Pierwszy lekarz dziecka – czy to pediatra? Okazuje się, że właśnie niezupełnie! Zatem kto? Nazwa tej specjalizacji może wydawać się nieco obca, jednak warto wiedzieć o jej istnieniu. Co należy do obowiązków neonatologa?
Co to jest neonatologia?
Neonatologia jest specjalizacją lekarską, która zajmuje się profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem schorzeń u noworodków, czyli dzieci od urodzenia do pierwszego miesiąca życia. Po pierwszym miesiącu używamy już bowiem nazwy niemowlę. Termin neonatologia pochodzi od łacińskiego słowa „neonatus”, oznaczającego właśnie noworodka.
Czym zajmuje się lekarz neonatolog?
Lekarz neonatolog zaraz po urodzeniu noworodka, dokonuje oceny jego stanu zdrowia. W dalszej kolejności zajmuje się zdrowiem maluchów do pierwszego miesiąca życia. Istnieją sytuacje, w których neonatolog opiekuje się dzieckiem jeszcze przed jego narodzinami. Zdarza się to, gdy matka choruje lub gdy w badaniach prenatalnych wykryto wady płodu.
Zapamiętaj: Neonatologia jest specjalizacją lekarską, która zajmuje się profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem schorzeń u noworodków, czyli dzieci od urodzenia do pierwszego miesiąca życia.
Neonatolog określa wtedy wytyczne dotyczące prawidłowego prowadzenia ciąży, terminu porodu, możliwości wykonania zabiegów ratujących zdrowie i życie noworodka. Ważna jest więc dobra współpraca pomiędzy ginekologiem i neonatologiem. Opieka nad dzieckiem jeszcze nienarodzonym polega również na tym, że lekarz sprawdza jego parametry życiowe (rytm serca, oddech, aktywność ruchową). Te działania są kontynuowane przez neonatologa także po urodzeniu. Lekarz udziela również porad dotyczących sposobu żywienia, szczepień i pielęgnacji noworodków. Bardzo dużą część pacjentów lekarzy neonatologów stanowią dzieci urodzone przedwcześnie. Wcześniactwo może wiązać się bowiem z niedorozwojem układów i szeregiem powikłań. Te dzieci wymagają dużego wsparcia medycznego i ciągłego monitorowania.
Jakie badania wykonuje neonatolog dziecięcy?
Pierwsza czynność neonatologa po narodzinach dziecka to ocena jego stanu w tzw. skali Apgar, w ramach której sprawdzane są: czynność serca, zabarwienie skóry, oddech, reakcje na bodźce zewnętrzne oraz napięcie mięśni.
Czy wiesz że: lekarz neonatolog podczas pierwszego badania dziecka sprawdza tzw. odruch Moro, który polega na automatycznej reakcji dziecka na potencjalne zagrożenie (np. wstrząs, hałas)? Energicznie rozprostowuje ramiona, ręce, nogi, otwiera dłonie oraz napręża się i wygina plecy w łuk. Potem maluch ponownie kuli się w sobie.
Mały człowiek może uzyskać maksymalnie 10 punktów. Wysoki wynik nie jest gwarancją idealnego rozwoju dziecka w przyszłości, stanowi jedynie wstępną ocenę stanu zdrowia, aby określić, czy noworodek wymaga pomocy medycznej czy też może zostać bezpiecznie przy mamie. Badanie w skali Apgar przeprowadza się czterokrotnie – w pierwszej, trzeciej, piątej i dziesiątej minucie życia. Następnie dziecko jest ważone i mierzone. Lekarz bada także ruchy kończyn, osłuchuje czynność serca, sprawdza przepływ krwi w zgięciach pachwin, ogląda podniebienie i ocenia ruchliwość języka, bada wzrok i ocenia prawidłowość wykształcenia się narządów płciowych. Ocenia czy nie ma żadnych deformacji, wad wrodzonych. Neonatolog obserwuje rozwój noworodka w czasie pobytu na oddziale i decyduje o tym, czy dziecko może wraz z matką opuścić szpital czy będzie konieczność wykonania dodatkowych badań, takich jak np. USG.
Źródło: https://ciazaiporod.com/
Jak przygotować się do wizyty u neonatologa?
Do poradni neonatologicznej powinni zgłaszać się rodzice z noworodkami, których niepokoi cokolwiek w zachowaniu lub wyglądzie swoich pociech. Częstymi powodami są biegunki, zaparcia, bądź wymioty, bladość skóry, inne zmiany skórne, nieprawidłowe napięcie mięśniowe, zbyt mały przyrost masy ciała dziecka.
Na wizytę u neonatologa rodzice noworodka powinni zabrać ze sobą:
- skierowanie (np. od lekarza rodzinnego) – nie dotyczy to wizyt prywatnych;
- wyniki dotychczasowych badań dziecka;
- kartę przebiegu ciąży;
- wypis ze szpitala;
- książeczkę zdrowia dziecka.
Jakie choroby diagnozuje neonatolog dziecięcy?
Lekarz neonatolog ma za zadanie diagnozowanie wszelkich anomalii w rozwoju noworodka oraz leczenie chorób układu oddechowego, układu nerwowego, moczowego, układu pokarmowego oraz układu krążenia oraz zakażeń, które mogą powstać w ramach zamartwicy urodzeniowej, czyli niedotlenienia płodu tuż przed albo podczas porodu. Neonatologia pozwala również zdiagnozować takie choroby jak:
- dysplazja oskrzelowo-płucna (przewlekła choroba płuc będąca skutkiem długotrwałej sztucznej wentylacji);
- zakażenia, np. zapalenie płuc;
- wady wrodzone;
- dysplazja stawu biodrowego (to jedna z najczęściej spotykanych wad, polegająca na zniekształceniu biodra);
- krzywica;
- choroby genetyczne;
- wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu;
- martwicze zapalenie jelit (zapalenie z niedokrwieniem jelit, mogące przebiegać z przerwaniem ich ciągłości, czyli z perforacją);
- żółtaczka noworodkowa;
- krwotok śródczaszkowy;
- powikłania związane ze zbyt wczesnym przyjściem dziecka na świat.
Pamiętajmy, że im szybciej zostaną wykryte wszelkiego rodzaju wady i schorzenia tym większa szansa na postawienie trafnej diagnozy i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia lub zahamowania pogłębiania wad noworodka. Dlatego neonatologia jest bardzo ważną dziedziną medycyny.