Hipotrofia płodu – przyczyny, objawy. Co jeść przy hipotrofii płodu?

Hipotrofia wewnątrzmaciczna płodu jest problemem, którego etiopatogeneza w dalszym ciągu jest nieznana. Zarówno medycyna perinatalna, jak i neonatologia stara się określić standardy klasyfikacji tej choroby, a przede wszystkim znaleźć sposób na zapobieganie hipotrofii płodu.

Co to jest hipotrofia płodu?

Hipotrofia wewnątrzmaciczna płodu jest ściśle związana z wewnątrzmacicznym ograniczeniem wzrastania płodu i jest stwierdzana w sytuacji dwukrotnego wykonania pomiaru płodu w łonie matki, wykazującego zbyt wolne tempo wzrastania płodu i/lub, gdy masa ciała/długość ciała urodzeniowa dziecka jest poniżej 10 percentyla w stosunku do wieku płodowego. W grupie dzieci z hipotrofią można wyodrębnić noworodki z ograniczeniem wzrastania płodu oraz noworodki z niską masą urodzeniową, których niska masa urodzeniowa jest związana m.in. z czynnikami genetycznymi. Warto dodać, iż noworodki, których niska masa urodzeniowa nie jest związana z ograniczeniem wzrastania płodu, stanowią od 30 do 70% wszystkich urodzeń.

Zahamowanie wzrostu płodu może mieć miejsce w każdym okresie ciąży poprzez m.in. zahamowanie rozrostu tkanek bądź też ich przerost. Teoria Winicka zakłada istnienie trzech głównych etapów rozwoju ciąży, w których może nastąpić zahamowanie wzrostu:

1. do 16. tygodnia ciąży następuje rozwój przede wszystkim poprzez hiperplazję komórkową (rozrost tkanek poprzez zwiększenie liczby komórek)
2. od 17. do 31. tygodnia trwa rozwój drogą hiperplazji, jak i hipertrofii komórkowej;
3. od 32. tygodnia następuje rozrost tkanek poprzez zwiększenie objętości komórek (hipertrofia).

Przyczyny hipotrofii płodu

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.

Zapisuję się

Hipotrofia płodowa zazwyczaj jest związana z ciążą, która jest ciążą wysokiego ryzyka. W konsekwencji zaburzać może homeostazę płodowo-łożyskowa, a co za tym idzie prowadzić do niewydolności łożyska oraz następującym ograniczeniem wzrastania płodu.

Do czynników ryzyka wystąpienia hipotrofii płodu można zaliczyć następujące stany u kobiety ciężarnej:

• gestozę czyli zatrucie ciążowe objawiające się m.in. przez obrzęki ciala, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia widzenia,
• nadciśnienie tętnicze,
• schorzenia nerek, wady serca z niewydolnością krążenia,
• niedokrwistość,
• krwawienia z dróg rodnych oraz zakażenia wewnątrzmaciczne oraz wady rozwojowe narządu rodnego,
• cukrzycę,
• ciąże mnogie oraz ciąże powyżej piątej,
• porody u nastolatek oraz kobiet w dojrzałym wieku powyżej 35. roku życia,
• ciąże przed upływem 3. miesięcy od poprzedniego porodu,

Zapamiętaj: Hipotrofia płodu to wada rozwojowa, która opóźnia jego wzrost - może również doprowadzić do przedwczesnego porodu.

• niski wzrost (poniżej 150 cm) i niską masę ciała (poniżej 45 kg),
• leki stosowane podczas ciąży,
• zbyt mały przyrost masy ciała podczas ciąży (poniżej 7 kg),
• otyłość powyżej 90 kg,
• negatywny stosunek matki do aktualnej ciąży,
• nieprzestrzeganie zasad higieny podczas ciąży,
• palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu,
• stosowanie narkotyków
• nieprawidłowe odżywianie podczas ciąży,
• stosowanie przed ciążą leków hamujących łaknienie.
• Niezwykle ważny okazuje się także genetyczny czynnik męski, który również ma wpływ na ryzyko hipotrofii i ograniczenia wzrostu wewnątrzmacicznego.

Objawy hipotrofii płodu

Sama hipotrofia płodu wiąże się z niska masą urodzeniową dziecka, która jest następstwem dwóch typów ograniczenia wzrostu płodu. To typ symetryczny i niesymetryczny.

1. Symetryczny inaczej zwany głębokim – zwykle charakteryzuje się niską masą urodzeniową i małym wzrostem. Związany jest najczęściej z wadami genetycznymi, wrodzonymi błędami metabolizmu, narażeniem na szkodliwe czynniki chemiczne oraz infekcje wewnątrzmaciczne.
2. Niesymetryczny inaczej zwany hipotroficznym – rozpoczyna się w drugim etapie ciąży. Stwierdza się niską masę urodzeniową i nieproporcjonalną budowę ciała. Zwykle jest objawem nadciśnienia tętniczego, skrajnego niedożywienia u matki.

Następstwa wywołane wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrastania płodu mogą pojawić się na wielu płaszczyznach:

• niedotlenienie okołoporodowe i związana z nim kwasica metaboliczna czy oddechowa,
• zespół aspiracji smółki, który polega na zaburzeniach oddychania wskutek dostania się do dróg oddechowych smółki (pierwszy stolec) w wyniku zachłyśnięcia się wodami płodowymi,
  hipotermia,
• zaburzenia hematologiczne np. leukopenia,
• zaburzenia metaboliczne np. hiperglikemia, kipokalcemia,
• problemy z żywieniem wynikające z następstwa żywienia parenteralnego,
• zaburzenia układu nerwowego m.in. słaba koordynacja ruchowa,
• zwiększone ryzyko pojawienia się zaburzeń endokrynologicznych w późniejszym wieku.
• Co jeść przy hipotrofii płodu?

Dieta kobiety ciężarnej przy hipotrofii płodu powinna opierać się na prawidłowo zbilansowanej diecie, która będzie dostarczała wszystkie składniki odżywcze w zalecanej ilości. Jest to niezwykle ważne przy wewnątrzmacicznym ograniczeniu wzrostu płodu.

Czy wiesz że: całkowita rezygnacja z alkoholu, papierosów i właściwy odpoczynek zmniejszają ryzyko wystąpienia hipotrofii?

Ważne jest przede wszystkim utrzymanie na odpowiednim poziomie glikemii oraz zadbanie o dostarczenie odpowiednich ilości  przede wszystkim witaminy C, żelaza, kwasu foliowego, magnezu, wapnia. Należy spożywać produkty jak najmniej przetworzone, z dużą ilością warzyw i owoców, przetworów mlecznych również fermentowanych. W przypadku braku zapewnienia przez dietę odpowiedniej ilości składników mineralnych, należy wdrożyć suplementację. Ponadto należy pamiętać o całkowitym wykluczeniu alkoholu oraz wszelkich używek.