Krwioplucie jest dość często spotykanym objawem w przypadku chorób układu oddechowego, aczkolwiek może występować także w innych schorzeniach. Obecność krwi w plwocinie często kojarzy się z gruźlicą oraz rakiem płuca. Czy to słuszne skojarzenie? Jakie są przyczyny i sposoby leczenia krwioplucia?
Co to jest krwioplucie?
Krwioplucie jest to stan, w którym wykrztusza się krew lub podbarwioną krwią wydzielinę z dróg oddechowych. W zależności od ilości traconej tą drogą w ciągu doby krwi, krwioplucie możemy podzielić na:
- łagodne <100ml/24h,
- ciężkie 100-400ml/24h, w przypadku krwawienia płucnego zazwyczaj >200ml/dobę może rozwinąć się niewydolność oddechowa (powstała na skutek gromadzenia się krwi w licznych pęcherzykach płucnych, co skutkuje utratą powierzchni wymiany gazowej i niedotlenieniem organizmu),
- masywne >600ml/dobę, zagrażające życiu wskutek niewydolności oddechowej (jak wyżej) oraz bezpośredniej utraty krwi.
Obecność krwi w drogach oddechowych pojawia się na skutek procesu chorobowego w drogach oddechowych lub miąższu płucnym, bądź zmianach w naczyniach krwionośnych krążenia płucnego (np. wzrost w nich ciśnienia wskutek lewokomorowej niewydolności serca).
Krwioplucie bez kaszlu
Obecność krwi w dolnych drogach oddechowych i miąższu płucnym pobudza odruch kaszlu, dlatego z reguły krwiopluciu towarzyszy właśnie kaszel. Jego brak świadczyć może o źródle krwawienia w górnych drogach oddechowych (jamie nosowej, gardle) np. na skutek urazu, ekstrakcji zęba. Inną sytuacją w której nie stwierdza się kaszlu jest krwioplucie rzekome, czyli źródło krwawienia pochodzi spoza układu oddechowego, przykładem mogą być wymioty świeżą krwią w przebiegu żylaków przełyku.
Objawy i przyczyny krwioplucia
Objawy zależą od przyczyny, która wywołała krwioplucie. W tym akapicie skupimy się na najczęstszych przyczynach i wymienimy objawy im towarzyszące.
Zapalenie oskrzeli:
- gorączka, ( z reguły <38st.C),
- kaszel, ostry, trwający do 3 tygodni,
- uczucie ogólnego rozbicia, bóle mięśni, zapalenie błony śluzowej nosa (katar),
- wykrztuszanie śluzowej, krwistej wydzieliny.
Rak płuca:
- przewlekły kaszel z krwiopluciem,
- narastająca duszność,
- ból w klatce piersiowej,
- nawracające zapalenia płuc, często w tej samej lokalizacji,
- chrypka.
Gruźlica:
- przewlekły kaszel, początkowo suchy, następnie z odkrztuszaniem ropnej lub śluzowej wydzieliny,
- krwioplucie,
- w późniejszych okresach choroby narastająca duszność,
- objawy ogólne: podwyższona temperatura ciała, nocne poty, utrata apetytu i masy ciała, złe samopoczucie.
Bakteryjne zapalenie płuc:
- -gorączka >38 st. C,
- -odkrztuszanie ropnej wydzieliny, krwioplucie,
- -kaszel,
- -duszność,
- -ból w klatce piersiowej,
- -poty, dreszcze, bóle mięśniowe.
Niewydolność lewokomorowa serca:
- duszność, typowo orthopnoe (pojawiająca się 1-2 minuty po położeniu się, ustępująca w kilka minut po przyjęciu pozycji siedzącej lub stojącej), lub napadowa duszność nocna,
- kaszel, przeważnie suchy, niekiedy z odkrztuszaniem podbarwionej krwią wydzieliny (krwioplucie),
- bladość i ochłodzenie skóry kończyn,
- wzmożona potliwość.
Leczenie krwioplucia
Najważniejszymi celami postępowania leczniczego w przypadku krwioplucia są:
- ustalenie miejsca krwawienia,
- zahamowanie lub ograniczenie utraty krwi,
- oraz uniknięcie aspiracji krwi do zdrowego płuca.
W pierwszej kolejności stosujemy drenaż ułożeniowy (ułożenie na chorym boku), ma to na celu zapobiegnięcie aspiracji krwi do zdrowego płuca. Czasami, w przypadku braku skuteczności drenażu ułożeniowego bywa konieczna selektywna intubacja z zamknięciem światła oskrzela prowadzącego do krwawiącego płuca.
Czy wiesz że: zabieg bronchoskopii (wprowadzenie giętkiego endoskopu do dróg oddechowych), będący zabiegiem diagnostyczno-leczniczym w przypadku krwioplucia może sam je powodować?
Podstawowym zabiegiem pozwalającym ustalić miejsce krwawienia oraz zastosowanie doraźnego leczenia jest bronchoskopia (wprowadzenie specjalnego wziernika do dróg oddechowych przez usta lub nos, dzięki któremu możliwe jest ich obejrzenie oraz ewentualne zastosowanie leczenia), którą trzeba wykonać w trybie pilnym w przypadku masywnych krwawień. Umożliwia ona odessanie zalegającej wydzieliny, ustalenie miejsca krwawiącego, podanie miejscowe leków działających przeciwkrwotocznie (np. adrenaliny), bądź zastosowanie fotokoagulacji laserowej miejsca krwawienia.
Zapamiętaj: Krwioplucie oznacza zawartość krwi w plwocinie i zawsze jest niepokojącym objawem, który należy skonsultować z lekarzem.
Jeżeli bronchoskopia okaże się nieskuteczna, konieczna staje się interwencja torakochirurgiczna (torakochirurgia- dział medycyny zajmujący się chirurgią klatki piersiowej). W każdym przypadku, jeśli zachodzi taka potrzeba, tzn. przy dużym ubytku krwi, konieczne jest przetaczanie preparatów krwiopochodnych. Bardzo ważne jest leczenie przyczyny, która doprowadziła do krwawienia, tzn. wyleczenie infekcji w przypadku zapalenia płuc, odpowiednie leczenie lewokomorowej niewydolności serca.
Podsumowując krwioplucie jest objawem mogącym przemawiać za bardzo wieloma stanami chorobowymi. Może objawiać się niewielką utratą krwi, a w skrajnych przypadkach masywnym krwotokiem, wymagającym natychmiastowego leczenia. Ważne jest, aby nigdy nie lekceważyć sytuacji, w której pojawia się krwioplucie i nie bagatelizować tego problemu.