Leczenie ortopedyczne pacjentów może być niezwykle złożonym procesem. Stosowane są leki, iniekcje dostawowe, rehabilitacja, fizykoterapia, zabiegi operacyjne, stosowanie różnego rodzaju usztywnień, opatrunków gipsowych, ortez, a także specjalistycznego obuwia. O doborze leczenia w każdym przypadku decyduje lekarz specjalista ortopedii i traumatologii czasem wraz z fizjoterapeutą czy neurochirurgiem, gdy zmiany kostne wpływają też na nerwy czy rdzeń kręgowy.
Czym są buty ortopedyczne?
Obuwie ortopedyczne to specjalnie zaprojektowane buty mające swoją budową pełnić funkcję leczniczą, stabilizującą odpowiednio stopę. Można zakupić je w specjalnych sklepach lub wykonać na wymiar w zależności od potrzeb pacjenta i dysfunkcji, w której but ma mieć funkcję korygującą. Złe ustawienie stóp wpływa negatywnie na całą postawę człowieka, odbijają się na całym szkielecie, mogąc powodować problemy z kręgosłupem i mięśniami posturalnymi. Buty ortopedyczne wspomagają prawidłową postawę, ułożenie stopy, rozluźnienie więzadeł i mięśni oraz amortyzują wstrząsy np. u osób, które bardzo dużo stoją bądź chodzą.
Dla kogo dedykowane są buty ortopedyczne?
Buty ortopedyczne mogą być stosowane w wielu przypadkach:
- dla osób z cukrzycą, by zapewnić dobre podpieranie stopy, uniknąć ucisków i rozwoju tzw. stopy cukrzycowej,
- w przypadku stwierdzenia płaskostopia każdego rodzaju,
- gdy stwierdzimy palec koślawy potocznie zwany halluxem,
- u pacjentów z palcami młoteczkowatymi,
- dla osób z wadami w wyższych partiach układu kostnego np. ze skróconymi kośćmi podudzia lub uda w celu wyrównania długości nóg i zapobiegania skrzywieniu kręgosłupa,
- gdy chory odczuwa dolegliwości związane z przewlekłymi odciskami na podeszwie stopy,
- dla osób z niestabilnością stopy np. po operacjach w obrębie stopy czy palców lub po skręceniu stawu skokowego.
Jakie buty ortopedyczne dla dorosłych?
Buty ortopedyczne dla dorosłych są wybierane na zlecenie lekarskie i powinny być zakupione w specjalnym sklepie. Takie obuwie powinno być certyfikowane i indywidualnie dopasowane do pacjenta. Kobiety często mają problem z zakupem tego typu butów, ponieważ bywają one duże, nieładne czy nieeleganckie. Jednak oferta wielu sklepów w tym zakresie jest sukcesywnie poszerzana. Należy też pamiętać, że mimo mniejszych walorów estetycznych takich butów są one leczeniem i mogą zapobiegać lub ulżyć w wielu rozmaitych schorzeniach, Bóle nóg, miednicy czy kręgosłupa mogą dużo bardziej uprzykrzyć życie, aniżeli mniej wymarzona para butów.
Jakie buty ortopedyczne dla dzieci?
Buty korekcyjne dla dzieci można stosować w porozumieniu z lekarzem w podobnych wskazaniach jak u dorosłych. Inne wskazania to m.in. stopa końsko-szpotawa lub koślawa. Często rodzice wahają się, czy zakupić dane buty, bowiem dzieci wyrastają z nich i mogą po krótkim czasie wymagać zmiany obuwia, które często bywa kosztowne. W takich sytuacjach najlepiej porozmawiać o tym ze swoim lekarzem, który wyjaśni inne opcje leczenia, a także przedstawi korzyści z ewentualnych butów ortopedycznych oraz pomoże podjąć rodzicowi decyzje o ścieżce leczenia. Na część kwoty na zakup butów wykonanych na zamówienie można uzyskać refundację NFZ. Jest ona możliwa po otrzymaniu zlecenia na wyrób medyczny od lekarza specjalisty w kilku wskazaniach (m.in. skrócenie nogi czy duże przykurcze w palcach) zarówno dla dzieci jak i dorosłych. Nie ma możliwości refundacji w butach gotowych. U dzieci również można zastosować obuwie profilaktyczne, by zapobiec rozwojowi niektórych skrzywień czy wad postawy.
Czy wiesz że: w badaniach naukowych skuteczność stosowania butów ortopedycznych waha się od 8 do 75%? Najważniejsza w osiągnięciu dobrego skutku wydaje się być regularność i poprawność stosowania i dobre dobranie obuwia.
Buty ortopedyczne a profilaktyczne
Buty profilaktyczne stosowane są zwłaszcza u dzieci. Dorośli mają zwykle wykształconą już w pełni stopę i obuwia tego typu używa się raczej w przypadku pojawieniu się konieczności leczenia, nie profilaktyki. Jednak i oni mogą zakupić obuwie ortopedyczne, zwłaszcza dotyczy to osób narażonych na długotrwałe stanie lub chodzenie, czy też przebywanie w niewygodnych pozycjach. Dla dzieci istnieją buty profilaktyczne, które mają w środku specjalne wkładki z oznaczeniami. Dziecko chodząc w nich, wyciera konkretne fragmenty tychże wkładek, co może stanowić pomoc w wykryciu konkretnej wady stóp lub postawy i dobraniu dobrego obuwia.
Czy buty ortopedyczne można nosić cały rok?
Buty ortopedyczne nosimy tak długo jak zalecił to lekarz. Nie można jednoznacznie, dla każdego określić jak długo i jak często je nosić, każdy przypadek jest indywidualny. Z pewnością jednak systematyczność ich stosowania i dłuższy czas użytkowania wpływa na skuteczność leczenia. Stałe korzystanie z tego typu obuwia może być z pewnością zalecane np. w przypadku chorych na cukrzycę, bowiem każdy uraz czy ucisk na stopę w tej chorobie może prowadzić do szybkiego rozwoju powikłań w obrębie tkanki nóg. Podobnie tyczy się to obuwia korygującego długość kończyn. Chodzenie w zwykłych butach, które nie wyrównują tej różnicy, każdorazowo wpływa na skrzywienie postawy, a po latach może dojść do utrwalenia takiej wady i pojawienie się dolegliwości bólowych. Niektóre rodzaje obuwia nosi się przed zabiegiem i rezygnuje się z niego po jego wykonaniu. Czasem sytuacja bywa odwrotna i buty ortopedyczne noszone są przez jakiś czas po zabiegu czy urazie np. w przypadku skręcenia stawu skokowego do czasu ustabilizowania się stopy.
Zapamiętaj: Obuwie ortopedyczne to specjalnie zaprojektowane buty mające swoją budową pełnić funkcję leczniczą, stabilizującą odpowiednio stopę.
Buty ortopedyczne mogą być łatwymi, możliwymi do codziennego użycia alternatywami lub wspomaganiem leczenia. Często ich koszt bywa wysoki, jednak mogą one uchronić pacjenta nawet przed tak skrajną sytuacją jak amputacja w stopie cukrzycowej. Wybór tego typu wyrobów nie powinien być jednak podejmowany pochopnie, w oparciu jedynie o internetowe opinie czy naszą własną chęć zakupu danego modelu. Zawsze powinna być to decyzja podjęta wraz ze specjalistą – w przypadku butów leczniczych z lekarzem oraz specjalistą od tego typu butów, w sytuacji zakupu butów profilaktycznych co najmniej z fizjoterapeutą lub wykwalifikowanym w tym kierunku pracownikiem sklepów medycznych.