Staw biodrowy stanowi połączenie szkieletu osiowego z kończyną dolną. Jego sprawność jest niezbędna do normalnego poruszania się, składa się z głowy kości udowej, która przedłuża się w szyjkę łączącą ją z trzonem kości udowej oraz panewki kości miednicznej pogłębionej przez chrzęstny obrąbek stawowy – całość zamknięta jest w torebce stawowej. W przypadku, gdy dochodzi do zniszczenia owego stawu często jedynym sposobem na uniknięcie kalectwa jest wykonanie alloplastyki stawu biodrowego – na czym dokładnie polega ten zabieg?
Co to jest alloplastyka stawu biodrowego?
W wyniku wieloletniego docierania się powierzchni stawowych kości tworzących staw biodrowy powstają zwyrodnienia. Zwyrodnienia te wywołują ból przy poruszaniu nogą, a także zmniejszają zakres ruchu w stawie. Niekiedy dodatkowe, inne urazy okolicy biodrowej przyspieszają proces degeneracji stawu biodrowego. Na zmiany zwyrodnieniowe w biodrze szczególnie narażone są osoby z wrodzoną dysplazją stawu biodrowego, czyli niedorozwojem panewki stawowej.
Ryc. 1. Budowa stawu biodrowego. Pominięto otaczającą torebkę stawową. [Atlas anatomii człowieka Prometeusz. MedPharm Polska, Wrocław 2015].
Czy wiesz że: alloplastyka stawu biodrowego to zabieg, który pozwala chorym uniknąć trwałego kalectwa?
Gdy zmiany zwyrodnieniowe są zaawansowane rozwiązaniem może być operacja alloplastyki (endoprotezoplastyki) stawu biodrowego. Jest to zabieg polegający na wymianie zużytych, zniszczonych części stawu na nowe, metalowe bądź ceramiczne. Po skutecznie przeprowadzonej wymianie możliwie jest prawie całkowite odzyskanie sprawności stawu.
Przy klasycznej alloplastyce wymianie podlega panewka kości miednicznej, a do kości udowej wprowadzany jest długi trzpień, na którym osadza się metalową szyjkę z głową. Nową, innowacyjną metodą jest tzw. kapoplastyka metodą BHR. W odróżnieniu od klasycznej alloplastyki zastępowane są jedynie powierzchnie stawowe. Zachowując własne pacjenta struktury kostne nie ingerujemy w jego indywidualną anatomię.
Powikłania po alloplastyce stawu biodrowego
Z racji iż zabieg endoprotezoplastyki stawu biodrowego jest zabiegiem skomplikowanym, w trakcie jego przeprowadzania może dojść do uszkodzenia niektórych nerwów i dużych naczyń krwionośnych. Ponadto w trakcie wstawiania sztucznego stawu może dojść do niezamierzonych złamań w obrębie kości udowej czy panewki miednicznej. Powikłania takie zdarzają się jednak dość rzadko, bo zaledwie raz na 100 przeprowadzonych zabiegów.
Po operacyjnej wymianie stawu biodrowego należy wprowadzić postępowanie przeciwkrzepliwe przez kolejne 7-10 dni, bo jednym z możliwych powikłań jest powstanie zakrzepów i zatorów w naczyniach kończyn dolnych. Ważna jest także odpowiednia higiena rany operacyjnej w celu uniknięcia infekcji. Do czasu zakończenia pełnej rehabilitacji należy uważać z wykonywaniem obszernych ruchów w stawie, aby nie doprowadzić do zwichnięcia endoprotezy. Do późnych powikłań pooperacyjnych zaliczamy:
- obluzowanie się endoprotezy,
- złamanie trzpienia bądź kości udowej,
- skostnienia okołostawowe.
Rehabilitacja po alloplastyce stawu biodrowego
Ćwiczenia izometryczne (napinanie) mięśni kończyn dolnych należy wprowadzić już w dniu operacji. W kolejnych dniach dołącza się ćwiczenia bierne, a tuż przed wypisem czynne stawu biodrowego.
Zapamiętaj: Alloplastyka stawu biodrowego to operacja, która polega na zastąpieniu zniszczonego stawu nowym (sztucznym).
W kolejnych tygodniach po zabiegu zezwala się na stopniowe obciążanie nogi podczas wolnych spacerów, czy nawet pływanie. Wszystkie inne ćwiczenia powinny być wykonywane pod kontrolą i nadzorem fizjoterapeuty. Okres powrotu do pełnej sprawności i aktywności sportowej może zająć 2 do 3 miesięcy.
Koszt alloplastyki stawu biodrowego
Zabieg alloplastyki stawu biodrowego w Polsce należy do zabiegów refundowanych z Narodowego Funduszu Zdrowia. Jednak czas oczekiwania na zabieg może wynosić nawet kilka lat. Z tego powodu coraz popularniejsze staje się prywatne wszczepianie endoprotez. W przypadku wymiany stawu biodrowego cena waha się w zależności od rodzaju zabiegu i typu endoprotezy między 10 tysięcy do nawet 25 tysięcy złotych.
Podsumowując, alloplastyka stawu biodrowego to skomplikowany zabieg, który w przypadku wielu osób jest jedynym wyjściem na powrót do sprawności fizycznej i przywrócenie im ruchomości.