Kinaza kreatynowa – norma. Objawy i leczenie podwyższona kinazy kreatynowej

Kinaza keratynowa (CK) to enzym, który uczestniczy w odwracalnej reakcji przekształcenia kreatyny w wysokoenergetycznych produkt – fosfokreatynę. Największa ilość tego enzymu obecna jest w komórkach mięśni szkieletowych, mózgu oraz mięśnia sercowego. Oznaczenie aktywności CK wykorzystywane jest głównie w diagnostyce chorób mięśni szkieletowych oraz serca.

Kinaza kreatynowa

Mięśnie szkieletowe, serce czy mózg, aby pełnić swoje funkcje potrzebują wysokiego nakładu energii zmagazynowanej w postaci cząsteczek ATP. Kinaza kreatynowa, która jest zlokalizowana w komórkach o największym zapotrzebowaniu energetycznym (także w mniejszej ilości w żołądku, macicy, sterczu, nerkach) uczestniczy w odwracalnej reakcji przekształcenia kreatyny w fosfokreatynę, która stanowi magazyn substratów dla produkcji cząsteczek ATP. Aby mięśnie szkieletowy mogły wykonywać swoją funkcję (skurcz mięśni) potrzebują energii, których źródłem są cząsteczki ATP powstałe w wyniku przeniesienia cząsteczek reszty fosforanowej z fosfokreatyny na cząsteczkę ADP, pod wpływem działania kinazy kreatynowej.

Cząsteczka enzymu zbudowana jest z dwóch białkowych podjednostek M (muscle) i B (brain). Występują trzy formy (izoformy) tego enzymu:

• CK-MM (zbudowana z dwóch podjednostek M), która stanowi ok. 95% całkowitej ilości CK w mięśniach szkieletowych oraz ok. 70 aktywności CK w mięśniu sercowym

• CK-BB (zbudowana z dwóch podjednostek B), której największą ilość wykrywa się w mózgu i tkance nerwowej

• CK-MB (zbudowana z podjednostki M i B), stanowi ok. 30 % aktywności CK w mięśniu sercowym

Kinaa kreatynowa – norma

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.

Zapisuję się

Tab. 1 Zakres wartości referencyjnych CK i CK-MB

Podwyższona kinaza kreatynowa

Wysoka aktywność całkowitego CK w osoczu lub surowicy krwi świadczą o uszkodzeniu tkanek (głównie mięśni), w których obecna jest kinaza kreatynowa:

• Choroby mięśni szkieletowych:
  • zespoły zmiażdżeniowe,
  • zapalenie mięśni,
  • zapalenie skórno-mięśniowe,
  • dystrofia mięśniowa,
  • urazy,
  • zabiegi operacyjne.
• Zawał mięśnia sercowego:
  • wzrost całkowitej aktywności CK po ok. 4 godzinach, maksymalna wartość ok. 20 godzin po wystąpieniu zawału*;
  • dodatkowo wzrost aktywności izoformy CK-MB > 6% całkowitej aktywności CK*.
• Inne choroby mięśnia sercowego:
  • zapalenie wsierdza, osierdzia,
  • po zabiegach operacyjnych na mięśniu sercowym.

*oznaczenie stężenia CK i aktywności CK-MB w diagnostyce zawału mięśnia sercowego ograniczone – głównie wykorzystywane jest oznaczenie Troponin sercowych

Wzrost aktywności CK-BB w płynie mózgowo-rdzeniowych może świadczyć o:

• urazie czaszki, mózgu,
• krwotoku podpajęczynówkowym,

może wystąpić po zabiegach neurochirurgicznych oraz stanowić objaw chorób nowotworowych (np. prostaty, jajnika, nerki).

Należy pamiętać, że ilość CK w organizmie zależy od masy mięśniowej, stąd osoby o większej masie mięśniowej mają wyższą aktywność CK w porównaniu do osób z niską masą mięśniową.

Ustalenie przyczyny podwyższonego CK wymaga również dokładnej analizy towarzyszących objawów klinicznych oraz  oceny dodatkowych parametrów.

Podwyższona kinaza kreatynowa – objawy

Objawy towarzyszące podwyższonej aktywności CK w surowicy lub osoczu krwi zależą od przyczyny, czyli choroby podstawowej, w skutek której dochodzi do uwolnienia enzymu ze zniszczonych komórek do krwi.

• Choroby mięśni szkieletowych mogą objawiać się osłabieniem mięśni, ogólnym osłabieniem, gorączką czy spadkiem masy ciała.
• Objawy towarzyszące zawałowi mięśnia sercowego to silny ból w klatce piersiowej, duszność.
• Urazom czaszki, mózgu towarzyszą zawroty, bóle głowy, nudności, wymioty, zaburzenia równowagi, widzenia, splątanie.

Podwyższona kinaza kreatynowa – leczenie

Terapia lecznicza uzależniona jest od przyczyny wzrostu aktywności CK w organizmie. W przypadku stwierdzenia zawału mięśnia sercowego (potwierdzone innymi oznaczeniami, np. troponin sercowych) należy jak najszybciej rozpocząć leczenia kardiologiczne. Leczenie chorób mięśni uzależnione jest również od ich przyczyny oraz towarzyszących objawów. Zapalenie osierdzia, urazy mózgu, czaszki wymagają jak najszybszej hospitalizacji. .