Termin menopauza często wpływa stresogennie na kobiety w okresie przedmenopauzalnym. Przyczyną takiego stanu jest zwykle niewiedza na temat tego jakże naturalnego etapu życia każdej dojrzałej kobiety. Zaznajomienie się z tym procesem jest kluczem do akceptacji menopauzy, tak więc co warto wiedzieć o tzw. przekwitaniu?
Co to jest menopauza?
Menopauza jest to według definicji stricte medycznej ostatnie krwawienie miesięczne, po którym przez następne dwanaście miesięcy nie występują kolejne krwawienia oraz nie jest ten stan wywołany przyczynami chorobowymi. Szerzej określając okres okołomenopauzalny jest to okres wygasania funkcji rozrodczej jajników, rozpoczyna się już kilka lat przed wystąpieniem menopauzy i występuje fizjologicznie u każdej kobiety. Różni się on tylko wiekiem, w którym rozpoczyna się u różnych kobiet w zależności od:
- uwarunkowań rodzinnych,
- czynników chorobowych,
- stylu życia.
W wyniku wygasania funkcji rozrodczej jajników dochodzi do zmniejszenia produkcji estrogenów – estradiolu i estronu oraz podwyższenia stężenia hormonu folikulotropowego – FSH – produkowanego w przysadce mózgowej. Sukcesywne zmiany stężeń tych hormonów w okresie okołomenopauzalnym wpływają na zmniejszenie płodności kobiety, przez co po wystąpieniu menopauzy dochodzi do braku możliwości zapłodnienia.
Przyczyny menopauzy
Najczęstszą przyczyną menopauzy jest naturalny proces wygasania funkcji rozrodczej narządów rodnych, czyli brak możliwości fizjologicznej zajścia oraz utrzymania ciąży. Stan ten nie powinien w żaden sposób niepokoić, występuje on w pewnym wieku u każdej kobiety. To właśnie jajniki w okresie rozrodczym odpowiadają głównie za produkcję hormonów płciowych – estrogenów i progesteronu, które odpowiadają za prawidłowy przebieg okresów owulacyjnych oraz okołoowulacyjnych, oraz przygotowują błonę śluzową macicy – endometrium – na możliwość zagnieżdżenia zarodka. Każda kobieta ma rodzinnie niejako zaprogramowany wiek, w którym jej narządy płciowe zaczną powoli zmniejszać natężenie swojej pracy.
Czy wiesz że: naukowcy coraz częściej podnoszą temat tzw. męskiej menopauzy, czyli andropauzy? Pierwotnie uważano, że stan zahamowania płodności nie występuje u mężczyzn, aczkolwiek w chwili obecnej uważa się, że andropauza istotnie występuje i wpływa na zmniejszenie płodności u mężczyzn w starszym wieku.
Oprócz naturalnego wygasania funkcji narządów płciowych do przyczyn wystąpienia menopauzy możemy zaliczyć również czynniki, które wywołują przedwczesne wygasanie jajników, które objawiać się będzie tak samo jak naturalna menopauza. Do stanów takich zaliczamy między innymi operacje w obrębie narządów rodnych na czele z ich usunięciem. Zabiegi te zawsze powodować będą wystąpienie menopauzy. Oprócz aspektów operacyjnych, do przyczyn menopauzy zaliczymy również leczenie chemioterapeutyczne oraz radioterapeutyczne problemów zdrowotnych w obrębie miednicy. Terapie te nie zawsze wywołują wygasanie funkcji rozrodczej, aczkolwiek trzeba się liczyć z takimi konsekwencjami stosowanego leczenie. Bez względu na przyczynę wywołania menopauzy, objawy jakie jej towarzyszą zawsze będą takie same.
Objawy menopauzy
Objawy menopauzy są stosunkowo charakterystyczne i bardzo łatwo je rozpoznać w swoim organizmie. Wraz z nadchodzącym klimakterium dochodzi do występowania coraz dłuższych okresów, pomiędzy którymi występuje menstruacja. Krwawienia występują co 2-3 miesiące, aż w końcu dojdzie do całkowitego zahamowania krwawienia. To co powinno zaniepokoić to wystąpienie plamienia po 6-miesięcznej przerwie od ostatniego takiego incydentu. Należy wtedy niezwłocznie udać się do ginekologa.
Zapamiętaj: Menopauza to stopniowy, naturalny proces w wyniku którego kobieta przechodzi ze stanu płodnego w bezpłodny.
Bardzo charakterystyczne są uderzenia gorąca, zlokalizowane głównie w okolicy głowy i szyi, mogące wywołać zaczerwienienie tych lokalizacji. Dodatkowo może dojść do wystąpienia wahań nastroju – od stanów euforycznych po apatię. Objawy rozchwianego nastroju często nie są zauważane przez same kobiety w wieku okołomenopauzalnym. U kobiet zmagających się z menopauzą może wystąpić również różnego stopnia przewlekające zmęczenie, które w sytuacjach skrajnych powinno być skonsultowane z lekarzem specjalistą.
Skuteczne sposoby na łagodzenie objawów menopauzy
U kobiet po wystąpieniu menopauzy można zastosować hormonalną terapię zastępczą, która ma za zadanie uzupełnić niedobór hormonów płciowych żeńskich, których stężenie jest zmniejszone. Najczęstszymi preparatami są dwuskładnikowe tabletki, które zawierają w sobie zarówno estrogeny jak i progesteron. Środki te nie tylko zmniejszają nasilenie objawów menopauzy, ale również wywierają pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, jędrność skóry oraz zmniejszają ryzyko wystąpienia nietrzymania moczu. Niestety w środowisku medycznym coraz głośniej mówi się o niekorzystnym działaniu stosowania takiej terapii. Przy dłuższej, kilkuletniej hormonoterapii prawdopodobnie wzrasta ryzyko wystąpienia nowotworu macicy oraz piersi. Oprócz stosowania hormonoterapii zastępczej poleca się stosowanie fitoestrogenów, czyli estrogenów pochodzenia roślinnego, które występują między innymi w soi oraz roślinach strączkowych.
Wiek a menopauza
Okres menopauzalny jest to stan wygasania funkcji rozrodczej jajników, który występuje fizjologicznie u kobiet w wieku pomiędzy 45. a 55. rokiem życia, średnio u 51 letniej kobiety. Perimenopauza zaś jest terminem znacznie szerszym, w skład której wchodzi czas od kilku lat przed wystąpieniem ostatniego krwawienia, podczas którego dochodzi do powolnego wygasywania funkcji jajników, do końca dwunastomiesięcznej przerwy po ostatnim krwawieniu miesięcznym, czyli po menopauzie. Wiek wystąpienia menopauzy jest bezpośrednio związany między innymi z uwarunkowaniami genetycznymi. U kobiet, których matka i babcia przeszły menopauzę w wieku znacznie wcześniejszym aniżeli wiek podany w widełkach powyżej, ostatnie krwawienie miesięczne może wystąpić również wcześniej i nie będzie to stan niepokojący. Znacznie wcześniej wygasanie funkcji rozrodczej może wystąpić również u kobiet, które:
- nadużywają alkoholu
- palą papierosy.
Używki te działają niekorzystnie nie tylko na jajniki, ale również przyspieszają starzenie całego organizmu. Niekiedy bez żadnych przyczyn patologicznych może wystąpić przedwczesna menopauza. O takowej mówimy, jeżeli wystąpi ona przed 40 rokiem życia. Tak wcześnie występująca menopauza nie musi stanowić objawu żadnej choroby, aczkolwiek jeżeli pierwsze objawy wystąpią już w tym wieku, warto skonsultować je z lekarzem ginekologiem.
Podsumowując, menopauza jest to stan, który może niepokoić, aczkolwiek zrozumienie przyczyn tego procesu oraz zapoznanie się z możliwościami łagodzenia objawów pomoże w spokoju przejść ten naturalny etap życia każdej kobiety.