Szkarlatyna – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Szkarlatyna zwana również płonicą, była jedną z najgroźniejszych chorób wieku dziecięcego przed rozpoczęciem stosowania na szeroką skalę antybiotyków. Nierzadko, zapadnięcie na chorobę prowadziło do śmierci pacjenta. U innych osób występowały powikłania dotyczące stawów, serca, skóry czy nerek.

Co to jest szkarlatyna?

Szkarlatyna to ostra, bakteryjna choroba zakaźna dotycząca górnych dróg oddechowych. Dodatkowym objawem choroby jest wysypka. Występuje najczęściej w wieku od 5 do 15 roku życia. Bardzo rzadko dotyczy dzieci poniżej 3 lat, ze względu na obecne jeszcze w ich krwi przeciwciała przeciw bakteriom, pochodzące od matki z okresu płodowego. Objawy choroby są często podobne do tych, które można spotkać w zakażeniach wirusowych, na przykład odrze lub różyczce. Szczególną postacią choroby jest szkarlatyna przyranna, spowodowana wniknięciem bakterii przez uszkodzoną skórę powłok ciała. Nie obserwuje się zmian zapalnych w jamie ustnej. Pojawia się za to wysypka.

Objawy szkarlatyny

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Pierwsze symptomy choroby występują nagle. Należą do nich:

  • narastająca gorączka,
  • ból i zaczerwienienie błony śluzowej gardła,
  • wysięk ropny na migdałkach podniebiennych,
  • powiększenie węzłów chłonnych szyjnych,
  • ból głowy,
  • ból brzucha i wymioty.

Zapamiętaj: Poważnymi powikłaniami nieleczonej szkarlatyny mogą być: sepsa, gorączka reumatyczna, kłębuszkowe zapalenie nerek.

Po 24-48 godzinach jednocześnie na skórze twarzy, tułowiu i kończynach pojawia się różowa, drobnoplamista wysypka. Wolny jest od niej obszar w okolicy nosa i ust zwany trójkątem Fiłatowa. To objaw charakterystyczny dla szkarlatyny podobnie, jak linie Pastii. Linie Pastii spowodowane są uszkodzeniem drobnych naczyń zaopatrujących poszczególne warstwy skóry w krew. Są widoczne szczególnie u osób z obfitą tkanką podskórną w naturalnych fałdach skóry, takich jak zgięcia łokciowe. Powyższym objawom mogą towarzyszyć zmiany na języku w postaci wyraźnego obrazu brodawek smakowych. Lekarze nazwali to zjawisko językiem malinowym. Po około dwóch tygodniach od początku zachorowania, następuje złuszczanie się naskórka części ciała wcześniej objętych wysypką.

Przyczyny szkarlatyny

Szkarlatynę wywołuje zakażenie paciorkowcem beta – hemolizującym z grupy A wydzielającym egzotoksynę pirogenną. Egzotoksyny to szkodliwe dla organizmu ludzi i zwierząt białka, wydzielane do otaczającego środowiska przez bakterie. W przebiegu szkarlatyny białka te powodują między innymi, zmiany zapalno-martwicze na skórze oraz na śluzówce języka. Paciorkowce beta – hemolizujące z grupy A wywołują nie tylko zachorowania na tę chorobę.

Czy wiesz że: szkarlatyna zwana jest inaczej płonicą?

Odpowiadają również za występowanie gorączki reumatycznej, róży oraz ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek. Paciorkowce tego gatunku niszczą krwinki czerwone człowieka poprzez beta – hemolizę. Stąd zaczerpnięto ich nazwę. Doprowadzają one do całkowitego rozpadu czerwonych krwinek, nad drodze unicestwiania ich poprzez toksyny bakteryjne. Daje to charakterystyczny obraz na pożywkach bakteryjnych stosowanych w laboratoriach, co umożliwia ich identyfikację.

Jak długo zaraża chory na szkarlatynę?

Kontakt z osobami zdrowymi w przypadku zakażenia paciorkowcowego jest bezpieczny po 24 godzinach od wdrożenia odpowiedniego leczenia. W przypadku szkarlatyny jest to antybiotykoterapia. Przed upływem tego okresu, osoba zainfekowana powinna podlegać izolacji domowej.

Powikłania po szkarlatynie

W dobie antybiotyków powikłania po tej chorobie występują rzadko. Lekarze ze względu na czas wystąpienia od początku choroby dzielą je na dwie grupy: wczesne i późne. Do wczesnych powikłań choroby, czyli występujących po 3 – 5 dobach choroby należą:

  • zapalenie ucha środkowego,
  • zapalenie zatok,
  • ropień okołomigdałkowy,
  • angina Ludwiga, czyli zapalenie ropne tkanek miękkich dna jamy ustnej o ciężkim przebiegu,
  • zapalenie płuc,
  • sepsa.

Po upływie tego czasu mamy do czynienia z następstwami późnymi szkarlatyny, czyli:

  • kłębuszkowym zapaleniem nerek,
  • gorączką reumatyczną.

Gorączka reumatyczna może skutkować uszkodzeniem mięśnia sercowego, stawów, układu nerwowego oraz występowaniem zmian skórnych.

Jak leczyć szkarlatynę?

Lekami zwalczającymi zakażenie paciorkowcowe są antybiotyki, czyli preparaty skierowane przeciwko bakteriom. Lekarze zalecają stosowanie leków z grup: penicylin, cefalosporyn lub makrolidów. Mają one za zadanie skrócić czas trwania choroby oraz zabezpieczyć przed powikłaniami szkarlatyny. W leczeniu zastosowanie znajdują również leki przeciwgorączkowe. Oprócz leczenia farmakologicznego, zalecany jest wypoczynek oraz odpowiednia doustna podaż płynów.

Wystąpienie objawów szkarlatyny powinno skłonić osobę potencjalnie zakażoną paciorkowcem do wizyty u lekarza. Ze względu na groźne powikłania choroby, zalecane jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Dzięki temu, możliwe jest skrócenie czasu trwania uciążliwych dolegliwości oraz uniknięcie ewentualnych komplikacji.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *