Polipem nazywa się uwypuklenie błony śluzowej ponad jej powierzchnię, w kierunku światła jelita. Powstaje ono na skutek nieprawidłowości w regeneracji błony śluzowej jelita. Polipy mogą mieć charakter niezłośliwy, jednak największym niebezpieczeństwem związanym z ich obecnością jest możliwość przekształcenia się polipów w guzy nowotworowe. Ostatecznie o charakterze zmiany decyduje wynik badania histopatologicznego (ocena wycinka tkankowego, pobranego w trakcie zabiegu). Usunięcie polipów o charakterze gruczolaków (czyli łagodnych nowotworów, zbudowanych z rozrośniętego nabłonka, w którego komórkach zachodzą nieprawidłowości w trakcie ich dojrzewania i różnicowania) w jelicie grubym w trakcie kolonoskopii zmniejsza ryzyko rozwoju raka jelita grubego.
Co to jest polipektomia jelita grubego i jakie są do niej wskazania?
Polipektomia jelita grubego to usuwanie polipów z końcowego odcinka jelita, w trakcie przeprowadzanego badania endoskopowego – kolonoskopii. Ze względu na możliwość transformacji nowotworowej, każdy wykryty polip jelita grubego jest wskazaniem do jego usunięcia oraz oceny histopatologicznej. Polipektomię przeprowadzić można podczas kolonoskopii diagnostycznej (od razu w trakcie badania) lub niedługo po niej (po uprzednim stwierdzeniu obecności polipa / polipów podczas badania) – mowa wtedy o kolonoskopii terapeutycznej.
Polipektomia jelita – jak przygotować się do badania
Przygotowanie jelita do polipektomii wygląda identycznie jak do zwykłej, diagnostycznej kolonoskopii i ma na celu oczyszczenie jelita z niestrawionych, zalegających resztek pokarmowych. Przez 24—48 godzin przed kolonoskopią zaleca się pacjentowi dietę ubogoresztkową (niskobłonnikową, ubogą w owoce i warzywa) i przyjmowanie doustnych leków przeczyszczających, na które receptę wystawia lekarz (najczęściej stosuje się praparaty makrogoli lub połączenie kwasu cytrynowego z tlenkiem magnezu i pirosiarczanem sodu). Jeżeli wydaliny nie są czyste (zawierają resztki pokarmowe) to krótko przed badaniem (na około dwie godziny) wykonuje się wlewkę doodbytniczą (lewatywę), mającą na celu wypłukanie z jelita grubego zalegających treści kałowych. Informacje na temat schematu stosowania leków przeczyszczających przed planowanym badaniem uzyskać można z ulotek informacyjnych przygotowywanych dla pacjentów przez pracownie endoskopowe, od farmaceutów w aptece, a także z ulotek informacyjnych dołączonych do tychże leków.
Polipektomia jelita – jak wygląda badanie?
Kolonoskopię wykonuje się bez znieczulenia, w premedykacji (pacjent otrzymuje leki mające na celu zniesienie lęku i uspokojenie) lub niekiedy w znieczuleniu ogólnym. W trakcie kolonoskopii pacjent znajduje się w pozycji leżącej (na lewym boku z podkurczonymi nogami lub na plecach). Lekarz wprowadza kolonoskop (miękką, giętką rurkę szerokości palca wskazującego, wyposażoną w miniaturową kamerę oraz narzędzia zabiegowe, podłączoną do monitora na którym obserwuje się rejestrowany obraz ze światła jelita) przez odbyt, a następnie powoli przesuwa go w głąb jelita. Podczas badania lekarz ogląda błonę śluzową jelita grubego, lokalizuje polip (bądź polipy) i w zależności od wielkości zmiany, wybiera metodę jej usunięcia. W przypadku mniejszych zmian (średnica 4 – 6 mm) używa się kleszczyków biopsyjnych. Większe polipy “wypalane” są pętlą diatermiczną (miniaturowe narzędzie zakończone pętlą wprowadzane jest przez kolonoskop). Pętla oplata polip, a następnie przepuszczany jest przez nią prąd elektryczny, co powoduje jego odpadnięcie. Czas trwania procedury wynosi około 30 – 60 minut. Wydobyty polip przesyła się do pracowni histologicznej celem oceny mikroskopowej.
Polipektomia jelita – przeciwwskazania
Kolonoskopia jest badaniem obciążającym dla pacjenta – wymaga uciążliwego przygotowania, bywa bolesna, może wiązać się z poczuciem zawstydzenia bądź zażenowiania, niesie ze sobą ryzyko poważnych komplikacji wymagających interwencji chirurgicznej. Istnieją sytuacje, w których wykonanie badania nie jest możliwe. Najczęstszymi przeciwwskazaniami są:
- zaostrzenia chorób zapalnych jelita grubego (wrzodziejącego zapalenia jelita grubego lub choroby Leśniowskiego i Crohna);
- objawy zapalenia otrzewnej (tzw. deskowaty brzuch, bardzo silna bolesność przy dotykaniu);
- ciężkie choroby serca i płuc (m. in. niestabilna choroba wieńcowa, niewydolność serca, ostra niewydolność oddechowa);
- ciąża (ostatnie sześć miesięcy);
- zaburzenia krzepnięcia krwi (przy biopsji lub wycięciu polipa);
- wszczepione urządzenia stymulujące serce (przy polipektomii pętlą diatermiczną).
Czy wiesz że: gruczolaki to polipy zaliczane do łagodnych nowotworów, zbudowanych z rozrośniętego nabłonka gruczołowego? Komórki nabłonka wykazują cechy dysplazji (dochodzi do zmian w budowie i procesach zachodzących wewnątrz komórek), uznawanej za zmianę przedrakową. Gruczolaki mogą dalej przekształcać się w raka jelita grubego, który w 2013 roku był przyczyną zgonu 11 tysięcy Polaków.
Leki przeciwzakrzepowe (np. Acenokumarol, Xarelto, Pradaxa) mogą zwiększać ryzyko krwawienia po polipektomii. Zaleca się ich tymczasowe odstawienie przed planowanym zabiegiem (w schemacie zaleconym przez lekarza). Wobec tego należy bezwzględnie poinformować lekarza o występujących chorobach przewlekłych oraz przyjmowanych lekach.
Polipektomia jest procedurą inwazyjną, dlatego obarczona jest pewnym ryzykiem powikłań, takich jak krwawienie z miejsca odcięcia (najczęściej udaje się je opanować endoskopowo) lub uszkodzenie ściany jelita (występujące bardzo rzadko), wymagające podjęcia natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Należy podkreślić, że pomimo potencjalnych powikłań, korzyść płynąca z usunięcia polipa, który może być przyczynkiem do rozwoju raka jelita grubego, przewyższa poniesione ryzyko. Ponadto nowoczesna aparatura, oraz wysokie kwalifikacje operatorów powodują spadek odsetka niepowodzeń przy usuwaniu polipów drogą endoskopową.
Zapamiętaj: Polipektomia jelita grubego to usuwanie polipów z końcowego odcinka jelita, w trakcie przeprowadzanego badania endoskopowego - kolonoskopii.