Wraz z wiekiem dochodzi do stopniowego pogorszenia działania naszych zmysłów, także słuchu. Tym niemniej pogorszenie lub nawet całkowita utrata słuchu może dotknąć każdego. Jednym ze sposobów sprawdzenia słuchu jest badanie audiometryczne. Co to jest? Jakie są rodzaje audiometrii? Czy to badanie jest bezpieczne?
Co to jest audiometria?
Audiometria to badanie słuchu, które polega na testowaniu go tonami o ściśle określonej częstotliwości oraz natężeniu czyli jego głośności. Zakres częstotliwości najczęściej wynosi od 125 do 8000 Hz. Słyszenie możliwe jest, gdy sygnały wytwarzane w uchu wewnętrznym w ślimaku pobudzają nerw przedsionkowo-ślimakowy do przesyłania impulsów nerwowych do mózgu. Wcześniej, fala dźwiękowa podróżuje przez kanał słuchowy-zewnętrzny, wprawia w ruch błonę bębenkową i połączone z nią kosteczki słuchowe, które połączone są z uchem wewnętrznym. Kosteczki te poprzez przewodzenie drgań powodują ruch płynu wypełniającego ucho wewnętrzne. Drgania te są tam zamieniane na impulsy nerwowe w wyniku drażnienia specjalnych, wyspecjalizowanych komórek. Uszkodzenie drogi, czy to fali dźwiękowej, drgań lub impulsów nerwowych może doprowadzić do pogorszenia lub nawet utraty słuchu.
Źródło: Iain, SVG conversion by User:Surachit [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)]
1 – czaszka 2 – przewód słuchowy zewnętrzny 3 – małżowina uszna 4 – błona bębenkowa 5 – okienko owalne 6 – młoteczek 7 – kowadełko 8 – strzemiączko 9 – kanał półkolisty 10 – ślimak 11 – nerw słuchowy 12 – trąbka Eustachiusza
W przypadku, gdy wina za niedosłuch leży w wyniku upośledzenia przewodzenia dźwięku i drgań mówimy o niedosłuchu przewodzeniowym, a gdy wina wynika z uszkodzenia układu nerwowego, wtedy mówimy o niedosłuchu odbiorczym. Możliwe jest także połączenie obu komponent czyli niedosłuch o typie mieszanym.
Rodzaje badań audiometrycznych
Audiometria nie stanowi jednego badania. Istnieje kilka jej rodzajów, różniących się zasadą działania, wymaganiami sprzętowymi i metodyką. Do badań audiometrycznych zaliczamy:
- Audiometria tonalna progowa – jej podstawowym zadaniem jest określenie typu i stopnia uszkodzenia słuchu. Pozwala ona ustalić czułość narządu słuchu. Wyniki zostają przedstawione w postaci graficznej. Badanie może być pomiarem wstępującym kiedy to stopniowo zwiększana jest głośność bodźca dźwiękowego, badany ma za zadanie zasygnalizować moment usłyszenia go lub zstępujący kiedy badany sygnalizuje moment niesłyszenia bodźca.
- Audiometria tonalna nadprogowa – dostarcza lepszej jakości informacji na temat miejsca uszkodzenia w przypadku niedosłuchu odbiorczego. Jest to niedosłuch o charakterze nerwowym, gdzie funkcja i budowa ucha jest prawidłowa, a uszkodzeniu uległy struktury układu nerwowego odpowiedzialne za przewodzenie impulsów lub sam ośrodek słuchu w mózgowiu.
- Audiometria słowna – ocenia zdolność do rozumienia mowy, innymi słowym pozwala ustalić na ile niedosłuch utrudnia podejmowanie interakcji społecznych. Jest więc bardzo ważnym badaniem z punktu widzenia chorego i jego jakości życia. Bodźcami są odpowiednio dobrane wyrazy. Oceniany jest % zrozumienia mowy w zależności od natężenia bodźca słuchowego.
- Audiometria impedancyjna – zmiana ciśnienia w przewodzie słuchowym zewnętrznym pozwala na ocenę różnicy ciśnień po obu stronach błony bębenkowej, która oddziela przewód słuchowy zewnętrzny od jamy bębenkowej.
- Otoemisja akustyczna – badanie opiera się na zjawisku fizjologicznym. W prawidłowym uchu w odpowiedzi na bodziec akustyczny np. trzask, ucho wewnętrzne emituje słaby sygnał dźwiękowy skąd może być on rejestrowany. Badanie jest nieinwazyjne i obiektywne. Obecnie każdy noworodek ma wykonywane takie badanie słuchu w ramach programu badań przesiewowych.
Kiedy należy wykonać badanie audiometryczne?
Jak już wspomniano, celem badania jest ocena słuchu i ewentualnych niedosłuchów. Badanie może zostać wykonane jako część rutynowego badania screeningowego lub w przypadku wystąpienia niedosłuchu.
Do najczęstszych przyczyn utraty lub pogorszenia słuchu zaliczamy:
- wiek;
- przewlekłe choroby uszu;
- niedosłuch wrodzony;
- choroby ucha wewnętrznego jak np. choroba Meniere’a;
- urazy uszu;
- perforacja błony bębenkowej;
- przewlekłe narażenie na duże hałasy.
Na czym polega badanie audiometryczne?
Istnieje kilka odmian badania audiometrycznego, choć ich zadaniem jest ocena słuchu to wykonywane są w różny sposób z wykorzystaniem różnych aparatów. Są to bezpieczne, bezbolesne badania, które można wykonywać wielokrotnie. Wykonanie badania nie wymaga specjalnego przygotowania, a instrukcje dotyczące wykonania badania przez pacjenta przekazywane są przez wykwalifikowany personel w pracowni.
Czy wiesz że: badanie audiometryczne należy przeprowadzać w wyciszonych pomieszczeniach, izolowanych od wstrząsów?
W przypadku części badań, tak zwanej audiometrii subiektywnej do wykonania badania wymagana jest współpraca pacjenta. Do tego rodzaju badania zaliczamy audiometrię tonalną, audiometrię tonalną nadprogową oraz audiometrię słowną. Nie zawsze jednak możliwe jest przeprowadzenie badania subiektywnego. W przypadku pacjentów niewspółpracujących jak dzieci albo osoby podejrzewane o symulowanie niedosłuchu zastosowanie mogą mieć tak zwane metody obiektywne, które eliminują udział pacjenta w uzyskaniu wyniku badania. Są to audiometria impedancyjna, otoemisja akustyczna oraz badanie słuchowych potencjałów wywołanych.
Zapamiętaj: Audiometria to badanie słuchu, które polega na testowaniu go tonami o ściśle określonej częstotliwości oraz natężeniu czyli jego głośności. Zakres częstotliwości najczęściej wynosi od 125 do 8000 Hz.
Podsumowując, audiometria ma za zadanie badanie słuchu, różnicowanie typów niedosłuchu. Jest badaniem bezpiecznym i może być wykonywana wielokrotnie. Nie wymaga także specjalnego przygotowania. Wyróżniamy wiele rodzajów badania audiometrycznego. Interpretacją badań audiometrycznych zajmują się lekarze laryngolodzy lub audiolodzy.