Problemy w życiu seksualnym pojawiają się często – w różnym wieku, na rozmaitych etapach związków i u bardzo różnych osób. Są to rzeczy zwykle wstydliwe i wielu pacjentów, nie przyznaje się do tego typu kłopotów, a to poważny błąd. Dysfunkcje w obszarze seksualnym są taką samą przypadłością jak w każdym innym. Dla lekarzy nie jest to nic dziwnego, a każdego z nich obowiązuje tajemnica lekarska, zatem nasze intymne dolegliwości pozostaną sekretem.
Co to jest impotencja?
Impotencją nazywamy zaburzenia czynności seksualnych u mężczyzn, które objawia się niemożnością w uzyskaniu erekcji lub jej utrzymaniu. Jest to rodzaj zaburzeń reakcji w obrębie genitaliów. Istnieje cały szereg zaburzeń związanych ze stosunkami płciowymi i mogą łączyć się one z impotencją. Często może towarzyszyć jej osłabienie popędu płciowego, zaburzenia w osiąganiu orgazmu czy jego całkowite jego niewystępowanie. Impotencja jest to pojęcie dość nieprecyzyjne i zostało wycofane z obecnie używanej nomenklatury, jednak nadal jest to słowo powszechnie rozumiane w świadomości społecznej. W Polsce zaburzenia erekcji dotyczą nawet 8% mężczyzn.
Objawy impotencji
Impotencja objawia się trudnościami w uzyskaniu wzwodu u mężczyzny lub problemami z wystarczająco długim jego utrzymaniem. Czas ten jest zbyt krótki do osiągnięcia satysfakcjonującego stosunku płciowego i często niemożliwe jest osiągnięcie orgazmu oraz wytrysku. Wzwód może pojawiać się i zmniejszać lub znikać przed penetracją, występować tylko w sytuacjach niezwiązanych ze stosunkiem, być niepełny lub nie występować wcale. Impotencję możemy podzielić na pierwotną, gdy zaburzenia występują od początku rozpoczęcia życia seksualnego lub wtórną, gdy pojawiają się po okresie prawidłowego funkcjonowania. Często towarzyszy temu uczucie zdenerwowania, stresu i frustracji, co może w mechanizmie błędnego koła pogarszać jeszcze problemy z erekcją.
Przyczyny impotencji
Przyczyny impotencji możemy podzielić na psychogenne oraz związane z zaburzeniami somatycznymi. Do kategorii związanej z czynnikami psychologicznymi zaliczamy stres, depresję, przemęczenie, wcześniejsze problemy w życiu seksualnym czy nieodpowiedni dobór partnerki czy partnera. Czynniki społeczne są również wymieniane jako te, które mogą powodować impotencję – rygoryzm religijny, brak edukacji seksualnej lub wiara w nieprawdziwe mity i stereotypy na temat seksu. Przyczyny somatyczne wykluczamy w pierwszej kolejności, gdyż możemy wykazać je w badania, usuwać ich przyczynę, a czasem mogą być to schorzenia groźne dla zdrowia i życia, dlatego zawsze należy wziąć je pod uwagę. Mogą być związane np. z zaburzeniami hormonalnymi.
Czy wiesz że: zaburzenia funkcji seksualnych mogą mieć charakter uogólniony, gdy występują zawsze lub sytuacyjny, gdy pojawiają się jedynie w określonych warunkach np. tylko z jednym partnerem czy w konkretnych okolicznościach?
Impotencja pojawia się w przypadku zaburzeń poziomu testosteronu, a także zwiększony poziom prolaktyny. Hormon ten może być wydzielany przez guzy w obrębie mózgowia i oprócz impotencji mogą powodować groźny ucisk okolicznych tkanek w mózgu. Pozostałe przyczyny to miażdżyca, która zaburza krążenie krwi w genitaliach oraz cukrzyca, która wpływa na układ krążenia, ale i na nerwowy. Różnego rodzaju choroby neurologiczne również mogą wywoływać problemy z erekcją. Pojawiają się one po urazach rdzenia kręgowego czy w stwardnieniu rozsianym. Nieprawidłowa dieta, palenie tytoniu, otyłość, alkohol czy brak ruchu wpływa negatywnie na całe nasze ciało, a także na funkcje seksualne. Dodatkowo bardzo duża aktywność seksualna może także powodować tego typu problemy. Ważne jest także dokładne przeanalizowanie leków zażywanych przez pacjenta, bowiem i one mogą negatywnie wpływać na osiągnięcie wzwodu. Leki, na które należy zwrócić szczególną uwagę to antydepresanty, przeciwhistaminowe stosowane np. w alergii, substancje przeciwpsychotyczne czy leki kardiologiczne np. betablokery. Problemy mogą pojawiać się także ze względu na wrodzone wady anatomiczne lub pozabiegowo szczególnie w przypadku operacji w obrębie genitaliów i miednicy (np. przy usunięciu prostaty).
Depresja a impotencja
Depresja jest jedną z kluczowych przyczyn impotencji. Zaburzenia psychiatryczne to poważny problem i spora większość dysfunkcji seksualnych ma swoje podłoże właśnie w ludzkiej psychice. W depresji zanika wiele podstawowych potrzeb, często spada także libido. Jeśli jednak występuje potrzeba kontaktów seksualnych czasem zdarza się, iż podczas podjęcia próby pojawiają się właśnie owe zaburzenia erekcji. Istotne jest też zwrócenie uwagi na leki przeciwdepresyjne. Wiele z nich również w swoim działaniu ma skutki uboczne takie jak spadek energii seksualnej i zaburzenia wzwodu. Jeżeli pacjent odczuwa w tej kwestii niezadowolenie z leczenia, może skutkować to brakiem współpracy i nie zażywaniem leków. Dlatego zawsze należy zgłaszać tego typu skutki i wraz z lekarzem wybrać inne leki, które mniej wpłyną na tę kwestię. Najczęściej takie działania mają benzodiazepiny i antydepresanty z grupy tzw. SSRI (inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny), szczególnie paroksetyna i fluoksetyna oraz SNRI (inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny) – duloksetyna czy wenlafaksyna. Bupropion natomiast jest lekiem przeciwdepresyjnym, który korzystnie wpływa na funkcje seksualne.
Impotencja u kobiet
U kobiet ciężko uznać zjawisko impotencji definiowanej jako zaburzenia erekcji. Jednak i u nich pojawiają się zaburzenia kategorii dysfunkcji reakcji genitalnych. Najczęściej jest to suchość pochwy, która tak jak zaburzenia wzwodu może być spowodowana czynnikami psychogennymi oraz somatycznymi. Kwestie psychologiczne są tu tożsame jak u mężczyzn, natomiast pozostałe wiążą się najczęściej z infekcjami intymnymi lub spadkiem poziomu hormonów (zwłaszcza duże działanie ma tutaj estrogen, którego stężenie we krwi zmniejsza się w okresie menopauzy). Inne problemy seksualne dotyczące kobiet to np. dyspareunia, czyli ból w czasie stosunków, anorgazmia czy pochwica (skurcz mięśni pochwy uniemożliwiający stosunek), jednak te nie są już zaliczane do tej samej kategorii co impotencja.
Jak leczyć impotencję?
W wielu przypadkach kluczowe jest znalezienie przyczyny i jej leczenie. Unormowanie poziomu ciśnienia, cholesterolu i cukru we krwi może pozytywnie wpłynąć na kwestie seksualne. Czasem konieczne jest leczenie hormonalne, gdy okazuje się, że na tym tle powstały zaburzenia. Guzy produkujące prolaktynę leczymy natomiast operacyjnie. Skutecznym sposobem leczenia impotencji psychogennej jest psychoterapia, która pozwala na usunięcie przyczyny tkwiącej po prostu w głowie pacjenta. Jeżeli natomiast jest to nieskuteczne można stosować farmakoterapię, iniekcje do prącia oraz pompy i protezy umieszczane w genitaliach operacyjnie.
Zapamiętaj: Impotencją nazywamy zaburzenia czynności seksualnych u mężczyzn, które objawia się niemożnością w uzyskaniu erekcji lub jej utrzymaniu.
Metody zabiegowe wybieramy w przypadku nieodwracalnych zmian neurologicznych oraz naczyniowych. Farmakoterapia może być skuteczna w każdym przypadku. Wymienić można tutaj preparaty tj. sildenafil, vardenafil, avanafil czy tadanafil. Zażywa się je zwykle około godzinę przed stosunkiem. Mają one podobne działanie, różnią się natomiast szybkością osiągania efektu i długością utrzymywania się w organizmie oraz selektywnością względem różnych receptorów, jednak wszystkie często mogą dawać skutki uboczne. Mimo, że wiele leków na potencję jest bez recepty, nie powinno zażywać się ich bez konsultacji z lekarzem. Impotencja może być spowodowana bowiem poważną chorobą, którą lekarz powinien wykluczyć, a leki stosowane na zaburzenia erekcji wchodzą w interakcje z niektórymi lekami nasercowymi (np. nitratami) oraz mogą powodować działania niepożądane tj. silne bóle głowy, zaburzenia widzenia, uderzenia gorąca czy negatywnie wpływać na wątrobę. Na rynku istnieją również miejscowe substancje, które można stosować na prącie, by pomóc w utrzymaniu erekcji w postaci żelów i sprejów, jednak są one zdecydowanie mniej skuteczne niż leki doustne.
Istnieje cały szereg różnych dysfunkcji, które spowodowane są zaburzeniem którejś z faz reakcji seksualnych. Mogą mieć one podłoże zarówno psychiczne, anatomiczne, hormonalne czy związane z przewodnictwem nerwowym. Są to choroby jak każde inne i powinny być dokładnie zdiagnozowane i leczone. Życie seksualne jest bowiem jedną z bardzo istotnych dziedzin naszej fizjologii oraz kontaktów emocjonalnych. Nie wstydźmy się zatem tego typu problemów i zgłaszajmy się do odpowiednich specjalistów. Dobrym wyborem będzie przedstawienie naszego problemu u lekarza rodzinnego, który powinien pokierować odpowiednio ścieżką leczenia specjalistycznego.