Ból pleców może mieć różnorakie podłoże. Jednym z nich jest zwyrodnienie, czyli zjawisko polegające na zniszczeniu chrząstki obecnej w stawach kręgosłupa. Choroba Baastrupa jest doskonałym przykładem zmian zwyrodnieniowych. Jakie są jej przyczyny oraz objawy? Jak skutecznie leczyć chorobę Baastrupa?
Co to jest choroba Baastrupa?
Jak wspomnieliśmy wcześniej, choroba Baastrupa jest głównie wynikiem zmian degeneracyjnych chrząstki stawowej w obrębie kręgosłupa. Dodatkowo do omawianego stanu przyczyniają się procesy zapalne. Na skutek zniszczeń w obrębie tkanki chrzęstnej dochodzi do zbliżenia się dwóch wyrostków kolczystych kręgów. Następstwem tego jest wzajemne ścieranie się tych struktur podczas poruszania się, co wywołuje procesy zapalne i dalsze pogłębianie się choroby. Można więc powiedzieć, że natura tego schorzenia przypomina błędne koło. Dotyka ona zazwyczaj kręgi szyjne lub lędźwiowe kręgosłupa (zazwyczaj poziom L4-L5). Poza wspomnianymi procesami, miejsce choroby bardzo często objęte jest także innymi zjawiskami: zwężeniem krążka międzykręgowego, przemieszczaniem się kręgów względem siebie czy też przepukliną krążków międzykręgowych.
Objawy choroby Baastrupa
Jak w przypadku wszystkich chorób dotyczących układu kostnego najczęstszym objawem choroby Baastrupa jest ból, który promieniuje w stronę głowy oraz kończyn dolnych. Czasami, gdy dodatkowo w obrębie kręgosłupa istnieją inne patologie,np. przepuklina krążka międzykręgowego, można zaobserwować objawy ze strony układu nerwowego takie jak: drętwienie kończyn czy zaburzenia czucia w ich obrębie. Spowodowane jest to oddziaływaniem toczącego się procesu na rdzeń kręgowy oraz nerwy rdzeniowe.W większości przypadków osoby dotknięte chorobą Baastrupa mają nadmierną lordozę w lędźwiowym odcinku kręgosłupa (nadmierne wygięcie kręgosłupa “do przodu” na wysokości brzucha). Do postawienia rozpoznania niezbędny jest wynik badań obrazowych: zdjęcia RTG, rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej. W przypadku tego pierwszego zdjęcie w projekcji bocznej (robione kiedy pacjent jest skierowany bokiem do aparatu RTG) pozwala zaobserwować patologiczne zbliżenie się do siebie “sąsiadujących” wyrostków kolczystych kręgów. Widoczne jest to na prawym zdjęciu poniżej (obszar zaznaczony białymi strzałkami).
źródło: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4330238/
Na obrazach z tomografii komputerowej możemy zobaczy również podobne zjawisko (zdjęcie a). W zdjęciach w płaszczyźnie poprzecznej (zdjęcie b i c) dodatkowo widoczne są patologie w zakresie wyrostków kolczystych (np. degeneracja powierzchni stawowych). Zdjęcie d przestawia także nakładanie się na siebie wyrostków kolczystych kręgów, jednak przedstawia ona inną perspektywę.
źródło: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4330238/
Rezonans magnetyczny jest używany rzadko (szczególnie w Polsce, gdzie dostęp do tego badania jest znacznie ograniczony), jednak dzięki niemu możemy wychwycić zmiany na bardzo wczesnym, bezobjawowym wręcz etapie, co niemożliwe jest w przypadku przedstawionych wcześniej metod diagnostycznych.
Przyczyny choroby Baastrupa
Ze względu na dużą częstość występowania wśród osób w podeszłym wieku jako przyczynę choroby Baastrupa podaje się zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa na skutek starzenia się. Mało liczne przypadki występowania tej choroby u dzieci mogą wskazywać także na genetyczne podłoże. Uważa się, że wykonywanie zawodów związanych z przeciążeniami w obrębie kręgosłupa (zawodowi kierowcy, pracownicy fizyczni, górnicy) mogą predysponować do pojawienia się tej choroby. Wpływ na ujawnienie się choroby ma także:
- otyłość,
- wcześniejsze urazy kręgosłupa.
Leczenie choroby Baastrupa
Podobnie, jak w przypadku każdej dolegliwości bólowej podstawową formą leczenia choroby Baastrupa jest przyjmowanie leków przeciwbólowych. Do łagodzenia bólu używa się także preparatów sterydowych. W celu usunięcia przyczyny choroby konieczna jest operacja. Polega ona zazwyczaj na usunięciu wyrostków kolczystych kręgów. Niestety nie zawsze zabieg ten przynosi ulgę.
Czy wiesz że: choroba Baastrupa występuje również u koni?
Obecnie prowadzone są badania nad procedurą wszczepiania dystraktora pomiędzy wyrostki kolczyste kręgów, co ma na celu ich oddalenie od siebie. Według niektórych źródeł metoda ta przyniosła obiecujące rezultaty na grupie badanych osób. Szybkim i skutecznym sposobem na ból jest blokada nerwów odpowiedzialnych za przekazywanie bodźców ze wskazanego obszaru. Odbywa się to w wyniku podania środka znieczulającego, np. lidokainy w okolicę nerwu, co wywołuje jego “zablokowanie”. Czas działania tej metody zależny jest od dawki oraz rodzaju użytej substancji.
Zespół Baastrupa a zalecane ćwiczenia
Przy doborze ćwiczeń dla osób chorujących na chorobę Baastrupa, istotnym jest wzmacnianie mięśni tułowia, co pozwoli zniwelować lordozę, a tym samym przywróci kształt kręgosłupa zbliżony do prawidłowego. Samo to może uśmierzyć dolegliwości bólowe. Kolejną grupą mięśni, nad którą praca pozwoli poprawić samopoczucie pacjenta są zginacze bioder. Technik ćwiczeń jest bardzo dużo. Powinna ona być dobrana przez lekarza specjalizującego się w rehabilitacji lub przez doświadczonego fizjoterapeutę.
Jak możemy zauważyć, ból pleców może mieć czasami bardzo poważne podłoże. Nigdy nie powinniśmy go bagatelizować tym bardziej kiedy utrzymuje się przez dłuższy okres czasu. Owszem, istnieją metody radzenia sobie z chorobą Baastrupa, jednak mogą dawać one tylko krótkotrwałą ulgę lub wymagać interwencji chirurgicznej wobec której pacjenci mogą mieć obawy. Wszyscy powinniśmy dbać o profilaktykę, na którą składa się: redukcja masy ciała, unikanie w miarę możliwości przeciążania kręgosłupa oraz dbanie o odpowiednią postawę ciała.