Co to jest kolka wątrobowa? Objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Kamica pęcherzyka żółciowego jest dzisiaj chorobą społeczną. Dotyczy głównie kobiet w średnim wieku. Występowanie choroby ma duży związek z niezdrowym stylem życia – nieprawidłową dietą i brakiem aktywności fizycznej. 80% pacjentów ze złogami dróg żółciowych nie zgłasza żadnych objawów. Po pierwszym ataku kolki żółciowej ryzyko wystąpienia kolejnego wynosi 50% w ciągu następnego roku.

Co to jest kolka wątrobowa?

Kolka wątrobowa dotyczy pacjentów z kamicą pęcherzyka żółciowego lub przewodów żółciowych. Powstaje w wyniku zablokowania przez złóg dróg żółciowych, co prowadzi do ich niedrożności, wzrostu ciśnienia w pęcherzyku żółciowym przy jednoczesnym skurczu jego ścian i w konsekwencji pojawienia się silnego bólu. Wyróżnia się 3 rodzaje kamieni:

  • cholesterolowe,
  • żółciowe,
  • mieszane.

Objawy kolki wątrobowej

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Objawy kolki wątrobowej pojawiają się nagle. Jest to silny ból w prawym górnym kwadrancie jamy brzusznej, który może promieniować do prawego boku i okolicy międzyłopatkowej. Napadowi mogą towarzyszyć nudności i wymioty. Ból narasta stopniowo i utrzymuje się od 30 min do kilku godzin. W badaniu przedmiotowym prawe podżebrze jest wrażliwe na wstrząśnięcia (dodatni objaw Chełmońskiego), a pod prawym łukiem żebrowym może być wyczuwalny obrzmiały pęcherzyk żółciowy (dodatni objaw Murphyego).

Czy wiesz że: kamica pęcherzyka żółciowego dotyczy 12% populacji? Zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych.

Jeśli napadowi kolki wątrobowej towarzyszy wysoka gorączka, dreszcze lub żółtaczka (zażółcenie powłok skóry lub twardówek oczu) należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Objawy te mogą wskazywać na ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych. Stany te wymagają natychmiastowego włączenia antybiotykoterapii. W 80% przypadków kamicy pęcherzyka żółciowego przebieg jest bezobjawowy.

Przyczyny kolki wątrobowej

Napad kolki wątrobowej pojawia się najczęściej po zjedzeniu obfitego i tłustego posiłku. Kamica pęcherzyka żółciowego występuje częściej u kobiet i osób w podeszłym wieku. Do czynników ryzyka wystąpienia złogów żółciowych należą: otyłość, cukrzyca, nieprawidłowy profil lipidowy (wysokie wartości trójglicerydów, niskie wartości cholesterolu HDL), dieta bogata w tłuszcze zwierzęce, antykoncepcja hormonalna, mała aktywność fizyczna, liczne ciąże. Kamienie cholesterolowe występują najczęściej u pacjentów w krajach wysokorozwiniętych. Ma to związek z dietą bogatą w tłuszcze zwierzęce i cukry proste. Kamica cholesterolowa występuje częściej u osób z otyłością brzuszną.

Leczenie kolki wątrobowej

W przypadku wystąpienia napadu kolki wątrobowej stosuje się leczenie doraźne. Przez cały okres trwania bólu nie należy przyjmować pokarmów doustnie. W razie nudności lub wymiotów niezwykle ważne jest uzupełnianie płynów i elektrolitów, co ma zapobiec odwodnieniu. Wskazane jest również przyjęcie dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych (paracetamol, metamizol, niesteroidowe leki przeciwzapalne np. ibuprofen) oraz rozkurczowych (hioscyna, drotaweryna). Jeśli po zastosowaniu takiego leczenia ból nie ustępuje, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu w celu podania odpowiednich preparatów domięśniowo lub dożylnie.

Zapamiętaj: Kolka wątrobowa dotyczy pacjentów z kamicą pęcherzyka żółciowego lub przewodów żółciowych.

Po pierwszym w życiu ataku kolki wątrobowej lekarz pierwszego kontaktu powinien zlecić USG jamy brzusznej w celu potwierdzenia obecności kamieni w pęcherzyku żółciowym lub drogach żółciowych. Do badania należy zgłosić się na czczo, ponieważ po spożyciu posiłku pęcherzyk żółciowy ulega obkurczeniu, co uniemożliwia wykrycie złogów. USG jamy brzusznej pozwala w 95% przypadków postawić prawidłowe rozpoznanie. Bardziej szczegółowym badaniem pozwalającym poszerzyć diagnostykę jest tomografia komputerowa jamy brzusznej. W przypadku kamicy przewodów żółciowych stosuje się endoskopową cholangiopakreatografię wsteczną (ECPW). Zabieg ten pozwala jednocześnie ocenić stan dróg żółciowych, jak i usunąć z nich złogi. Najgroźniejszym powikłaniem ECPW jest ostre zapalenie trzustki.

Aktualnie nie zaleca się leczenia bezobjawowej kamicy pęcherzyka żółciowego. Istnieje kilka odstępstw od tej zasady. Leczenie bezobjawowej kamicy żółciowej jest wskazane u pacjentów przed przeszczepem narządów, z immunosupresją (obniżoną odpornością), przed zabiegami kardiochirurgicznym, przy dializach z powodu niewydolności nerek, w przypadku występowania pęcherzyka żółciowego porcelanowego (jest to pęcherzyk ze ścianami wysyconymi solami wapnia, jego obecność zwiększa ryzyko transformacji nowotworowej). Po pierwszym w życiu ataku kolki żółciowej lekarz rodzinny powinien skierować pacjenta do chirurga, który podejmie decyzję o przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego – najczęściej małoinwazyjną metodą laparoskopową. W przypadku pacjentów, u których przeciwwskazany jest zabieg operacyjny zaleca się leczenie kwasem ursodeoksycholowym. Efekt tej terapii jest możliwy po co najmniej 6 miesiącach przyjmowania leku. Niezwykle rzadko stosowaną metodą leczenia kamicy pęcherzyka żółciowego jest lipotrypsja, czyli rozbijanie złogów zewnątrzustrojową falą uderzeniową. W tym przypadku choroba nawraca u 50% pacjentów w ciągu 5 lat.

Kolka wątrobowa w ciąży

Ciąża zwiększa ryzyko wystąpienia kamicy pęcherzyka żółciowego. Złogi żółciowe stwierdza się niemal 3 razy częściej u kobiet, które urodziły więcej niż jedno dziecko (u wieloródek). Jest to spowodowane zmianami w obrębie gospodarki hormonalnej (wzrost stężenia progesteronu i estrogenu). U ciężarnych z kamicą pęcherzyka żółciowego po 20. tygodniu ciąży zwiększa się ryzyko zapalenia pęcherzyka żółciowego. W przypadku postawienia takiego rozpoznania w pierwszej linii stosuje się leczenie zachowawcze: antybiotykoterapię i leki o działaniu rozkurczowym. Przy braku skuteczności tej terapii pacjentka wymaga operacji. W przypadku ciąż donoszonych, zabieg poprzedza się cięciem cesarskim.

Kamica pęcherzyka żółciowego należy do grupy chorób cywilizacyjnych. Aby jej zapobiec, należy przestrzegać zasad zdrowego stylu życia: być aktywnym fizycznie oraz dbać o odpowiednią dietę. Powinna być ona uboga w tłuszcze zwierzęce i cukry proste, natomiast bogata w błonnik oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Ważne jest również, aby jeść bardzo regularnie 5-6 posiłków dziennie. W przypadku wystąpienia pierwszego w życiu ataku kolki wątrobowej każdorazowo należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który powinien zlecić USG jamy brzusznej w celu potwierdzenia obecności złogów w drogach żółciowych. Objawowa kamica żółciowa wymaga leczenia operacyjnego.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *