Co to jest uropatia zaporowa? Objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Do prawidłowego funkcjonowania układu moczowego konieczne jest spełnienie kilku warunków. Kluczowa jest prawidłowa budowa anatomiczna nerek, moczowodów, pęcherza i cewki moczowej, dobre ukrwienie tych narządów oraz odpowiednio działający układ nerwowy i hormonalny kontrolujący pracę poszczególnych organów. Mocz powinien bez przeszkód przepływać z nerek do pęcherza, gdzie jest magazynowany do czasu wydalenia, czasem jednak ten proces jest zaburzony.

Co to jest uropatia zaporowa?

Uropatia zaporowa to niedrożność układu moczowego, uniemożliwia ona prawidłowy przepływ i usuwanie moczu. Może być zlokalizowana na każdym odcinku – od nerki, gdzie zatkana może być miedniczka, poprzez moczowody, pęcherz jak i cewkę moczową. Może rozwijać się powoli np. w wyniku wzrastającego guza nowotworowego, jak i pojawiać się nagle, przykładowo przez kamienie nerkowe. Jej utrzymywanie się prowadzi do uszkodzenia nerek.

Uropatia zaporowa – objawy

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Objawy zależą od przyczyny uropatii i to te zwykle pojawiają się pierwsze, choć mogą być bagatelizowane. Głównym objawem jest zatrzymanie oddawania moczu. Może pojawiać się stopniowo powodując coraz większe problemy lub z dnia na dzień. Pacjent może mieć uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza oraz częste parcie na mocz przy jednoczesnym wydalaniu jego w małej ilości.

Czy wiesz że: uropatia zaporowa jest odpowiedzialna za około 4% schyłkowej niewydolności nerek w populacji, której powstanie skutkuje koniecznością dializoterapii lub przeszczepienia nerki? 

Mocz może też mieć czerwone zabarwienie jeżeli towarzyszy temu krwawienie (zwłaszcza przy nowotworach oraz kamicy). Przy nadmiernym wypełnieniu pęcherza jeśli przeszkoda znajduje się poniżej, pojawia się ból w dole brzucha oraz widać powiększający się jego obwód. Ból może pojawić się również w okolicy lędźwiowej pleców, gdy zwężenie jest na wysokości nerek lub moczowodu. Jeśli moczu zbiera się coraz więcej i więcej,cofa się on do wyższych pięter układu moczowego, aż w końcu wywołuje poszerzenie się tych struktur. Taki stan widoczny jest w badaniu obrazowym, gdzie w pierwszej kolejności wykonuje się USG jamy brzusznej. Uropatii często towarzyszy ogólne złe samopoczucie, czasem gorączka, nudności i wymioty.

Uropatia zaporowa – przyczyny

U dorosłych najczęstsze przyczyny to przerost gruczołu krokowego, kamica jednej lub obu nerek i nowotwory w obrębie miednicy np. rak szyjki macicy, jelita grubego, pęcherza moczowego oraz włóknienie zaotrzewnowe (wywołane na przykład radioterapią tego obszaru). Inną przyczyną może być uszkodzenie układu nerwowego np. po urazie rdzenia. Wtedy mimo braku mechanicznej blokady następuje nadmierne gromadzenie się moczu w pęcherzu, gdyż przerwane zostają drogi nerwowe odpowiedzialne za koordynację oddawania moczu. Jest to tak zwany pęcherz neurogenny. Podobnie na układ nerwowy mogą działać niektóre leki. W wyniku urazów przy pęknięciu kości miednicy może dochodzić również do mechanicznego uszkodzenia dróg odpływu moczu. Rzadką przyczyną jest ciąża, w jej trakcie dochodzi do tego rodzaju zaburzeń, gdy powiększający się w macicy płód, który może ucisnąć elementy układu moczowego. U dzieci najczęstszą przyczyną są wady anatomiczne np. występująca u chłopców zastawka cewki tylnej – wrodzony defekt budowy dróg moczowych.

Uropatia zaporowa – leczenie

Podstawowym leczenie jest usunięcie przyczyny. Może być to farmakologiczne leczenie przerostu prostaty, zabiegi operacyjne lub leczenie onkologiczne. W stanach nagłych konieczne jest cewnikowanie chorego, by stopniowo usunąć mocz. Jeśli cewnikowanie nie jest możliwe wykonuje się nakłucie pęcherza lub nerki przez powłoki brzuszne. Wybór uzależniony jest od wysokości zwężenia, przyczyny i stanu pacjenta. W przypadku chorych z pęcherzem neurogennym, którzy przewlekle mają tę dolegliwość, pacjent uczy się samocewnikowania, by kilka razy dziennie usuwać nadmiar moczu za jego pomocą. Czasem u pacjentów konieczne może być założenie stentu, czyli pewnego rodzaju rurki, dzięki której zachowuje się drożność. Istnieje możliwość wykonania także nefrostomii lub urostomii, czyli drogi odpływu moczu przez skórę do specjalnego zbiornika.

Uropatia zaporowa u płodu

Uropatia może pojawić się już nawet w życiu płodowym. Wykrywana jest wtedy podczas badania prenatalnego USG. Prawidłowy odpływ moczu jest konieczny dla rozwoju dziecka.

Zapamiętaj: Uropatia zaporowa to niedrożność układu moczowego, uniemożliwia ona prawidłowy przepływ i usuwanie moczu.

Objawem zastoju moczu jest tzw. małowodzie, czyli obniżony poziom płynu owodniowego, w którym znajduje się płód. Może to skutkować nieprawidłowym rozwojem układu moczowego, oddechowego, a także deformacjami dziecka, które jest uciskane w macicy, nie mając swego rodzaju bariery w postaci otaczającego je płynu. Konieczne wtedy jest skierowanie ciężarnej do specjalistycznego ośrodka, gdzie ocenia się ewentualne ryzyko i jeśli jest ono zagrażające, można wykonać zabieg wewnątrzmaciczny, by udrożnić układ moczowy płodu.

Wydawać się może, że oddawanie moczu to dość prozaiczna czynność, jednak zaburzenia w tym procesie mogą prowadzić do uciążliwych objawów i ciężkich powikłań. Chorować mogą osoby w każdym wieku i obu płci, jednak przyczyny bywają u nich odmienne. Chorobą tą mogą być dotknięte już maleństwa w łonie matki, jest to kolejny argument za tym,by dbać o ciąże i wykonywać odpowiednie badania prenatalne, gdyż wada wykryta wcześnie, może być odpowiednio zaopatrzona. Również dorośli powinni zwracać uwagę na dolegliwości z tego obszaru i odpowiednio wcześnie zgłaszać się do lekarza.

Najważniejsze pytania i odpowiedzi

Co to jest uropatia zaporowa nerki?

Uropatia zaporowa uniemożliwia prawidłowy przepływ i usuwanie moczu

Czy możliwa jest uropatia zaporowa u płodu?

Uropatia zaporowa może występować już w życiu płodowym

Uropatia zaporowa u dzieci

U dzieci najczęstszą przyczyną uropatii zaporowej są wady anatomiczne np. występująca u chłopców zastawka cewki tylnej - wrodzony defekt budowy dróg moczowych.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *