Błyski, kłaczki, pajęczynki, mroczki przed oczami… każdy z nas w inny sposób określa te nieprzyjemne wrażenia wzrokowe. Czy są one groźne? Jakie są ich przyczyny i możliwości leczenia? I czy należy je bagatelizować?
Co to są mroczki przed oczami?
Mroczki przed oczami mogą mieć różne przyczyny i mogą być objawem różnych stanów klinicznych. Opisywane przez pacjentów “muszki”, “kłaczki” przed oczami to najczęściej nic innego niż obecne w ciele szklistym gałki ocznej zmętnienia (męty). Jest to bardzo częste zjawisko związane ze starzeniem się organizmu. Jednak oprócz mętów, mroczki mogą wynikać również w poważniejszych stanów klinicznych i mogą być różnie interpretowane przez pacjentów, dlatego z pewnością nie warto ich bagatelizować.
Mroczki przed oczami – przyczyny
Najczęściej przyczyną mroczków przed oczami są zmętnienia w ciele szklistym oka. Ciało szkliste jest galaretowatą, przejrzystą strukturą, która wypełnia tylną komorę gałki ocznej. Funkcją ciała szklistego jest przede wszystkim nadawanie gałce ocznej kształtu i zapobieganie jej zapadaniu się. Wraz z wiekiem dochodzi do fizjologicznego zmniejszenia jednorodności ciała szklistego, co prowadzi do powstania w nim mętów, które mogą dawać objawy latających “muszek”, czy “kłaczków” przed oczami.
Ryc. Budowa gałki ocznej. 1 – naczyniówka, 2 – twardówka, 3 – rąbek zębaty, 4 – ciało rzęskowe, 5 – część płaska ciała rzęskowego, 6 – wyrostki ciała rzęskowego, 7 – rowek rzęskowy, 8 – tęczówka, 9 – soczewka, 10 – źrenica, 11 – komora przednia, 12 – rogówka, 13 – kąt rogówkowo-tęczówkowy (kąt przesączania), 14 – komora tylna, 15 – więzadełka (obwódka rzęskowa), 16 – ciało szkliste, 17 – tarcza nerwu wzrokowego, 18 – tętnica środkowa siatkówki i żyła środkowa siatkówki, 19 – nerw wzrokowy, 20 – plamka, 21 – siatkówka.
Źródło obrazu: https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobysiatkowki/95521,tylne-odlaczenie-ciala-szklistego
Jednak wrażenia pojawiania się mroczków przed oczami i podobne do nich objawy mogą wynikać także z innych stanów chorobowych, takich jak:
- odwarstwienie siatkówki – siatkówka to jedna z najważniejszych składowych gałki ocznej, odpowiadająca za proces widzenia. Odwarstwienie polega na odłączeniu siatkówki od pozostałych warstw tworzących ścianę gałki ocznej, jest to poważna choroba, mogąca prowadzić do utraty wzroku;
- ciało obce w gałce ocznej;
- guzy wewnątrzgałkowe;
- uszkodzenia narządu wzroku w przebiegu cukrzycy, czyli retinopatia cukrzycowa;
Inne niż okulistyczne przyczyny mroczków przed oczami, to między innymi:
- niedokrwistość (anemia) – zawroty głowy i wrażenie mroczków przed oczami mogą wynikać z pogorszenia dostarczania utlenowanej krwi do
- mózgu, co prowadzi do niedotlenienia;
- nadciśnienie tętnicze – może mu towarzyszyć wrażenie mroczków przed oczami i zawroty głowy, choć bardzo często przebiega bezobjawowo;
- hipotonia ortostatyczna – czyli spadek ciśnienia tętniczego do 3 min od nagłego przyjęcia pozycji stojącej. Wielu z nas dostrzega problem “ciemnego i zamazanego obrazu” po nagłym wstaniu z łóżka i przyjęciu pozycji pionowej, wynika to z nagłego spadku ciśnienia i gorszego zaopatrzenia mózgu w tlen;
- migrena – wiele osób cierpiących na przewlekłe bóle głowy zgłasza dodatkowo także wrażenia mroczków, błysków i innych wrażeń wzrokowych pojawiających się przed oczami.
Mroczki przed oczami – objawy
Klasyczne męty wynikające ze zmniejszenia jednorodności ciała szklistego przybierają różne kształty. Poruszają się wraz z ruchami oka, a po zatrzymaniu ruchu gałki ocznej przesuwają się jeszcze przez pewien czas, co wynika z działania grawitacji. Te wrażenia wzrokowe są najlepiej widoczne, gdy patrzymy na jasne tło, np. na białą kartkę, czy jasną ścianę.
Czy wiesz że: w ciąży dochodzi często do nietolerancji noszenia soczewek kontaktowych? Dyskomfort podczas noszenia soczewek wynika z pogrubienia rogówki, które ma miejsce podczas ciąży.
Odwarstwienie siatkówki wiąże się z pojawieniem się ubytku widzenia w postaci zasłony. Może mu towarzyszyć nagłe pojawienie się błysków i nowych mętów. Zmiany rozrostowe w gałce ocznej (czyli np. guzy) mogą również wiązać się z pogorszeniem ostrości widzenia. Nadciśnienie tętnicze oprócz możliwych objawów pod postacią mroczków przed oczami, objawia się także bólami głowy i ograniczeniem wydolności fizycznej, ale najczęściej jest bezobjawowe.
Mroczki przed oczami w ciąży
W ciąży zachodzi wiele zmian w organizmie kobiety, również w narządzie wzroku. Może dochodzić do zaburzeń akomodacji oka, prowadzących do zmiany ostrości widzenia, które mijają zazwyczaj po porodzie. Mroczki przed oczami w okresie ciąży mogą wiązać się ze spadkiem ciśnienia tętniczego w tym okresie. W ciąży dochodzi do fizjologicznego obniżenia ciśnienia tętniczego, co może skutkować wrażenia wzrokowymi w postaci mroczków przed oczami. Warto pamiętać wtedy o odpowiednim nawodnieniu. Jeśli jednak jakiekolwiek wrażenia wzrokowe w przebiegu ciąży nas niepokoją – to warto skonsultować się ze swoim ginekologiem.
Mroczki przed oczami – leczenie
Męty w ciele szklistym, które są najczęstszą przyczyną mroczków przed oczami nie wymagają leczenia, o ile nie towarzyszą im inne objawy związane z narządem wzroku. Odwarstwienie siatkówki oraz guzy gałki ocznej wymagają leczenia operacyjnego.
Zapamiętaj: Najczęściej przyczyną mroczków przed oczami są zmętnienia w ciele szklistym oka. Ciało szkliste jest galaretowatą, przejrzystą strukturą, która wypełnia tylną komorę gałki ocznej.
Leczenie mroczków przed oczami wynikających z innych przyczyn wymaga przede wszystkim kontroli choroby podstawowej. Warto kontrolować swoje ciśnienie tętnicze i odpowiednio leczyć cukrzycę, ponieważ choroby te mogą te prowadzić do objawów związanych z narządem wzroku. Zapobieganie hipotonii ortostatycznej polega przede wszystkim na spożywaniu odpowiedniej ilości płynów, regularnej aktywności fizycznej, co więcej – można także zwiększyć spożywanie soli kuchennej, co zapobiega nadmiernemu obniżeniu ciśnienia tętniczego poprzez lepsze wypełnienie łożyska naczyniowego. Migrenowe bóle głowy wymagają konsultacji z lekarzem neurologiem, zaś niedokrwistość – wyjaśnienia jej przyczyny i leczenia (np. poprzez uzupełnienie niedoboru żelaza).
Mroczki przed oczami nie zawsze muszą oznaczać fizjologiczne zmiany w oku, związane z procesem starzenia się organizmu. Mroczki, błyski, plamy przed oczami mogą być bardzo trudne do zróżnicowania i mogą wiązać się z poważnymi schorzeniami narządu wzroku. Te wrażenia wzrokowe mogą także wynikać z chorób ogólnoustrojowych. Dlatego jeśli zauważymy jakiekolwiek niepokojące objawy związane z narządem wzroku, to warto udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który po zbadaniu zdecyduje, czy niezbędna jest w tym przypadku kontrola u okulisty.