Depresja określana jest mianem choroby XXI wieku. Podstawową jej cechą jest negatywny odbiór własnej osoby w aspekcie poznawczym (pesymistyczne przekonania co do siebie) oraz emocjonalnym (pacjent odczuwa smutek, przygnębienie oraz poczucie winy). Na świecie na depresję choruje ponad 350 milionów osób, a w Polsce – nawet do 1,5 miliona pacjentów. Choroba ta najczęściej diagnozowana jest u osób w przedziale wiekowym 20-40 lat i statystycznie dotyka co dziesiątego mężczyznę i co piątą kobietę. Aż 20-60% osób chorujących na depresję podejmuje próby samobójcze, które u 15% chorych są skuteczne. Tym negatywnym skutkom choroby można jednak skutecznie zapobiegać poprzez odpowiednio dobrane leczenie farmakologiczne. Jednym z leków o działaniu przeciwdepresyjnym jest escitalopram – jakie są wskazania do jego stosowania oraz u kogo nie powinno się włączać tego leku?
Co to jest escitalopram?
Escitalopram jest to lek o działaniu przeciwdepresyjnym zaliczany do grupy tzw. selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (selective serotonin reuptake inhibitors – SSRI). Leki te obecnie uważane są za preparaty pierwszego rzutu w terapii depresji, a ich skuteczność oceniana jest na ponad 70%. Leki przeciwdepresyjne należą obecnie do najczęściej przepisywanych leków w podstawowej opiece zdrowotnej. Szacuje się, że około 20% pacjentów rejestrujących się w poradniach do lekarza rodzinnego cierpi na różnego rodzaju zaburzenia nastroju.
Escitalopram – właściwości leku
Jak już wspomniano, escitalopram należy do grupy leków określanych mianem selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Jak sama nazwa wskazuje, ich głównym mechanizmem działania jest zahamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny ze szczeliny synaptycznej, co powoduje nasilenie przekaźnictwa serotoninergicznego z jednej komórki nerwowej (neuronu) do drugiej. Serotonina jest to neuroprzekaźnik potocznie nazywany “hormonem szczęścia”, gdyż odpowiada m.in. za kontrolę nastroju, procesy zasypiania czy popęd seksualny. Depresja jest schorzeniem o etiologii wieloczynnikowej, a jedna z hipotez jej powstawania zakłada, że u jej podłoża leżą zaburzenia w działaniu neuroprzekaźników mózgowych, w tym serotoniny.
Zapamiętaj: Agorafobia to silny lęk przed przebywaniem na otwartej przestrzeni.
Escitalopram jest lekiem wysoce selektywnym, o niewielkim ryzyku interakcji z innymi farmaceutykami. Przy jego stosowaniu istnieje małe ryzyko objawów ubocznych. Pojawiają się one zwykle na początku farmakoterapii i ustępują po kilku dniach stosowania leku. Do najczęstszych działań niepożądanych obserwowanych u pacjentów po włączeniu escitalopramu zaliczamy:
- ból głowy;
- nudności i wymioty;
- biegunka lub zaparcia;
- zmęczenie;
- zwiększona potliwość;
- bezsenność lub nadmierna senność;
- zawroty głowy;
- zmniejszenie libido (u kobiet może wystąpić anorgazmia, a u mężczyzn zaburzenia ejakulacji). Zaburzenia seksualne są przejściowe i całkowicie odwracalne.
*szczelina synaptyczna – przestrzeń łącząca ze sobą dwie komórki nerwowe (neurony).
*anorgazmia – niemożność osiągnięcia orgazmu pomimo odczuwanego podniecenia seksualnego.
Escitalopram – zastosowanie
Wskazaniami do stosowania Escitalopramu są:
- epizody ciężkiej depresji;
- lęk napadowy z agorafobią lub bez agorafobii;
- lęk społeczny (fobia społeczna);
- zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.
W przypadku depresji potrzeba zwykle 2-4 tygodni, aby uzyskać pełne działanie przeciwdepresyjne. Po ustąpieniu objawów chorobowych leczenie należy kontynuować przez co najmniej 6 miesięcy – ma to na celu uzyskanie trwałej odpowiedzi na leczenie oraz zapobieganie nawrotom. Należy podkreślić, że leki przeciwdepresyjne nie mają potencjału uzależniającego. Przy szybkim ich odstawieniu mogą wystąpić niepokój, lęk, bóle głowy oraz zaburzenia snu, ale objawy te mijają samoistnie po kilku dniach.
*agorafobia – silny lęk przed przebywaniem na otwartej przestrzeni.
*zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – charakteryzują się występowaniem nawracających, natrętnych myśli, którym ciężko się oprzeć (obsesji) oraz czynności (kompulsji), których celem jest zredukowanie narastającego napięcia psychicznego.
Czy escitalopram jest bez recepty?
Escitalopram, podobnie jak inne związki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) jest lekiem sprzedawanym wyłącznie na receptę. Recepta na escitalopram może zostać wystawiona przez lekarza każdej specjalności. Odpłatność za ten lek wynosi 100%.
Escitalopram – przeciwwskazania do stosowania leku
Escitalopram nie powinien być stosowany w następujących przypadkach:
- nadwrażliwość na substancję czynną lub jakąkolwiek substancję pomocniczą;
- u dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia;
- podczas ciąży (o ile nie jest to bezwzględnie konieczne i tylko po dokładnym rozważeniu potencjalnego ryzyka oraz korzyści wynikających z leczenia);
- nieustabilizowana (nieopanowana farmakologicznie) padaczka;
- u pacjentów z rozpoznanym wydłużeniem odstępu QT lub z wrodzonym zespołem wydłużonego odstępu QT;
- przeciwwskazane jest stosowanie escitalopramu jednocześnie z innymi substancjami leczniczymi powodującymi wydłużenie odstępu QT, np. amiodaron, erytromycyna, famotydyna, haloperidol;
- nie powinno się stosować jednocześnie escitalopramu oraz leków z grupy nieselektywnych, nieodwracalnych inhibitorów monoaminooksydazy (MAO) np. iproniazydu.
W trakcie leczenia escitalopramem należy zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.
*odstęp QT – odcinek mierzony w zapisie EKG, który odzwierciedla czas pełnego cyklu pobudzenia i powrotu do stanu spoczynkowego mięśniówki komór serca.
*zespół wydłużonego odstępu QT – wrodzony lub nabyty zespół chorobowy związany z występowaniem komorowych (pochodzących z komór serca), groźnych dla życia zaburzeń rytmu serca. Zespół ten może prowadzić do omdleń, a nawet do nagłej śmierci sercowej u młodych, pozornie zdrowych osób. Objawy pojawiają się najczęściej podczas znacznego wysiłku fizycznego lub silnego stresu psychicznego.
*inhibitory monoaminooksydazy (MAO) – grupa leków stosowanych w leczeniu depresji, a także choroby Parkinsona.
Jak stosować escitalopram?
Escitalopram jest dostępny w czterech dawkach – 5 mg, 10 mg, 15 mg i 20 mg. Lek przyjmuje się raz dziennie, niezależnie od posiłku. Dawkowanie leku ustalane jest przez lekarza indywidualnie dla każdego pacjenta oraz dostosowywane w zależności od problemu zdrowotnego występującego u danego chorego. Przykładowo, w przypadku epizodów ciężkiej depresji stosuje się dawkę od 10 do maksymalnie 20 mg na dobę, a w zespole lęku napadowego zalecana dawka początkowa wynosi 5 mg przez pierwszy tydzień leczenia.
W leczeniu depresji i fobii społecznej zauważalną poprawę kliniczną uzyskuje się po 2-4 tygodniach leczenia. W przypadku depresji terapię należy kontynuować przez minimum 6 miesięcy po uzyskaniu poprawy, a w leczeniu fobii – przez co najmniej 3 miesiące.
Czy wiesz że: codziennie w Polsce na skutek depresji popełnia samobójstwo około 15 osób, podczas gdy w wypadkach komunikacyjnych statystycznie ginie 7 osób dziennie?
Escitalopram jest lekiem o działaniu przeciwdepresyjnym i przeciwlękowym, należącym do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Głównymi wskazaniami do jego stosowania są epizody ciężkiej depresji, lęk napadowy, fobia społeczna oraz zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Dawkowanie oraz wymagany czas farmakoterapii uzależniony jest od rodzaju zaburzenia u konkretnego pacjenta. Escitalopram sprzedawany jest wyłącznie na receptę, która może zostać wystawiona przez lekarza każdej specjalności. Leku nie powinno stosować się u kobiet w ciąży, dzieci poniżej 18 roku życia, u pacjentów z nieustabilizowaną padaczką, z wrodzonym zespołem wydłużonego odstępu QT oraz u osób przyjmujących leki z grupy nieselektywnych, nieodwracalnych inhibitorów MAO.