W obecnych czasach ludzie poszukują coraz to nowych metod terapeutycznych na wszelakie dolegliwości i schorzenia. Współczesna medycyna nie potrafi wyleczyć wszystkich chorób i uśmierzyć każdego z objawów, choć rozwijająca się i mająca niesamowite możliwości, nie radzi sobie nadal z wieloma przypadkami. Powoduje to, iż ludzie poszukują nowych metod – prowadzone są zarówno liczne rzetelne badania naukowe, ale też testowane są niemające skuteczności, czasem wręcz szkodliwe metody lub sposoby, które oddziaływują jedynie na zasadzie placebo. Jedną z metod, w której wielu upatrywało rozwiązania wielu chorób jest ozonoterapia, której skuteczność jest jednak wątpliwa.
Co to jest ozonoterapia?
Ozon to cząsteczka zbudowana z atomów tlenu, jednak w przeciwieństwie do tego występującego w powietrzu składa się z trzech, nie dwóch elementów. Ozonoterapią możemy nazwać tak naprawdę wszystkie próby leczenia różnorakich schorzeń za pomocą ozonu. Jest on skuteczny w kilku aspektach, jednak może być też szkodliwy. Pomimo działania bakteriobójczego, jest także gazem toksycznym w niemal każdej ilości jeśli jesteśmy na niego narażeni dłuższą chwilę. Pierwsze objawy są obserwowane, gdy jego stężenie w naszym otoczeniu wynosi 0,2 mg/m³. Toksyczne działanie polega na uszkodzeniu komórek poprzez zniszczenie błony komórkowej, a także wpływ na wewnątrzkomórkowe oddychanie. Jest to metoda mało spotykana i używana w medycynie konwencjonalnej, a profesjonalnych badań na ten temat jest niezwykle mało. Stosowana bywa także w weterynarii czy stomatologii, jednak ciężko na podstawie nielicznych źródeł dowieść rzeczywistej skuteczności ozonoterapii.
Co daje ozonoterapia?
Ozon jest gazem o działaniu bakteriobójczym, wirusobójczym i grzybobójczym. W różnych mechanizmach uszkadza on komórki oraz wirusy hamując ich namnażanie. Może on dzięki temu wspomagać gojenie się zakażonych ran czy uszkodzonych błon śluzowych. Ozonować możemy także oleje czy przedmioty. W pierwszym przypadku uzyskujemy olej z zawartością ozonu, który można wykorzystać w powierzchniowym dezynfekowaniu ran, jest to jednak metoda niezywkle rzadko używana. Przy ozonowaniu przedmiotów i powierzchni użytkowych uzyskujemy usunięcie z nich szeregu chorobotwórczych patogenów. Należy jednak pamiętać o jego toksycznym działaniu nie tylko na bakterie czy grzyby, ale także na nasze własne komórki.
Czy wiesz że: podczas badań nad ozonoterapią często dochodziło u pacjentów do powikłań związanych z uszkodzeniem wątroby?
Ozonoterapia – wskazania
Ozon jest wykorzystywany w wielu badaniach i oczekuje się sukcesów w leczeniu licznych schorzeń. Jego działanie nie jest jednak udowodnione wystarczająco, by uznawać go za realną terapię. Zbyt mało jest obecnie badań, by jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie gdzie może być on skuteczny. Bezpiecznie bywa używany przy dezynfekowaniu ran oraz w stomatologii przy leczeniu zapaleń dziąseł czy aftach. W weterynarii również bywa wybierany jako alternatywna metoda leczenia uszkodzonych tkanek, nie jest jednak standardem. Podejmowano również próby leczenia ozonem nowotworów, bólu związanego z zapaleniami stawów czy też chorób układu oddechowego – astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc oraz mukowiscydozy. Jednak ze względu na potencjalne szkody nie jest to metoda z wyboru, nie jest bowiem naukowo rzetelne potwierdzenie bądź odrzucenie ozonoterapii w dosłownie kilku badaniach.
Ozonoterapia – przeciwwskazania
Przy metodach tak niesprawdzonych jak ozonoterapia ciężko mówić o wskazaniach, więc trudno jest też wydzielić grupę osób u których będzie przeciwwskazana. Każdy zatem powinien zachować szczególną ostrożność przy rozważaniu takiej terapii. Szczególnie dotyczy to osób z chorobami płuc i serca, gdzie wpływ toksycznego gazu może być bardzo szkodliwy, gdy nasza wydolność nie jest pełna. Być może za kilka lat zostanie udowodnione korzystne działanie ozonu, gdzie pozytywne efekty przewyższają toksyczność i skutki uboczne, na ten moment jednak poza użyciem w stomatologii czy w dezynfekcji rzeczy, ozonoterapia nie powinna być pierwszym wyborem w leczeniu. Udowodniono wręcz bardzo negatywne skutki przy użyciu jej w dużych dawkach podczas prób leczenia nowotworów.
Ozonoterapia w boreliozie
Ozonoterapia nie ma swojego zastosowania w leczeniu boreliozy zgodnie z EBM, czyli Evidence Based Medicine. EBM to medycyna oparta na dowodach i za metody zgodne z nią uznajemy takie, które okazały się jednoznacznie bezpieczne i skuteczne – w licznych badania, wykonanych zgodnie ze sztuką lekarską, etyką, używając odpowiednich metod przeprowadzania doświadczeń i wyciągania wniosków. Nie dotyczy to ozonoterapii w leczeniu boreliozy. Obecnie mamy cały szereg wysoce skutecznych terapii konwencjonalnych w leczeniu boreliozy. Nie gwarantują one stuprocentowego sukcesu, są jednak bezpieczniejsze, przebadane i w większości przypadków działające efektywnie w walce z chorobą, nie należy zatem sięgać po metody niesprawdzone.
Ozonoterapia w stomatologii
Jedną z działek, gdzie ozonoterapia sprawdza się lepiej i jest ona rzeczywiście stosowana w praktyce jest stomatologia. Dentyści nie używają jej rutynowo, bowiem konieczny jest do tego specjalistyczny sprzęt, często dość drogi, który można zastąpić innymi metodami. Jednak jest jedną z opcji w gabinecie stomatologicznym. Może być użyta do dezynfekowania kanałów zębowych podczas wykonywania leczenia kanałowego, a także przy wszelkich stanach zapalnych i infekcjach w jamie ustnej. Ozonu można użyć na rany, afty kandydozę, zapalenia przyzębia czy w leczeniu próchnicy i zakażeń miazgi zębowej.
Ozonoterapia w domu
Ozon do dezynfekcji powierzchni przedmiotów jest metodą skuteczną i zdecydowanie bezpieczniejszą, niż jego użycie podczas terapii ludzi. Istnieje wiele firm zajmujących się tą metodą, które możemy zamówić do naszego domu, by oczyścić różnego rodzaju rzeczy i przestrzeń wokół nas. Niektóre z firm również wykorzystują tę metodę do czyszczenia miejsc takich jak kluby, restauracje czy inne miejsca użyteczności publicznej. Należy jednak pozostawić tę metodę specjalistom, rzadko bowiem spotyka się kupowanie ozonatorów do użytku domowego, są to często sprzęty drogie i niepotrzebne, gdyż w codziennym użytkowaniu domu nie jest konieczne dezynfekowanie wszystkiego. Jest to jednak metoda dość bezpieczna i ekologiczna, unikamy w niej stosowania wielu chemicznych środków czystości. Ozonowanie w domu pozwala też często skutecznie pozbyć się wielu nieprzyjemnych zapachów.
Zapamiętaj: Ozon jest gazem o działaniu bakteriobójczym, wirusobójczym i grzybobójczym. W różnych mechanizmach uszkadza on komórki oraz wirusy hamując ich namnażanie.
W obecnej chwili FDA, czyli Amerykańska Agencja Żywności i Leków wyklucza używanie ozonu i jego korzystne efekty w większości działek medycyny. Toksyczność ozonu przewyższa w wielu sytuacjach jego pozytywne działania, dlatego należy używać go bardzo ostrożnie, nawet w badaniach klinicznych. Nie oznacza to, iż za kilka lat nie zostanie udowodnione jego pozytywne działanie i wynaleziona bezpieczna forma użytkowania, jednak na ten moment ozonoterapia powinna być stosowana jedynie w stomatologii, oczyszczaniu powierzchni i w niewielkich dawkach może być testowana do dezynfekcji skóry i powierzchni błon śluzowych, na dalsze zastosowania być może trzeba jeszcze poczekać. Wiele osób chorych z różnymi przypadłościami gorączkowo poszukuje alternatyw, w obecnej chwili nie jest nią jednak ozonoterapia.