Co to jest Yerba Mate i jakie ma właściwości

Yerba Mate uchodzi za jeden z najpopularniejszych napojów bezalkoholowych Ameryki Południowej. Coraz częściej można spotkać ją już w krajach europejskich pod postacią  naparu czy też jako składnik suplementu diety, żywności funkcjonalnej. Zatem, czym jest Yerba Mate i jakie wykazuje działanie na nasz organizm?

Co to jest Yerba Mate?

Yerba Mate to napar przygotowywany z liści rośliny Ilex paraguariensis (ostrokrzew paragwajski), która należy do gatunku świętych roślin Aquifoliaceae. To roślina występująca w Ameryce Południowej, głównie w południowych obszarach np. Paragwaj, Brazylia, Argentyna i Urugwaj. Z wcześniej wymienionych krajów to Argentyna uchodzi za lidera w produkcji Yerba Mate z roczną produkcja 280 000 ton.

Zatem czym jest to drzewo i w jakich warunkach dojrzewa? Ostrokrzew paragwajski to subtropikalne, składające się z dwóch pni, drzewo wiecznie zielone. Jego wysokość może osiągnąć nawet 18 metrów. Drzewo Mate należy do drzew kwitnących, które po okresie kwitnienia kwiatów (od październik do listopada) rozpoczyna owocowanie (od marca do czerwca). Do prawidłowego wzrostu i dojrzewania potrzebuje ściśle określonych warunków klimatycznych np. opadów wynoszących ok. 1200 mm. Wykazuje większą odporność na temperaturę i jest w stanie w stanie przetrwać do -6 stopni Celsjusza, ze średnią roczną temperaturą 21 stopni Celsjusza.  Ponadto jest niezwykle wytrzymałe na opady śniegu, które dla tego terenu są charakterystyczne.

Uprawa drzewa Mate odbywa się przy pomocy 3 metod, zazwyczaj zależnych od regionu.

1. Eksploatacja ekstrakcyjna dzikiego naturalnego lasu to nic innego jak pozyskiwanie mate z lasu z drzew dziko występujących.
2. Mieszany system, który łączy wzrost drzew Mate w lesie i odpowiednio dopasowanych metod uprawy np. przesadzanie roślin. Jest to metoda, która jest bardziej efektywna i jest ona pod kontrolą, co powoduje mniejsze straty.
3. Plantacje Mate to metoda najbardziej wydajna pod kątem plonów oraz zbiorów. Zwiększa ona plony, a jej zbiór odbywa się już sposobami mechanicznymi.

Dwie pierwsze metody zwykle stosowane są na obszarach Brazylii. Natomiast plantacje Mate to metoda, w której Argentyna odgrywa największą rolę.

Produkcja Yerba Mate

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.

Zapisuję się

Proces przygotowania Yerba Mate obejmuje kilka etapów, które niekiedy różnią się od produkcji zielonej czy czarnej herbaty temperaturą suszenia czy materiałem, na którym suszenie się odbywa.

Produkcja rozpoczyna się od zbioru żniw, gdzie bardzo delikatne łodygi i liście są zbierane do worków i następnie przewiezione do miejsca dalszej produkcji. Kolejny etap to blanszowanie, gdzie surowce są ogrzewane w temperaturze 500 stopni Celsjusza przy użyciu drewna lub ognia propanowego w czasie od 10 sekund do maksymalnie 3 minut. Następuje wówczas niszczenie naskórka i estrów w celu zatrzymania utleniania enzymów liścia. W dalszej kolejności następuje suszenie w odpowiednio przygotowanych komorach przy użyciu filtrowanego lub niefiltrowanego dymu w temp. około 100 stopni Celsjusza przez  8 do 24 godzin. Ostatnim etapem przed pakowaniem gotowego produktu jest starzenie się. Polega ono na umieszczeniu produktu w komorze cementowej lub cedrowej na okres 12. miesięcy. W tym czasie dojrzewa i wytwarza się niepowtarzalny smak i aromat Mate.

Widoczne są zatem podstawowe różnice w produkcji Mate i innych herbat, które decydują o bardzo głębokim i niepowtarzalnym smaku i aromacie.

Właściwości Yerba Mate

Yerba Mate w swoim składzie posiada liczne związki polifenolowe m.in. epikatechiny, kofeina, kwercetyna oraz ksantyny saponiny, pochodne oleju kawowego oraz składniki mineralne.

Yerba mate wykazuje szerokie działanie prozdrowotne. Potwierdzono przez liczne badania naukowe następujące właściwości:

1. działanie antyoksydacyjne – wykazano, że spożywanie tej herbaty powodowało obniżenie utleniania lipidów oraz zwiększenie się całkowitego poziomu przeciwutleniaczy w osoczu. Zatem regularne spożywanie yerba mate może wpływać na ochronę antyoksydacyjną poprzez zwiększenie substancji aktywnych oraz wpływ na mechanizmy zwalczające stres oksydacyjny [2];
2. działanie przeciwnowotworowe – regularne przyjmowanie yerba mate zwiększa odporność DNA, a także efektywność procesu naprawy DNA. Ponadto wykazuje działanie prewencyjne przeciwko nowotworom oraz działa niszcząco na komórki raka wątroby [3];
3. działanie związane z regulacją poziomu lipidów w organizmie oraz działanie przeciwmiażdżycowe – powoduje obniżenie cholesterolu frakcji LDL oraz triglicerydów. Ponadto podwyższa poziom cholesterolu frakcji HDL, a to z kolei chroni enzym, który jest odpowiedzialny za obronę frakcji LDL przed utlenieniem. Jest to niezwykle ważne z uwagi na fakt, że utlenione cząsteczki LDL są odpowiedzialne za tworzenie blaszki miażdżycowej. Szczególne znaczenie odgrywa w tym kwas chlorogenowy zawarty w yerba mate;
4. działanie wspomagające odchudzanie – dowiedziono, że spożywanie yerba mate powodowało szybsze uczucie sytości, co sprzyjało ograniczeniu spożycia żywności. Ponadto następowało hamowanie lipazy trzustkowej – enzymu odpowiedzialnego za rozkład tłuszczów i w konsekwencji mniejsze ich przyswajanie;
5. działanie przeciwcukrzycowe – zawarte składniki, jak kwas chlorogenowy czy kawowy, wykazują działanie przeciwglikacyjne i powodują zmniejszenie wydalania zbyt dużej ilości glukozy z wątroby (efekt bardzo ważny w cukrzycy insulinoniezależnej) [4].

Ponadto wykazuje działanie przeciwpasożytnicze (głównie zapobiegając chorobie Chagasa wywołanej przez świdrowca amerykańskiego), przeciwgrzybicze (hamuje wzrost drożdżaka, który jest odpowiedzialny za  powstawanie łupieżu).

Podsumowując stosowanie Yerba Mate może być naprawdę bardzo dobrym elementem uzupełniającym leczenie czy prewencję różnych jednostek chorobowych.

BIBLIOGRAFIA:

[1] HeckC. I., De Mejia E.G., 2007.Yerba Mate Tea (Ilex paraguariensis):A Comprehensive Review on Chemistry, Health Implications, and Technological Considerations. 72(9): 138-149.

[2] Matsumoto R.L., Bastos D.H. i inni, 2009. Effects of mate tea (Ilex paraguariensis) ingestion on mRNA expression of antioxidant enzymes, lipid peroxidation, and total antioxidant status in healthy young women. Journal Agric. Food Chem. 57:1775-1780.

[3] Ramirez-Mares M.V., Chandra S., De Mejia E.G. 2004.In vitro chemopreventive activity of Camellia sinensis, Ilex paraguariensis and Ardisia compressa tea extracts and selected polyphenols. Mutat Res 554:53–65.

[4] Hemmerle H, Burger HJ. I inni. 1997. Chlorogenic acid and synthetic chlorogenic acid derivatives: novel inhibitors of hepatic glucose-6-phosphate translocase. J Med Chem. 40(2):137-145.

[5] Paweł Garski – Właściwości i działanie yerba mate. YerbaMateInfo.pl (data publikacji: 2011-02-03; data ostatniej aktualizacji: 2012-02-20)