Popłód to zbiór struktur powstałych podczas ciąży, które umożliwiają jej prawidłowy rozwój. Jego rola kończy się wraz z porodem i jego wydalenie z organizmu kobiety następuje w III okresie porodu. Do popłodu zaliczamy łożysko, pępowinę oraz błony płodowe.
Co to jest kosmówka?
Kosmówka jest zaliczana do błon płodowych, wraz z owodnią, omocznią i pęcherzykiem żółtkowym. Dwie ostatnie części występują u człowieka w formie szczątkowej. W prawidłowych i fizjologicznych warunkach błony płodowe tworzą sterylny zbiornik, w którym znajduje się płód. Tworzą one środowisko, które umożliwia mu wzrost i rozwój. Ich wytrzymałość i elastyczność, pozwala na rozciąganie i szybkie przystosowanie się do rosnącego płodu.
Kosmówka – funkcje
Kosmówka jest zewnętrzną błoną płodową. Jej podstawową rolą jest ochrona płodu. Z niej również w późniejszym czasie powstaje łożysko. Na początku ciąży hormon hCG – gonadotropina kosmówkowa, jest uwalniany właśnie z kosówki- hormon ten jest wskaźnikiem między innymi potwierdzającym ciąże.
Kiedy kosmówka przekształca się w łożysko?
Pod koniec I trymestru można mówić o wykształceniu się łożyska. Jest to niezwykle ważny twór, pełniący wiel e istotnych dla płodu funkcji. Można nazwać łożysko łącznikiem między matką, a płodem. Przez łożysko dochodzi do wymiany gazowej, dostarczania substancji niezbędnych do rozwoju płodu oraz usuwania produktów przemiany materii. Łożysko wytwarza wiele ważnych hormonów, bez których rozwój ciąży byłby niemożliwy, między innymi hCG, progesteron i estradiol.
Odklejanie kosmówki czy przedwczesne oddzielenie łożyska?
Na początku ciąży występuje kosmówka, która dopiero w późniejszym czasie przekształca się w łożysko. Jeżeli dojdzie do powstania krwiaka podkosmówkowego na początku ciąży, może dojść do oddzielenia kosmówki. Jest to jednoznaczne z poronieniem, gdyż występuje w trakcie pierwszego trymestru ciąży. Jeżeli do takiego oddzielenia dojdzie w późniejszym czasie ciąży, mówimy wtedy o przedwczesnym oddzieleniu łożyska. Słowo odklejenie nie jest poprawne, w medycznej nomenklaturze mówi się o oddzieleniu.
Przyczyny przedwczesnego oddzielenia łożyska
Przedwczesne oddzielenie łożyska oznacza całkowite albo częściowe oddzielenie od ściany macicy prawidłowo zlokalizowanego łożyska z wytworzeniem krwiaka w czasie ciąży. Rozpoznajemy je w 0,5-1,5% przypadkach. Jeżeli w ciąży wystąpiło przedwczesne oddzielenie łożyska to ryzyko wystąpienia tego również w kolejnej ciąży, wynosi nawet 5,5-16%. Najważniejszą przyczyną przedwczesnego oddzielenia łożyska są zmiany naczyniowe w warstwach łożyska.
Czynniki ryzyka przedwczesnego oddzielenia łożyska
Do najczęstszych czynników ryzyka przedwczesnego oddzielenia łożyska należy nadciśnienie tętnicze u matki – indukowane ciążą oraz takie, które występowało przed ciążą, krótka pępowina i nieprawidłowości w budowie macicy. Do czynników modyfikowanych należą palenie tytoniu w czasie ciąży oraz przyjmowanie kokainy. Również wiek ciężarnej ma znaczenie, wraz z wiekiem, rośnie ryzyko tej choroby. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest również ciąża wielopłodowa i urazy jamy brzusznej.
Objawy przedwczesnego oddzielenia łożyska
Objawy kliniczne w przypadku przedwczesnego oddzielenia łożyska dotyczą krwawienia z dróg rodnych, dolegliwości bólowych, występujących u 90% kobiet oraz podwyższonego napięcia macicy. W 70-80% przypadków krwawienie jest widoczne. Może również dojść do krwawienia nieuwidocznionego, kiedy krew gromadzi się w postaci skrzepów między macicą, a łożyskiem.
Czy wiesz że: po łacinie przedwczesne oddzielenie łożyska to ablatio placentae?
Niekiedy krew może zabarwić płyn owodniowy. W przypadku braku widocznego krwawienia może dojść do opóźnienia rozpoznania. W 75% przypadków można również zaobserwować nieprawidłowości w biciu serca płodu. Jeżeli dochodzi do oddzielenia się ponad 50% powierzchni łożyska, może dojść do niedotlenienia płodu. Powikłania przedwczesnego oddzielenia łożyska zależą od stopnia tego oddzielenia. Do najczęstszych należą wstrząs krwotoczny, obumarcie płodu, niedotlenienie okołoporodowe, wcześniactwo i jego powikłania oraz zgon rodzącej.
Zapobieganie przedwczesnego oddzielenia łożyska
Do modyfikowalnych czynników ryzyka należą palenie tytoniu oraz przyjmowanie narkotyków. Aby zapobiec tej chorobie na pewno należy z nich zrezygnować. Ważnym również czynnikiem jest nadciśnienie tętnicze, które należy dobrze kontrolować i nie dopuścić do jego nasilenia.
Zapamiętaj: Błony płodowe to kosmówka, owodnia, omocznia i pęcherzyk żółtkowy. Dwa ostatnie części występują u człowieka w formie szczątkowej.
Unikanie sytuacji w których może dojść do urazów jamy brzusznej również może uchronić nas przed przedwczesnym oddzieleniem łożyska. Wraz z wiekiem liczba chorób, które może wystąpić podczas ciąży rośnie, dlatego nie należy zbytnio zwlekać z macierzyństwem. Niestety inne czynniki ryzyka są niemodyfikowalne i nie mamy na nie wpływu.
Ciąża to szczególny czas dla Rodziców. Należy pamiętać, aby w tym czasie uważać na swoje ciało oraz na niepokojące objawy. Wczesne wykrycie choroby może uchronić nas przed poważnymi konsekwencjami i powikłaniami. Ciężarne w trakcie ciąży są odpowiedzialne za swoje, ale również za zdrowie przyszłego dziecka.