Co to są bakteriofagi oraz ich zastosowanie? Leczenie bakteriofagami (fagoterapia)

W świecie medycyny cały czas dochodzi do nowych odkryć. Aby nowy lek, czy terapia zostały zatwierdzone i wprowadzone do powszechnego użytku, muszą przejść szereg badań i testów. Taką nową terapią jest terapia fagowa. Czym jest i do kogo jest skierowana?

Co to są bakteriofagi?

Bakteriofag to dosłownie wirus bakteryjny, czyli wirus atakujący bakterie. Tak jak inne wirusy, dostaje się do komórki bakterii i tam namnaża się i atakuje bakterię, niszcząc ją. Bakteriofagi działają bardzo specyficznie. Nie atakują wszystkich bakterii, działają na jeden gatunek, albo wyłącznie jeden szczep bakterii. Bakteriofagi są szeroko rozpowszechnione w świecie przyrody oraz w organizmie człowieka, np. w jelitach.

Bakteriofagi – zastosowanie

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Bakterofagi poprzez swoje specyficzne działanie na bakterie, wykorzystywane są do terapii fagowej. Terapia ta stosowana jest do leczenia chorób bakteryjnych. Dużą zaletą bakteriofagów jest to, że nie atakują fizjologicznej flory bakteryjnej w naszym organizmie. Co odróżnia je od działania antybiotyków, które niszczą wszystkie bakterie w naszym ciele- te “dobre” czyli fizjologiczne oraz “złe” czyli chorobowe. Dodatkowo są one stosowane do leczenia trudno gojących i zainfekowanych ran u pacjentów obciążonych chorobami przewlekłymi. Poza tym bakteriofagii wykorzystywane są do tworzenia modeli genetycznych, pozwalających poznać działanie bakterii. Są one bardzo ważnym narzędziem we współczesnej biotechnologii.

Leczenie bakteriofagami, czyli co to jest fagoterapia?

Już od jakiegoś czasu, na całym świecie dochodzi do nadużyć w stosowaniu antybiotyków. Doszliśmy do takiego etapu, że występują bakterie, które są uodpornione na wszystkie antybiotyki. W takiej sytuacji antybiotyki nie działają na daną bakterię i nie dochodzi do wyleczenia choroby. Na ratunek przychodzi wtedy fagoterapia. Jest ona prowadzona przez Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu. Terapia fagowa prowadzona jest w Ośrodku Terapii Fagowej i jego filiach na zasadzie eksperymentu leczniczego. Art. 21 ust. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty mówi, że “eksperymentem leczniczym jest wprowadzenie przez lekarza nowych lub tylko częściowo wypróbowanych metod diagnostycznych, leczniczych lub profilaktycznych w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia osoby leczonej. Może być on przeprowadzony, jeżeli dotychczas stosowane metody medyczne nie są skuteczne lub jeżeli ich skuteczność nie jest wystarczająca”. Eksperyment leczniczy ma na celu polepszenie zdrowia pacjenta i jest niekiedy jedyna szansą wyleczenia.

Na czym polega terapia fagowa?

Bakteriofag jest wirusem, który atakuje tylko bakterie. Jest bardzo specyficzny, czyli może atakować tylko konkretny rodzaj bakterii, nie atakuje innych. Po podaniu do organizmu “szuka” tego rodzaju bakterii i dostaje się do środka bakterii. Jeżeli nie znajdzie bakterii wobec której jest specyficzny to jest wydalany z organizmu. Co jest ogromną zaletą, nie powoduje powikłań atakując “dobre” bakterie znajdujące się w naszych jelitach. Po znalezieniu “swoich” bakterii dostaje się do ich środka i tam się namnaża. Jest to atak na bakterię, której skutkiem jest liza, czyli zniszczenie bakterii oraz namnożenie się większej ilości bakteriofagów. Taki proces powtarza się do momentu, aż wszystkie specyficzne dla tego faga bakterie zostaną zniszczone. Jeżeli nie ma więcej tych bakterii, bakteriofagi wydalone są przez organizm.

Czy wiesz że:  bakteriofagii zostały odkryte w drugiej dekadzie XX wieku?

Terapia fagowa polega podaniu pacjentowi specjalnego i specyficznego dla jego choroby, preparatu fagowego. Preparat fagowy jest w formie płynu i można go podać doustnie, doodbytniczo, miejscowo w formie przymoczek albo do ucha czy nosa. Aby uzyskać taki preparat pacjent musi wcześniej umówić się na konsultację lekarską oraz wykonać szereg badań dotyczących bakterii, które powodują chorobę. Średni czas terapii wynosi około 6-8 tygodni. Jest to eksperyment leczniczy dlatego leczenie to jest płatne.

Dla kogo jest terapia fagowa?

Przede wszystkim warto pamiętać, że nie jest to leczenie alternatywne dla antybiotykoterapii. Jest ono stosowane jako kolejny rzut leczenia w momencie kiedy standardowe leczenie nie przynosi rezultatu albo nie może zostać zastosowane z powodów medycznych. Terapia fagowa jest przeznaczona dla osób chorujących na bakteryjne choroby, między innymi na objawowe zakażenie bakteryjne skóry i tkanki podskórnej, kości i szpiku, stawów, ran i odleżyn, dróg moczowych i dróg rodnych, przewodu pokarmowego, dróg oddechowych, migdałków oraz ucha środkowego. Do terapii kwalifikujemy osoby, które ukończyły 6 rok życia. Wyjątek stanowią kobiety w ciąży lub karmiące piersią, osoby uczulone na białko zwierzęce, z ciężką niewydolnością wątroby oraz z alergiami pokarmowymi. Pacjent, aby został zakwalifikowany do terapii musi przedstawić całą dokumentację choroby wraz ze szczegółowymi informacjami na temat dotychczasowego leczenia.

Zapamiętaj: Bakteriofag to dosłownie wirus bakteryjny, czyli wirus atakujący bakterie.

Bakteriofagi na gronkowca

Na stronie Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu możemy przeczytać na jakie dokładnie bakterie możemy zastosować terapię bakteriofagami. Między innymi jest to gronkowiec czyli Staphylococcus. Jednym z częstszych gronkowców jest gronkowiec złocisty, łac. Staphylococcus aureus. Jest on bakterią powodującą choroby skóry, układu oddechowego i układu moczowego. Oporność tej bakterii na antybiotyki rośnie. Występują szczepy, które odporne są na poszczególne antybiotyk, np. na penicylinę, metycylinę oraz na wankomycynę. Terapia fagowa może być w takich momentach wybawieniem.

Dobrą odpowiedź na terapię fagową uzyskujemy nawet u 40% pacjentów. Jest to obiecujące, gdyż warto pamiętać, że jest to leczenie ciężko chorych, u których standardowe leczenie nie było skuteczne. Miejmy nadzieję, że terapia ta będzie przynosiła coraz lepsze wyniki i będzie powszechnie dostępna.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *