Europa jest kontynentem wolnym od wielu chorób występujących powszechnie w innych częściach globu. Co roku na świecie odnotowuje się ponad 400 mln przypadków dengi, a około 25 tysięcy chorych umiera z tego powodu. Aby uchronić się przed zachorowaniem musimy mieć świadomość tego, w jakich częściach świata i w jaki sposób może dojść do zarażenia tą tropikalną chorobą.
Czym jest denga?
Denga jest chorobą wirusową przenoszoną przez komary. Wyodrębniono 4 typy serologiczne wirusa (typy od 1 do 4). Po przechorowaniu dengi istnieje ryzyko kolejnego zakażenia (innym typem serologicznym) i za każdym kolejnym razem przebieg choroby jest cięższy. Po zainfekowaniu wirusem mogą nie wystąpić żadne objawy, ale może też dojść do krwotoku lub wstrząsu.
Denga – występowanie
Denga występuje na terenie Afryki Subsaharyjskiej (obszary Afryki położone poniżej Sahary), Azji Południowo-Wschodniej, w niektórych rejonach Ameryki Środkowej oraz Południowej, a także na obszarze Oceanii. Sezonowe występowanie choroby odnotowuje się w państwach Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. Znacznie mniej przypadków zachorowań stwierdza się na obszarach położonych powyżej 1000 m n.p.m. Komary przenoszące wirusa dengi są najbardziej aktywne w czasie pory deszczowej, jednak ryzyko zakażenia istnieje cały rok.
Denga – objawy
Okres inkubacji wirusa (okres, w którym wirus jest obecny w organizmie człowieka, ale nie daje jeszcze żadnych objawów) wynosi od 3-14 dni. Po tym czasie pojawiają się nieswoiste objawy grypopodobne: wysoka gorączka (nawet do 41 st.C), dreszcze, bóle mięśni i stawów, uczucie osłabienia, czy ból głowy. Część chorych zgłasza również metaliczny posmak w ustach.
Czy wiesz że: wirus dengi należy do tej samej rodziny, co wirusy: żółtej gorączki, kleszczowego zapalenia mózgu, czy Zachodniego Nilu?
W klasycznej postaci choroby podwyższona temperatura ustępuje przed upływem tygodnia. Może również pojawić się plamisto-grudkowa wysypka oraz symptomy ze strony przewodu pokarmowego (biegunka, wymioty, brak apetytu). Pojawienie się któregoś z następujących objawów wymaga hospitalizacji: krwawienie z błon śluzowych, utrzymujące się wymioty, powiększenie wątroby, pobudzenie lub podsypianie. Ciężka postać choroby może mieć charakter gorączki krwotocznej i zespołu wstrząsu dengi. W pierwszym przypadku pojawiają się wybroczyny, czarne, smoliste stolce, krwawienie z nosa i błon śluzowych. Utrata płynów ustrojowych prowadzi do rozwoju wstrząsu. Dochodzi również do zaburzenia funkcji narządów: niewydolności wątroby, zaburzeń świadomości, zapalenia mięśnia sercowego oraz ostrej niewydolności nerek.
Denga – przyczyny
Denga jest chorobą dotyczącą wyłącznie ludzi. Wirus nie wywołuje objawów u zwierząt. Aby doszło do zachorowania, konieczny jest komar z rodzaju Aedes. To on przenosi patogen z człowiek na człowieka. Nie ma innej drogi zakażenia. Insekty przenoszące wirusa są najbardziej aktywne w ciągu dnia – dlatego największe ryzyko zachorowania istnieje od świtu do zmierzchu. Jednak nie można wykluczyć zakażenia po zmroku. Larwy komarów rozwijają się w okolicy otwartych zbiorników wodnych, sprzyja im wilgotny i gorący klimat. Stąd najwięcej przypadków dengi odnotowuje się w okresie pory deszczowej.
Denga – diagnostyka
Kluczową rolę w postawieniu właściwego rozpoznania odgrywa szczegółowo zebrany wywiad lekarski. Jeśli objawy choroby pojawiły się po powrocie z podróży, zawsze należy poinformować o tym lekarza prowadzącego. Aby potwierdzić zakażenie wirusem dengi należy wykonać badania dodatkowe. W tym celu oznacza się poziom swoistych przeciwciał w surowicy krwi pacjenta (przeciwciała są produkowane w odpowiedzi układu odpornościowego na wniknięcie wirusa do organizmu). Wykonuje się również test na obecność antygenu NS1, czyli białka wchodzącego w skład patogenu. Najbardziej dokładna jest metoda PCR – pozwala ono wykryć materiał genetyczny wirusa we krwi chorego. W przypadku zachorowania na dengę lekarz zleca szereg badań laboratoryjnych pozwalających ocenić stan zdrowia pacjenta: morfologię krwi, próby wątrobowe, albuminę, mocznik, czy kreatyninę.
Denga – leczenie
Dotychczas nie odkryto skutecznego leczenia przyczynowego dengi. Pozostaje jedynie łagodzenie objawów choroby. U około 80% pacjentów przebieg zakażenia jest bezobjawowy.
Zapamiętaj: Denga jest chorobą wirusową przenoszoną przez komary.
Nie wymagają oni żadnej terapii. W przypadku wystąpienia łagodnych objawów wskazane jest leczenie ambulatoryjne. Przeciwgorączkowo chorzy powinni przyjmować paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen). Nie zaleca się aspiryny ze względu na zwiększone ryzyko krwawień. Jeżeli wysoka temperatura utrzymuje się powyżej tygodnia, wskazana jest hospitalizacja na oddziale chorób zakaźnych. Pacjenci z ciężką postacią dengi wymagają leczenia na intensywnej terapii.
Denga – szczepionka
W 2019 roku Komisja Europejska dopuściła do obrotu na terenie Unii Europejskiej szczepionkę przeciwko dendze. Wcześniej (od 2016 roku) była już ona dostępna w innych częściach świata. Szczepionka może zostać podana osobom w wieku od 9 do 45 lat przebywającym na terenach endemicznego występowania choroby. Szczepienie ma największy sens w przypadku osób, które już raz przechorowały dengę, ponieważ każde kolejne zakażenie wiąże się z coraz cięższym przebiegiem klinicznym.
Denga może mieć bardzo zróżnicowany przebieg kliniczny – od postaci bezobjawowej, po stan zagrożenia życia. Dlatego tak ważne jest, aby zapobiegać zakażeniu wirusem. Przede wszystkim należy stosować repelenty, moskitiery oraz nosić ubrania z długim rękawem. Wyjeżdżając do tropiku musimy mieć świadomość czyhających tam na nas zagrożeń zdrowotnych. W razie pojawienia się objawów należy pamiętać o poinformowaniu lekarza rodzinnego o pobycie w krajach strefy tropikalnej.