. Powinno wykonać się badania w jego kierunku już podczas pierwszej wizyty u położnika, a u kobiet obciążonych (np. z cukrzycą) jeszcze przed planowanym zajściem w ciąże. Do rozważenia lekarz prowadzącego ciążę, zależnie od chorób matki, przebiegu ciąży i ewentualnych objawów jest ponowne badanie białkomoczu między 28. a 30. tygodniem ciąży oraz przed rozwiązaniem w 38. Tygodniu.
Przyczyny białkomoczu w ciąży
Poza fizjologicznymi przyczyny mogą być różnorakie – od potencjalnie błahych, przez te łagodne i proste do leczenia, jak i wywołanie ciężkimi przypadłościami. Są to m.in. infekcje układu moczowego, zespół nerczycowy i szereg chorób, które stwierdza się również poza ciążą – toczeń, nowotwory, cukrzyca, zakrzepy w żyłach nerkowych, ogólnoustrojowe zakażenia, zakrzepowa plamica małopłytkowa lub zespół hemolityczno-mocznicowy. Poważniejsze choroby typowe dla ciąży z towarzyszącym białkomoczem to stan przedrzucawkowy i zespół HELLP.
Leczenie białkomoczu w ciąży
Białkomocz może być w ciąży fizjologiczny, wtedy nie leczymy go. Jeśli jednak jest objawem chorobowym nie istnieje celowane leczenia na białkomocz.
Zapamiętaj: Białkomocz to najprościej mówiąc zbyt duża ilość białka w moczu, przekraczająca prawidłową wartość.
Konieczna jest dalsza diagnostyka i leczenie dopiero choroby będącej przyczyną białkomoczu. Nie jest to jednak łatwe, gdyż spora część leków, które podajemy w białkomoczu związanym z chorobami także niepołożniczymi, w ciąży jest przeciwwskazana, a ich podanie może być opłakane w skutkach dla rozwijającego się płodu. Dlatego tak ważne jest dobre postawienie rozpoznania oraz manewrowanie przez lekarza prowadzącego opcjami terapii, by wyważyć ryzyko – zmniejszyć szanse na powikłania wynikające z choroby podstawowej, nie szkodząc jednocześnie przeciwwskazanymi lekami czy zabiegami.
Dieta przy białkomoczu
W sytuacji potwierdzenia się białkomoczu należy ograniczyć podaż białka do 1-1,5 g na kilogram masy ciała, pamiętając przede wszystkim o tym, by mimo ograniczenia tego składnika, dostarczyć ciężarnej odpowiednią ilość kalorii, witamin, mikro- i makroelementów. Inne ograniczenia nie są konieczne, jeżeli chodzi bezpośrednio o białkomocz, mogą jednak wynikać z diety specjalnej dla konkretnej jednostki chorobowej, z której objaw ten wynika.
Mimo, że białkomocz w ciąży może nie być objawem choroby i występować fizjologicznie, zawsze konieczna jest kontrola i czujność, a także w razie potrzeby pogłębienie diagnostyki. Białkomocz fizjologiczny może podnosić się wraz ze wzrostem wieku ciążowego, jednak nie powinien on przekraczać granicznych wartości oraz współtowarzyszyć jakimkolwiek objawom. Jeśli dzieje się inaczej konieczne są dodatkowe badania i jeśli to możliwe jak najszybsze włączenie leczenia przyczynowego.