Obecnie nowotwory dotykają nas coraz częściej i mogą zaatakować każdy narząd w naszym organizmie. Niestety wśród populacji kobiet bardzo powszechne są nowotwory narządów płciowych. Najczęściej mamy do czynienia z rakiem endometrium, szyjki macicy czy jajnika, jednak choroba ta może zaatakować także zewnętrzne kobiece narządy. Jednym z takich nowotworów jest rak sromu.
Co to jest nowotwór sromu?
Najczęstszym nowotworem sromu jest rak (rak bowiem jest to rodzaj nowotworu, który rozwija się z komórek nabłonkowych, nie są to więc pojęcia tożsame). W tym obszarze mogą umiejscawiać się także inne nowotwory np. czerniak, który pojawi się na skórze w okolicy sromu, są to jednak przypadki rzadkie. Rak tego obszaru to zwykle typ płaskonabłonkowy (jego nazwa pochodzi od rodzaju komórek z którego wywodzi się nowotwór – komórek nabłonka płaskiego, który znajduje się zarówno na skórze, jak i wyścieła niektóre narządy). Stanowi on od ok. 2 do 5% nowotworów żeńskich narządów rozrodczych. Zwykle dotyczy kobiet starszych (po 70 r.ż.) , jednak przy infekcji HPV (wirusa brodawczaka ludzkiego) może pojawić się również u młodych pacjentek. Rozwija się on na podłożu tak zwanych zmian przednowotworowych, które wykryte i odpowiednio wcześnie leczone mogą uchronić kobietę przed rozwojem raka.
Nowotwór sromu – objawy
Objawy raka sromu są niecharakterystyczne i mogą zostać pomylone np. z infekcją intymną. Często pojawia się ból i swędzenie okolic intymnych. Mogą nasilać się one po stosunku. Kobieta może wybadać w tej okolicy guzek bądź owrzodzenie. Może pojawić się krwawienie lub plamienie, a także się innego rodzaju wydzielina. Guzek może zostać zauważony również w pachwinie, najczęściej świadczy to o przerzutach do lokalnych węzłów chłonnych. Dodatkowo zdarzają się problemy z oddawaniem moczu i stolca, zwłaszcza w stadium zaawansowanym, gdy może pojawić się naciek na okoliczne struktury – pęcherz, cewkę moczową lub odbytnicę.
Nowotwór sromu – przyczyny
Przyczyną najczęstszego raka sromu – płaskonabłonkowego – jest m.in. infekcja HPV. Rak ten pojawia się czasem na podłożu liszaja twardzinowego lub neoplazji, czyli stanów przedrakowych tej okolicy. Częściej chorują kobiety o osłabionej odporności zarówno w wyniku infekcji HIV, jak i te które z różnych przyczyn stosują immunosupresję. Palenie tytoniu i niski status socjoekonomiczny również korelują z częstszym występowaniem tego typu choroby. Dodatkowo kobiety, które wcześnie rozpoczęły współżycie oraz często zmieniają partnerów seksualnych mają zwiększone ryzyko tego raka. Rzadsze nowotwory mają podobne czynniki ryzyka np. czerniak częstszy jest u kobiet poddanych immunosupresji. Obserwuje się również genetyczne predyspozycje do zachorowania na czerniaka, natomiast rzadko jest on związany z promieniowaniem UV, w przeciwieństwie do czerniaków innych okolic. Pozostałe rodzaje nowotworów sromu są rzadkie, a ich przyczyny są podobne do przyczyn występowania tego rodzaju choroby w innych obszarach ciała. Zaliczamy do nich starszy wiek, obciążenie genetyczne, narażenie na infekcje, czynniki szkodliwe czy częste stany zapalne, jednak ze względu na ich niezwykłą rzadkość pozostają one często niezbadane jeśli chodzi o ich specyficzne występowanie na sromie.
Rodzaje nowotworów sromu
Najczęstszym rodzajem nowotworu sromu jest rak płaskonabłonkowy. Rzadko w tej okolicy pojawiają się innego rodzaju nowotwory. Tylko około 1-2% czerniaków lokalizuje się na sromie. Bardzo rzadkim rodzajem jest także rak gruczołu Bartholina. Jest to gruczoł znajdujący się na wargach sromowych, który wydziela śluz nawilżający pochwę. W jego obrębie może również dojść do rozwoju raka, jednak jest to sytuacja sporadyczna. Jeszcze rzadziej mamy do czynienia z mięsakami, rakami brodawkowatymi czy podstawnokomórkowym tej okolicy.
Zapamiętaj: Najczęstszym rodzajem nowotworu sromu jest rak płaskonabłonkowy. Rzadko w tej okolicy pojawiają się innego rodzaju nowotwory.
Nowotwór sromu – leczenie
W nowotworach sromu możemy wykorzystać każdą metodę leczenia – od chirurgii przez radioterapię, aż po chemioterapię. Mogą być one łączone, a wybór postępowania zależy od stadium choroby, innych obciążeń pacjentki, jej wieku, ewentualnych planów prokreacyjnych, a także osobistych preferencji, dlatego zawsze terapia musi zostać przedyskutowana z chorą. Podstawową metodą jest wycięcie zmiany, w stanie bardziej zaawansowanym uzupełniane o naświetlania radioterapeutyczne z użyciem promieniowania jonizującego. Są one zalecane jeżeli zakres operacji nie był wystarczająco radykalny lub stwierdzone są przerzuty do węzłów chłonnych i boimy się ponownego namnożenia pozostałości komórek nowotworowych. Czasem naświetlania przedoperacyjnie pozwalają na zmniejszenie guza tak, by było możliwe jego skuteczne i całościowe usunięcie. Radioterapię w takim wypadku włącza się na 5-6 tygodni przed zabiegiem.
Gdy choroba niestety jest już poważniejsza dobiera się także chemioterapię – jako leczenie samodzielne lub w skojarzeniu z radioterapią i operacją. Najczęściej stosuje się fluorouracyl, cisplatynę i mitomycynę C. Chemioterapia wybierana jest także jako leczenie paliatywne w najwyższym stadium choroby. Wtedy do leczenia może zostać dołączony paklitaksel lub winorelbina. Podobne postępowanie tyczy się czerniaka – wycięcie jest najlepszą metodą, dodatkowo można zastosować immunoterapię, czyli terapię, która wspiera naturalne procesy obronne organizmu. W trakcie rozwoju czerniaka dochodzi do zablokowania przez nowotwór naszego układu odpornościowego, by nie mógł pozbyć się komórek nieprawidłowych. Immunoterapia uniemożliwia czerniakowi takie blokowanie i osiąga doskonałe efekty. W leczeniu może być użyta także zarówno radio- jak i chemioterapia. Rak gruczołu Bartholina leczony jest operacyjnie, w szczególnych, poważnych przypadkach stosuje się radiochemioterapię. Pozostałe, rzadkie przypadki leczone są zgodnie z zasadami leczenia tego typu nowotworów dla innych obszarów ciała.
Czy wiesz że: ogólne 5-letnie przeżycie dla raka sromu wynosi 70%, natomiast w I stadium zwiększa się już do 98%! Dlatego tak ważne jest wyłapanie choroby na wczesnych etapach?
Nowotwory ginekologiczne to plaga naszych czasów, jednak w przeciwieństwie do wielu innych są łatwe w profilaktyce. Wystarczy regularne kontrolowanie się, obserwowanie czy na narządach rodnych nie pojawiają się żadne zmiany, wizyty u ginekologa i obserwowanie swojego ciała, by wyłapać niepokojące objawy na wczesnym etapie choroby, czasem nawet jeszcze zanim przekształci się w nowotwór. Możemy też niektórym z nich zapobiegać, bowiem mamy dostępną szczepionkę przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV, który odpowiada za całe mnóstwo nowotworów okolic intymnych. Zwykle kojarzymy ją jako szczepienie przeciwko rakowi szyjki macicy jednak zapobiega ono wszystkim rakom związanym z HPV. Najczęściej szczepi się dziewczynki przed rozpoczęciem współżycia, ale dla populacji ważne jest także, aby szczepienia otrzymywali chłopcy, którzy mogą także przenosić wirusa bądź w wyniku zakażenia zachorować na raka prącia czy okolic odbytu. Szczepionka ta jest w Polsce zalecana, ale w niektórych miejscach samorządy opłacają taką profilaktykę. Istnieją różne jej typy, które mają odmienny skład, cenę czy cykle szczepienia. Niektóre z nich mogą zostać użyte również u pacjentów po rozpoczęciu współżycia, jednak bywają wtedy mniej skuteczne. Najlepiej by dobrana została ona przez lekarza, zwłaszcza u pacjentów starszych.
Zatem zapobieganie i regularne badanie są najlepszą profilaktyką, które nie kosztują nas aż tak wiele, jak wiele warte jest życie i zdrowie.