ARDS, czyli zespół ostrej niewydolności oddechowej jest chorobą niebezpieczną, która stanowi zagrożenie życia, dlatego niezmiernie istotny jest czas, w którym wdrożone zostanie odpowiednie leczenie. Jakie są jego objawy oraz co przyczynia się do powstania tej przypadłości?
Co to jest zespół ostrej niewydolności oddechowej?
ARDS jest to stan, który powstaje jako konsekwencja wielu chorób, w przebiegu których dochodzi do uszkodzenia płuc, czego konsekwencją są objawy niewydolności oddechowej. Zazwyczaj w początkowych etapach choroby ostra niewydolność oddechowa jest odwracalna, dlatego tak istotny jest okres, w którym problem zostanie zdiagnozowany.
Czy wiesz że: ARDS może wystąpić u osób młodych, po złamaniu kości? U takich osób może dojść do powstania zatoru tłuszczowego ze szpiku kostnego we krwi, który może doprowadzić do ostrych zaburzeń oddychania.
Do prawidłowego rozpoznania choroby niezbędna jest konsultacja lekarska. Lekarz za pomocą odpowiednich wytycznych będzie potrafił stwierdzić, czy dany pacjent jest zagrożony wystąpieniem uszkodzenia płuc. Aby poprawnie rozpoznać ARDS należy stwierdzić początek objawów, lub nasilenie już występujących objawów niewydolności oddechowej nie dalej jak przed tygodniem od wystąpienia pierwszych objawów. Dodatkowo kluczowe jest stwierdzenie, czy pacjent nie ma problemu z nagłym, istotnym pogorszeniem pracy serca lub znacznym przewodnieniem, które mogą wykazywać się podobnymi objawami i maskować wystąpienie ARDS. Po ocenieniu powyższych czynników, należy wykonać badania obrazowe (RTG lub tomografię komputerową klatki piersiowej) oraz badania z krwi (ciśnienie parcjalne tlenu w gazometrii krwi tętniczej), za pomocą których można postawić ostateczną diagnozę.
Przyczyny zespołu ostrej niewydolności oddechowej
Przyczyną zespołu ostrej niewydolności oddechowej zazwyczaj jest niekontrolowany proces zapalny w płucach, w przebiegu którego dochodzi do niszczenia granicy między pęcherzykami płucnymi a naczyniami mającymi za zadanie dostarczyć krew do płuc, aby ta mogła ulec utlenowaniu.
Główne przyczyny możemy podzielić na dwie grupy:
- płucne – zapalenie płuc, inhalacja szkodliwego dymu, uraz klatki piersiowej, aspiracja do dróg oddechowych kwaśnego płynu z żołądka
- pozapłucne – sepsa (stan uogólnionego zakażenia organizmu), ostre zapalenie trzustki, uraz wielonarządowy, zespół rozpadu nowotworu (w przebiegu rozpadu nowotworu, część uszkodzonej tkanki może drogą naczyń dostać się do krążenia płucnego), zespół TRALI (rzadkie powikłanie uszkodzenia płuc po masywnych przetoczeniach krwi).
Objawy zespołu ostrej niewydolności oddechowej
W zależności od przyczyny manifestacja objawów ARDS zazwyczaj rozpoczyna się od nagłych problemów z oddychaniem. Duszności mogą towarzyszyć kaszel, ból w klatce piersiowej, krwioplucie a nawet gorączka. W wyniku nieskutecznej pracy płuc może dojść do nieprawidłowego utlenowania krwi przez płuca, przez co u pacjenta może wystąpić sinica. Zazwyczaj widoczna jest ona na wargach, czubku nosa oraz zakończeniach palców rąk i stóp. W przebiegu choroby u pacjenta może wystąpić przyspieszenie oddechu oraz przyspieszenia tętna. W skrajnych sytuacjach może dojść do zaburzeń świadomości oraz omdlenia.
Leczenie zespołu ostrej niewydolności oddechowej
Aby wyleczyć ostrą niewydolność oddechową należy przede wszystkim leczyć chorobę, która wywołała problemy z płucami. Prawidłowe leczenie przyczyny ARDS jest kluczem do poprawy stanu pacjenta. Oprócz leczenia podstawowego lekarz powinien ocenić pacjenta i w zależności od zaawansowania stanu klinicznego wdrożyć dodatkowe postępowanie. Jeżeli występują znaczne problemy z oddychaniem i duszność jest bardzo uciążliwa można zastosować przyrządy, które ułatwiają oddychanie, między innymi rurkę ustno-gardłową lub intubację, oraz wspomóc oddychanie tlenem. Dzięki wzbogaceniu powietrza tlenem można szybciej doprowadzić do prawidłowego utlenowania krwi u pacjenta, u którego występują duszności. Jeżeli powyższe postępowanie okaże się nieskuteczne może okazać się niezbędne zastosowanie pozaustrojowego wspomagania oddychania (ECLA lub ECMO), czyli przyrządów, za pomocą których można utlenować krew poza organizmem człowieka. Maszyny odciążą organizm, tak aby ten mógł się w pełni skupić na regeneracji.
Zespół ostrej niewydolności oddechowej a rekonwalescencja
Po przebyciu ostrej niewydolności oddechowej kluczowe jest postępowanie, dzięki któremu organizm powróci do prawidłowego funkcjonowania.
Zapamiętaj: ARDS zagraża nie tylko zdrowiu, ale i życiu pacjenta.
Po pierwsze, postępowanie to polega na prawidłowym odżywianiu, tak aby nie doprowadzić do niedożywienia. Należy ograniczyć spożywanie węglowodanów prostych, czyli cukrów znajdujących się w słodyczach i słodkich napojach. Związki te metabolizowane są między innymi do dwutlenku węgla (CO2), który wpływa na przyspieszenie oddychania i przez to nadmiernie obciąża dochodzące do sprawności płuca.
Po drugie bardzo pomocne są oddechowe zabiegi fizjoterapeutyczne, dzięki którym pacjent będzie mógł wspomóc drogi oskrzelowe w oczyszczaniu z zalegającej wydzieliny. Jest to istotne w prawidłowym dochodzeniu do pełni sprawności płuc.
Zespół ostrej niewydolności oddechowej jest stanem niebezpiecznym, który może rozwinąć się bardzo szybko w przebiegu różnych chorób. W przypadku wystąpienia pierwszych objawów należy udać się niezwłocznie do lekarza pierwszego kontaktu, który będzie mógł profesjonalnie ocenić, czy u pacjenta występuje ryzyko rozwoju ostrej niewydolności oddechowej.