Piękne i gęste włosy od czasów starożytności były symbolem atrakcyjności. Włosy to podstawowy element wizerunku każdego z nas, nie ma więc nic dziwnego w tym, że pragniemy o nie dbać. Wypadanie włosów i inne schorzenia dotyczące skóry głowy są uciążliwym problemem i często prowadzą do kompleksów oraz pogorszenia samopoczucia, dlatego właśnie warto dowiedzieć się więcej o trychologii – dziedzinie nauki zajmującej się włosami i skórą głowy.
Co to jest trychologia?
Trychologia (z greckiego trikhos – włos; logos – nauka) to nauka zajmująca się profilaktyką, diagnozowaniem oraz leczeniem chorób dotyczących włosów i skóry głowy. Jest to stosunkowo nowa dziedzina nauki, która ostatnio rozwija się wyjątkowo intensywnie. Trychologia jest dziedziną interdyscyplinarną – co oznacza, że wymaga współpracy wielu specjalistów, w tym: dermatologa, endokrynologa, a czasami nawet psychologa.
Dla kogo trycholog?
Po pomoc trychologa powinny sięgnąć osoby borykające się z problemem schorzeń włosów i skóry głowy. Najczęściej w gabinecie trychologa pojawiają się osoby z problemem wypadania włosów. Oto kilka podstawowych jednostek chorobowych, które skłaniają do diagnostyki trychologicznej:
- Łuszczyca owłosionej skóry głowy – objawia się pojawienie się na skórze głowy grudek i blaszek (czyli nawarstwionych, zlewających się grudek). Skóra może być lekko zaczerwieniona i złuszczać się. Problem łuszczącej się skóry głowy jest dość częsty, warto w tym przypadku wykluczyć właśnie łuszczycę.
- Łupież i łojotokowe zapalenie skóry – w obrazie klinicznym tych schorzeń możemy obserwować żółto-szare łuski na skórze głowy oraz świąd i wypadanie włosów.
- Łysienie – czyli przejściowa lub trwała utrata włosów. Jest to niejednorodna jednostka chorobowa. Wyróżniamy między innymi:
a). łysienie androgenowe – najczęstszy typ łysienia, częste zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Wynika z działania androgenów (tak zwanych męskich hormonów płciowych), które prowadzi do zanikania mieszków włosowych i trwałej utraty włosów. Wypadanie włosów na tle androgenozależnym u mężczyzn objawia się typowo na czubku głowy oraz na czole – tworzą się charakterystyczne zakola. U kobiet zaś obserwujemy rozproszone przerzedzenie włosów na szczycie głowy;
b). łysienie bliznowaciejące – u jego podstawy leży włóknienie mieszków włosowych, prowadzące do trwałej utraty włosów;
c). łysienie plackowate – objawia się przejściowymi lub trwałymi ogniskami wyłysienia o różnej wielkości. U podstawy schorzenia leżą czynniki autoimmunologiczne.
Zaobserwowanie utraty włosów i innych nieprawidłowości w obrębie skóry głowy powinno nas skłonić do wizyty u specjalisty.
Badania trychologiczne
W celu diagnozowania schorzeń dotyczących włosów i skóry głowy można wykonać specjalne badania z zakresu trychologii, jednak podstawą diagnostyki jest klasyczny, szczegółowy wywiad z pacjentem oraz badania fizykalne.
Czy wiesz że: codziennie dorosłemu człowiekowi wypada nawet do 100 włosów? Jest to zjawisko fizjologiczne.
Badanie fizykalne polega na dokładnym obejrzeniu włosów oraz skóry głowy. Można podczas badania korzystać z lupy, dzięki której ogląda się włosy i skórę głowy w powiększeniu. Podczas badania wykonuje się tak zwany test pociągania. Polega on na lekkim pociągnięciu trzech pasm włosów (każde po około 50 łodyg). Gdy podczas tego testu na dłoniach osoby badającej pozostanie więcej niż sześć włosów, to można uznać, że test pociągania był dodatni. Choroby włosów są bardzo często powiązane ze schorzeniami skóry i paznokci, dlatego warto zbadać pacjenta całościowo.
Do podstawowych badań diagnostycznych w zakresie trychologii należą:
- Trychoskopia – podczas tego bezbolesnego, nieinwazyjnego badania możliwe staje się obejrzenie włosów i skóry głowy w dużym powiększeniu (20x, 70x, a nawet 200x). Podczas badania używa się specjalnej kamery (trychoskopu), która jest podłączona do monitora. Podczas trychoskopii możliwe staje się ocenienie stanu ogólnego włosów i skóry.
- Trychogram – to badanie, które wymaga wyrwania kilkudziesięciu włosów, w celu ich obejrzenia pod mikroskopem. Badanie to umożliwia określenie stosunku ilościowego włosów znajdujących się w poszczególnych fazach cyklu włosowego i wnosi wiele istotnych informacji, niezbędnych do diagnozy.
- Fototrychogram – to badanie nieinwazyjne (nie wymaga wyrwania włosów), podczas którego przy użyciu kamery obserwuje się stan skóry głowy i włosów. Badanie to polega na wykonaniu serii zdjęć w ciągu 72 godzin. Kolejnym krokiem jest analiza komputerowa wykonanych zdjęć, która pozwala między innymi na analizę dynamiki wzrostu włosów, określenie ich grubości oraz gęstości.
- Biopsja skóry głowy – najbardziej inwazyjne badanie, które polega na pobraniu przynajmniej dwóch wycinków skóry głowy z dwóch, różnych miejsc. Wycinki te poddawane są ocenie histologicznej, czyli dokładnemu badaniu mikroskopowemu. Biopsja stosowana jest między innymi w celu różnicowania rodzaju łysienia, a także do diagnostyki łysienia bliznowaciejącego.
Inne badania, które można zastosować podczas diagnostyki trychologicznej, to między innymi:
- badanie w lampie Wooda – pozwala na diagnostykę grzybic. Ogniska grzybicy charakteryzują się specyficznym świeceniem pod wpływem promieniowania UVA emitowanego przez lampę;
- pobranie zeskrobin ze zmienionych chorobowo miejsc – pozwala na diagnostykę schorzeń o etiologii bakteryjnej oraz grzybiczej.
W przypadku wypadania włosów, ważna jest także diagnostyka laboratoryjna, obejmująca podstawowe badania z krwi. Czasami niezbędne jest wykonanie badań hormonalnych.
Zabiegi trychologiczne
Zabiegi trychologiczne stosuje się celem leczenia wspomagającego wypadania włosów. Do podstawowych zabiegów należy, między innymi:
- Mezoterapia igłowa – umożliwia podawanie bezpośrednio do skóry substancji aktywnych o działaniu odżywczym, leczniczym i regenerującym. Substancje aktywne, które są podawane to między innymi: witaminy, aminokwasy, minerały, a także pierwiastki śladowe. Celem zabiegu jest pobudzenie mieszków do produkcji włosów, a także stymulowanie porostu grubszych włosów i zahamowanie ich wypadania. Taki zabieg wykonuje się seriami, średnio co 2 – 4 tygodni.
- Mezoterapia z użyciem osocza bogatopłytkowego – osocze wykorzystywane podczas tego zabiegu otrzymuje się z własnej krwi pacjenta. Zawiera ono przede wszystkim dużą liczbę płytek krwi, które zawierają czynniki wzrostu, korzystnie wpływające na stan włosów. Osocze podaje się do skóry głowy za pomocą strzykawki i igły – a więc drogą mezoterapii igłowej. Dzięki wykorzystaniu osocza własnego, minimalizowane jest ryzyko alergii, dzięki czemu cały zabieg jest bezpieczny.
- Mezoterapia mikroigłowa – polega na gęstym nakłuwaniu skóry, a więc jej kontrolowanym uszkodzeniu mechanicznym. Podczas zabiegu używa się różnej długości igieł, stosowanych podczas mezoterapii. Dzięki uszkodzeniu bariery naskórkowej, substancje aktywne łatwiej dostają się do wnętrza skóry i pobudzają komórki.
- Zabiegi z użyciem światła LED – uważa się, że zimne światło LED może wykazywać korzystny efekt na metabolizm komórek. W zależności od barwy światła, możliwe jest uzyskanie działania przeciwbakteryjnego i przeciwzapalnego, a także pobudzenie syntezy kolagenu i poprawę mikrokrążenia.
- Karboksyterapia (terapia przy użyciu dwutlenku węgla) – polega na podawaniu tego gazu pod skórę w celu zakwaszenia skóry (do zakwaszenia dochodzi na skutek powstania słabego kwasu węglowego). Zabieg wykonuje się przy użyciu specjalnych igieł, jednak nie jest on bolesny. Zakwaszenie skóry powoduje rozszerzenie naczyń, co zaś skutkuje poprawą mikrokrążenia.
Zapamiętaj: Po pomoc trychologa powinny sięgnąć osoby borykające się z problemem schorzeń włosów i skóry głowy.
Warto pamiętać, że przyczyny utraty włosów mogą być naprawdę różne. Oprócz typowych postaci łysienia, utrata włosów może być związana między innymi z przyjmowanymi lekami, czy z zaburzeniami hormonalnymi, takimi jak niedoczynność i nadczynność tarczycy, a także z chorobą wątroby i cukrzycą. Z tego względu nie warto bagatelizować objawu, jakim jest wypadanie włosów. Jego diagnostyka pozwoli nam nie tylko na rozpoczęcia odpowiedniego leczenia, ale także na odzyskanie zadowalającego nas wyglądu i pewności siebie.