Środowisko zewnętrzne, aż roi się od drobnoustrojów. Każdy z nas codziennie ma z nimi bezpośredni kontakt: w pracy, w domu, w sklepie – praktycznie wszędzie. Bakterie bytują również na naszej skórze. Jedne z nich pełnią niezmiernie ważną rolę – są naszą florą bakteryjną, odpowiedzialną za wiele procesów. Między innymi bronią nas przed innymi bakteriami, tymi które są chorobotwórcze (są przyczyną wielu chorób). Gdy takie chorobotwórcze bakterie przełamią system obronny organizmu, mogą spowodować zakażenie. Specyficznym rodzajem zakażenia jest ropowica. Co powinniśmy o niej wiedzieć? Dlaczego jest tak niebezpieczna?
Czym jest ropowica?
Ropowicą (łac. phlegmonae) nazywamy ostre ropne zapalenie luźnej tkanki łącznej, najczęściej tkanki podskórnej – jest to część skóry, w której znajdują się komórki tłuszczowe stanowiące warstwę izolacyjną, chroniącą przed urazami. Ropny proces zapalny jest nieodgraniczony. Znaczy to, iż zapalenie może szerzyć się przez ciągłość, toczyć się w różnych warstwach narządu, a obejmować może niesamowicie rozległe rejony naszego ciała. Gwałtowny rozwój infekcji może doprowadzić do rozprzestrzeniania się drobnoustrojów na inne narządy. W wyniku tego może dochodzić do powstania przerzutowych ognisk zapalnych, ropni w wielu miejscach, stanu septycznego, a w konsekwencji zagrażającej życiu niewydolności wielonarządowej.
Ropowica – objawy
Ropowica może dotyczyć wielu regionów naszego ciała, natomiast pomimo specyficznych objawów dla każdego z nich, wymienić możemy objawy ogólne występujące w przebiegu ropowicy. Początkowo obserwować możemy napięcie powłok, obrzęk oraz silną bolesność przy obmacywaniu miejsca objętego zakażeniem. Następnie dołącza się zaczerwienienie oraz nadmierne ucieplenie, powodujące coraz bardziej nasilone miejscowe objawy bólowe. Z biegiem czasu pojawiać się mogą pęcherze wypełnione treścią ropną (gęsta, mętna ciecz, koloru żółto-zielonkawego) oraz ogniska martwicy. Martwica powstaje na skutek szkodliwej działalności bakterii, tworzenia się zakrzepów w małych naczyniach regionu zainfekowanego oraz następczego niedotlenienia oraz niedokrwienia.
Ropowica w poszczególnych rejonach początkowo objawiać się może jednak nieco bardziej specyficznymi dolegliwościami:
- Ręka – dominować może ból występujący w nocy oraz przy opuszczaniu kończyny górnej. Obrzęk widoczny jest zazwyczaj po stronie grzbietowej, mimo że proces zapalny toczyć się może po stronie dłoniowej. Pacjenci uskarżają się na ograniczenie ruchów.
- Stopa – bolesny obrzęk może uniemożliwiać założenie obuwia. Jeżeli dochodzi do zakażenia podeszwy stopy, to ta zamiast być wklęsła (jak to występuje fizjologicznie) zaczyna ulegać uwypukleniu, z czasem uniemożliwiając chodzenie.
- Czaszka oraz twarz – z uwagi na owłosienie skóry głowy, objawy mogą być widoczne dopiero w bardziej zaawansowanym stadium choroby. Z czasem rozwijać się może również obrzęk okolicy karku oraz czoła, dalej rozprzestrzeniając się na okolice oczodołu oraz skroni.
Ropowica – przyczyny
Przyczyną ropowicy są drobnoustroje – bakterie. Są to mikroorganizmy bytujące na wielu przedmiotach – począwszy od przedmiotów codziennego użytku, na artykułach spożywczych, narzędziach, podłodze kończąc. Wśród nich wymienić można gronkowce (Staphylococcus) oraz paciorkowce (Streptococcus). W momencie, gdy dany rodzaj bakterii przełamie nasze bariery ochronne, dochodzić może do miejscowego zakażenia. Następcze rozprzestrzenianie się procesu, chorobotwórczość bakterii, niemożność zwalczenia infekcji przez nasz organizm prowadzić może do ropowicy.
Do zakażenia szczególnie często dochodzić może w następujących sytuacjach:
- Ręce – podczas pracy w ogrodzie, na budowie, w tartaku, gdzie kończyny górne wyjątkowo narażone są na urazy oraz zabrudzenie powstałych ran.
- Stopy – w przebiegu neuropatii cukrzycowej (o której więcej dowiedzieć się możecie Państwo na naszej stronie) pacjenci szczególnie często doznają uszkodzeń stóp, których nie czują. Otarcia naskórka, zakażone odciski stają się punktem wyjścia dla bakteryjnego zakażenia. Osoby chore na cukrzycę są wyjątkowo narażone na wystąpienie ropowicy.
- Twarz – przyczyną ropowicy twarzy często staje się bakteryjne zapalenie jamy ustno-gardłowej. Toczący się proces infekcyjny dalej rozprzestrzenia się na okolice szyi, oczodołu, skroni lub nawet na okolice śródpiersia (przestrzeń w klatce piersiowej, mająca bliski kontakt z przełykiem, tchawicą, płucami oraz sercem). Szczególnie agresywny przebieg choroby może skutkować zapaleniem kości czaszki, a nawet zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.
Ropowica – leczenie
W przypadku wystąpienia objawów ropowicy powinniśmy jak najszybciej udać się do lekarza. Niekiedy ropowica kończyny górnej może być leczona zachowawczo – bez leczenia chirurgicznego.
Zapamiętaj: Ropowicą (łac. phlegmonae) nazywamy ostre ropne zapalenie luźnej tkanki łącznej, najczęściej tkanki podskórnej - jest to część skóry, w której znajdują się komórki tłuszczowe stanowiące warstwę izolacyjną, chroniącą przed urazami.
W takim wypadku stosuje się unieruchomienie, uniesienie kończyny oraz antybiotykoterapię. Pojawienie się ognisk rozmiękania, pogorszenie stanu pacjenta świadczy o nieskuteczności dotychczasowego leczenia i skłania lekarzy do postępowania chirurgicznego. Nie należy zwlekać z inwazyjnym postępowaniem, jako że ropowica jest stanem bardzo poważnym. Zabieg nacięcia tkanek wykonuje się w znieczuleniu ogólnym (efekt znieczulenia osiąga się poprzez działanie na ośrodkowy układ nerwowy, w tym mózgowie) lub przewodowym (metoda polegająca na odwracalnym zniesieniu przewodnictwa nerwowego bezpośrednio w nerwach zaopatrujących daną okolicę ciała). Skórę nacina się zgodnie ze sztuką chirurgiczną w miejscu objętym ropnym procesem zapalnym.
Czy wiesz że: w przebiegu powikłanego zakażenia gardła, migdałków podniebiennych oraz zapalenia zębopochodnego, spowodowanego próchnicą może dochodzić do ropowicy szyi? Jest to potencjalnie zagrażające życiu zakażenie, występujące u dzieci, jak i u dorosłych. Osobami szczególnie narażonymi na wystąpienie bakteryjnego zakażenia są cukrzycy, osoby przyjmujące preparaty immunosupresyjne (tj. glikokortykosteroidy, cyklosporyna, takrolimus, leczenie biologiczne), czy pacjenci z wrodzonymi defektami immunologicznymi.
Każdy region ciała wymusza specyficzny rodzaj cięcia, który zapewnia nie tylko najlepszy drenaż (odprowadzenie treści ropnej), ale również jest najmniej traumatyczny (cięcie wykonuje się w taki sposób, aby uszkodzić jak najmniej ważnych funkcjonalnie części organizmu- np. tak aby nie przeciąć ścięgien mięśni, które umożliwiają poruszanie). Należy otworzyć wszystkie zbiorniki ropne oraz pozbyć się tkanki martwiczej, będącej podłożem do dalszego szerzenia się zakażenia. Niekiedy konieczne jest wykonanie kilku przeciwnacięć, przez które przeprowadza się odpowiednie dreny, umożliwiające swobodny wypływ treści ropnej. Stosuje się również gazy nasączone płynami bakteriobójczymi, umieszczonymi w ranie. Szczególnie istotne jest odpowiednie opiekowanie się raną, w taki sposób, aby nie doprowadzić do jej powtórnego zainfekowania. W przebiegu leczenia wykorzystuje się wcześniej wspomniane antybiotyki- leki o działaniu przeciwbakteryjnym. W zależności od stanu pacjenta przyjmowane mogą być doustnie lub poprzez dostęp naczyniowy- dożylnie. Proces leczenia może okazać się długi. Rozległe regiony objęte ropowicą, wymagają niekiedy kilkukrotnego chirurgicznego pozbywania się tkanek martwiczych oraz oczyszczania. Należy pamiętać, iż każdy przypadek rozpatruje się indywidualnie, a odpowiednie postępowanie medyczne zależne jest od wielu czynników, takich jak okolica ropowicy, wiek pacjenta, czy przyjmowane leki.
Ropowica jest ostrym, ropnym, nieodgraniczonym, bakteryjnym zapaleniem luźnej tkanki łącznej. Obejmować może wiele regionów, przy czym w każdym z nich głównym objawami będzie zaczerwienienie, ucieplenie, obrzęk oraz ból.