W trakcie powstawania zarodka musi dojść do niezliczonej liczby przemian. Powstają narządy, powłoki ciała, a wszystko to musi łączyć się prawidłowo ze sobą. Czasem jednak proces ten jest zaburzony. Może dotyczyć to każdego elementu budowy ciała dziecka, stąd tak duże zróżnicowanie wśród wad, które mogą prezentować się u noworodków. Jedną z takich nieprawidłowości jest przepuklina pępkowa. Jest to jedna z najczęstszych wad spotykanych w chirurgii dziecięcej. Częściej występuje u noworodków urodzonych przedwcześnie lub z małą masą urodzeniową. Jej częstość to 1 na 5000- 1:20 000 urodzeń zależnie od populacji.
Co to jest przepuklina pępkowa?
Jest to wada budowy ściany brzucha stwierdzana zwykle po urodzeniu dziecka. Występuje w niej ubytek powłok, przez które na zewnątrz mogą wydostać się narządy. Lokalizuje się ona zwykle na prawo od pępka. Worek przepuklinowy zbudowany jest z blaszki otrzewnej, czyli warstwy która w prawidłowych warunkach wyścieła wnętrze jamy brzusznej. Do worka przepuklinowego mogą przemieścić się jelita, czasem fragment żołądka, w połowie przypadków również wątroba.
Źródło: https://podyplomie.pl/chirurgia/25148,przepuklina
Objawy przepukliny pępkowej
Przepuklina ujawnia się zwykle po odpadnięciu pępowiny (czyli w okolicach drugiego tygodnia życia dziecka, choć zdarza się dłuższy lub krótszy czas utrzymywania się kikuta pępowiny). Widoczne wtedy staje się balonowate uwypuklenie w tej okolicy w różnych rozmiarach – od maleńkich kilku milimetrowych do osiągających nawet 3 cm.
Zapamiętaj: Przepuklina pępkowa to wada budowy ściany brzucha stwierdzana zwykle po urodzeniu dziecka. Występuje w niej ubytek powłok, przez które na zewnątrz mogą wydostać się narządy.
Większe przepukliny zdarzają się u dzieci ze złożonymi wadami powłok brzucha. Czasami wada może zostać wykryta już prenatalnie. Sama przepuklina nie daje zwykle objawów, rzadko towarzyszy jej ból. Inne dolegliwości pojawiają się wraz z rozwojem rzadkich powikłań, jednak wynikają z nich, a nie bezpośrednio z obecności przepukliny. Taką sytuacją jest m.in, uwięźnięcie, czyli zaklinowanie się niejako narządów w obrębie pierścienia przepukliny, co może skutkować groźnymi powikłaniami i martwicą fragmentu jelita, które w tej sytuacji jest uciśnięte i niedokrwione.
Przyczyny przepukliny pępkowej
Prawidłowo pępek powstaje w obszarze specjalnego włóknistego pierścienia, który umożliwia zamknięcie się powłok brzusznych. Przepuklina spowodowana jest nieprawidłowym jego rozwojem. Może to wynikać z procesów rozwojowych, gdy nie wykształci się jego struktura lub gdy zostanie wykształcona,może być zbudowana nieprawidłowo anatomicznie. Często nie znajduje się konkretnej przyczyny powstania przepukliny. Czasem jest ona jednak spowodowana wadami genetycznymi i towarzyszy innym wadom np. zaburzeniami rozwoju układu nerwowego, w zespole “suszonej śliwki” czy innych chorobach genetycznych np. w trisomiach.
Leczenie przepukliny pępkowej. Operacja przepukliny pępkowej
Przepukliny do 1,5 cm średnicy zwykle pozostawia się w obserwacji, gdyż dochodzi często do ich samoistnego zamknięcia w ciągu maksymalnie 2 lat. Przepukliny ze wskazaniem do leczenia są operowane przez chirurgów zwykle w wieku dziecięcym, czasem jednak operacje wykonuje się dopiero u osób dorosłych.
Czy wiesz że: przy dużej przepuklinie można często zaobserwować ją już w badaniu USG w pierwszym trymestrze, mniejsze zwykle uwidaczniają się w drugim? Ważne jest wtedy dokładne badanie prenatalne i wykrycie ewentualnych wad towarzyszących, które często zdarzają się u tych dzieci.
Oprócz dużych przepuklin wskazaniem do zabiegu są dolegliwości bólowe w tym obszarze lub epizody tak zwanego uwięźnięcia. Operacja jest to podstawowa metoda leczenia. Zamyka się chirurgicznie ubytek umieszczając worek przepuklinowy wewnątrz jamy brzusznej z użyciem specjalnych szwów. Powłoki zaszywa się, a na to stosuje opatrunek zwykle z zastosowaniem lekkiego ucisku, który ma przeciwdziałać powstawaniu krwiaka w tej okolicy. Rzadko lekarze skłaniają się do leczenia zachowawczego w postaci zakładania specjalnych opatrunków na tę okolicę. Często ta metoda bywa powikłana i nie jest rekomendowana.
Przepuklina pępkowa to często występująca i zwykle nie groźna wada w budowie powłok brzucha dziecka. Czasem przy postawie wyczekującej (do czasu samozamknięcia się małej przepukliny lub odroczenia operacji z różnych przyczyn) możemy spotkać ją nawet u ludzi dorosłych, zwykle jednak jeśli nie zamknie się ona sama stosuje się leczenie chirurgiczne. Zazwyczaj nie daje ona groźnych powikłań, ryzyko u dzieci z tą przepukliną wiąże się zwykle raczej z wadami towarzyszącymi, ważne jest jednak zawsze kontrolowanie kikuta pępowiny u noworodka i diagnostyka w przypadku nieprawidłowości.