Nasze oczy są niezwykle ważnym narządem, który jednak może ulegać różnym schorzeniom. Jest narażony na urazy, infekcje, a także choroby nowotworowe – zarówno te łagodne, jak i złośliwe. Niektóre z nich są wrodzone i mogą dawać objawy już w dzieciństwie, inne mogą pojawiać się w późniejszym wieku lub wielokrotnie powracać. Jedną z takich chorób jest skórzak występujący zazwyczaj w obrębie rogówki, czyli jednej z warstw oka.
Czym jest skórzak?
Skórzak jest łagodnym guzkiem powstającym w obrębie oka. Zwykle lokalizuje się na rogówce, ale rzadko może występować też na powiece, spojówce czy twardówce. Zazwyczaj zajmuje tylko jedno oko. Jest to zmiana wrodzona, jednak z czasem może powiększać się. Ma ona zwykle szarawy odcień i stanowi przede wszystkim problem estetyczny. Jest zbudowana z tkanki włóknistej z elementami tłuszczowymi podobnie jak skóra, pokrywa go rogowaciejący naskórek i czasem w swej budowie zawiera elementy gruczołów bądź mieszków włosowych. Występuje 1-3 razy na 10 tysięcy pacjentów pediatrycznych.
Przyczyny skórzaka
Skórzaki powstają już w okresie płodowym. To wrodzone guzki, nie mające podłoża dziedzicznego w większości przypadków. Jedynie w zespole Goldenhara mogą mieć swoją genetyczną przyczynę, wtedy też może być dziedziczona skłonność do owych skórzaków. Nie jest jednak znana konkretna przyczyna powstawania ich u pacjentów.
Objawy skórzaka
W większości przypadków skórzak jest jedynie problemem kosmetycznym. Jednak jeżeli jest większy, rośnie lub znajduje się w istotnym dla widzenia miejscu, może powodować dolegliwości. Zwykle są to problemy z niedowidzeniem czy astygmatyzmem (czyli zniekształceniem obrazu w wyniku nierówności oka). Po czasie oko może ustawiać się w nieprawidłowej pozycji zeza próbując w ten sposób kompensować obszar niedowidzenia wywołany skórzakiem. Występowanie takiej zmiany może sprzyjać także częstym infekcjom w obrębie oka.
Zapamiętaj: Skórzak jest łagodnym guzkiem powstającym w obrębie oka. Zwykle lokalizuje się na rogówce, ale rzadko może występować też na powiece, spojówce czy twardówce.
Jak rozpoznać skórzaka?
Skórzaka rozpoznajemy na podstawie obserwacji. Ma on zwykle do 1 cm średnicy i lokalizuje się w dolnej części oka bliżej skroni. Nie są potrzebne skomplikowane badania, jednak kluczowy jest także dobry wywiad. Trzeba bowiem wykluczyć inne zmiany nowotworowe oka, które pojawiają się później i nie są wrodzone. W przypadku występowania u pacjenta innych wad wrodzonych ważna jest także pogłębiona diagnostyka w kierunku potencjalnego zespołu Goldenhara. Zespół ten nazywany jest zespołem oczno-uszno-kręgosłupowym bowiem to te właśnie narządy wykazują nieprawidłowości.
Czy wiesz że: skórzak występuje rzadko u ludzi - zwykle jest to od 1 do 3 przypadków na 10 000 osób? Jest to choroba spotykana częściej u zwierząt np. naszych domowych psów.
Jak leczyć skórzaka?
Niewielkie zmiany wymagają obserwacji i ewentualnych działań dopiero jeśli się powiększają. Duże natomiast powinny być usunięte zanim rozwiną się problemy z widzeniem i zez. Skórzaka usuwa się w trakcie zabiegu okulistycznego. Zwykle jest to zabieg łatwy, jeśli jednak guz był duży, po jego wycięciu może pozostać ubytek w rogówce. Wtedy oprócz prostego wycięcia guzka, wykonuje się przeszczepienie rogówki. Pozostała blizna często wciąż zniekształca oko, tak więc nadal występuje astygmatyzm. Po zabiegu wszelkie wady widzenia należy skorygować z użyciem okularów lub soczewek. Jeśli zabieg przeprowadzany jest zbyt późno i wystąpił już zez, również tę wadę można usunąć operacyjnie przywracają prawidłowe ustawienie gałek ocznych.
Kontrolowanie wszelkiego rodzaju zmian w obrębie oczu jest niezwykle ważne, bowiem pogarszający się wzrok może doprowadzić do niepełnosprawności. Skórzaki to rzadkie zmiany, jednak jeśli zostaną już wykryte warto wykonać u pacjenta komplet badań okulistycznych, tak by wykluczyć ewentualnie towarzyszące inne nieprawidłowości. Jest to jednak zmiana łagodna i prawidłowo kontrolowana i leczona nie zagraża choremu.