Miód jest jednym z najpopularniejszych produktów, po które sięgamy podczas pierwszych objawów przeziębień czy infekcji. Powszechnie wiadomo, że miody wykazują działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Okazuje się jednak, iż ich właściwości zależne są od surowca, z jakich są otrzymywane. Mając na celu profilaktykę sezonowych chorób bakteryjnych, należy wybierać odpowiedni rodzaj miodu. Dokonując wyboru, powinno się kierować zawartością substancji bioaktywnych, mających pozytywny wpływ na układ immunologiczny. Miód gryczany należy do miodów przodujących w działaniu antybakteryjnym i antyseptycznym [1].
Miód gryczany
Miód gryczany jest pozyskiwany z nektaru białych lub jasnoróżowych kwiatów gryki. Charakterystyczną jego cechą jest ciemnobrązowa lub bursztynowa barwa. W porównaniu do innych miodów jego krystalizacja zachodzi w zdecydowanie dłuższym czasie [2].
Zapamiętaj: Miód gryczany ma działanie bakteriobójcze i odtruwające, wpływa również pozytywnie na wątrobę oraz doskonale wzmacnia osłabiony organizm.
Miód gryczany – właściwości lecznicze
Miód gryczany wraz z miodami spadziowymi jest zaliczany do jednych z najbardziej wartościowych. Według badań przeprowadzonych na różnych odmianach miodów krajowych produkt otrzymywany z nektaru gryki odznacza się najsilniejszą aktywnością antybiotyczną. Spośród wszystkich przebadanych (n=10) uzyskał najwyższy wskaźnik inhibinowy (7,8). Dzięki w/w pomiarowi można oszacować, jak silne działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne wykazuje w zależności od wyjściowego surowca [1]. Zakres wartości liczbowych został wyrażony w skali od 1 do 8.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Bogdan K, Kędzia E, „Aktywność antybiotyczna krajowych miodów odmianowych”. P. Fitoterapii; 2, 2014, s. 67–70
Miód gryczany wykazuje swoje właściwości antybiotyczne, dzięki wysokiej zawartości związków tj. oksydaza glukozy, apidycyna, lizozym czy inhibina. Okazuje się jednak, że potwierdzony wpływ miodu w profilaktyce sezonowych przeziębień to tylko jeden z nielicznych jego walorów. Istnieją przesłanki, iż ten produkt pszczelarski cechuje się wysoką aktywnością antybiotyczną wobec chorobotwórczych form bakterii mi.n. gronkowca złocistego czy pałeczek Escherichia coli [3].
Miód gryczany – korzyści dla zdrowia
Według licznych badań miód pochodzący z kwiatów gryki hamuje pojawianie się zmian miażdżycowych, a także może zmniejszać powstałe już stany zapalne. Nie sposób nie wspomnieć o rutynie, uważanej za główny związek chemiczny, odpowiadający za wartość odżywczą miodu. Rutyna zwana inaczej rutozydem, zawarta jest w nasionach gryki. Badania laboratoryjne potwierdzają, że wykazuje działanie zmniejszające stany zapalne, przyspieszając tym samym proces gojenia się ran. Dzięki przypisanej funkcji stanowi ważny składnik do produkcji farmaceutyków stosowanych w chorobach sercowo-naczyniowych. [4,5]. Głównym ich zadaniem jest uszczelnianie i uelastycznienie ścian naczyń krwionośnych. Niestety istnieją ograniczone dowody na skuteczność tego typu substancji. Według autorów jednej z największych metaanalizy konieczne są bardziej rygorystyczne badania, aby ocenić krótko i długoterminową skuteczność oraz bezpieczeństwo stosowania farmaceutyków z dodatkiem rutyny.[3,4].
Ponadto okazuje się, iż stężenie rutyny w uzyskanym miodzie gryczanym jest znikome i zależy od jakości produktu końcowego. Niestety nie dysponujemy wystarczającymi danymi, aby wskazać, jaka jej ilość ma istotne znaczenie dla naszego zdrowia. Miód gryczany, ze względu na wyjątkowo wysoką zawartość polifenolii, wykazuje silne działanie protekcyjne przeciwko chorobom o podłożu onkologicznym. W badaniu z 2018 roku oceniano aktywność przeciwutleniającą i ochronną przeciwko uszkodzeniom komórek DNA wywołanym nadtlenkiem wodoru. Spośród wszystkich próbek najwyższą całkowitą zawartością fenoli charakteryzował się właśnie miód gryczany. Eksperci odkryli, iż kwasy fenolowe miodu mogą przenikać do komórek układu immunologicznego (limfocytów), chroniąc tym samym DNA przed uszkodzeniem oksydacyjnym [5]. Podobne wyniki otrzymano w krajowej analizie przeprowadzanej na różnych odmianach miodów jasnych, jak i ciemnych [9].
Co ciekawe, zaobserwowano, że 10% dodatek miodu gryczanego do naparów herbaty, istotnie (p <0,05) wpływa na aktywność przeciwutleniającą naparów herbaty. Ponadto dodatek miodu gryczanego powodował dostrzegalną zmianę barwy tych naparów. Wyniki badań potwierdzają, iż istnieje korelacja pomiędzy ciemniejszą barwą a większą zawartością polifenoli [6].
Czy wiesz że: miód gryczany jest bardzo ceniony w cukiernictwie, gdyż doskonale sprawdza się do wypieków?
Nie sposób pominąć, iż to właśnie miód gryczany spośród dostępnych miodów nektarowych na polskim rynku, zawiera największą ilość minerałów i soli mineralnych. W jego skład wchodzą pierwiastki takie jak: żelazo, magnez, fosfor, potas, mangan, bór, sód, miedź, cynk, wanad, krzem i inne. W związku z dużą zawartością magnezu reguluje pracę serca. Ponadto miód gryczany w porównaniu z innymi miodami pozyskanymi w Polsce jest szczególnie bogaty w znaczną ilość witaminy C i witamin z grupy B [7,8].
Ile kalorii ma miód gryczany?
Niestety pomimo, iż miód charakteryzuje się cennymi walorami odżywczymi, powinniśmy zachowywać umiar w jego spożywaniu. Ze względu na wysoką zawartość cukrów prostych jest produktem wysokokalorycznym. Porcja stugramowa dorobku ciężkiej pracy pszczół zawiera średnio aż 340 kcal [9].
Miód gryczany – zastosowanie
Z natury zaczynamy wzmacniać układ immunologiczny dopiero wtedy, gdy doskwierają nam pierwsze objawy przeziębienia czy infekcji. Okazuje się jednak, iż stosowanie miodu gryczanego w czasie trwającej już choroby nie należy do najskuteczniejszych metod. Wyłączne regularne dostarczanie produktu w odpowiedniej dawce, może przynieść oczekiwane rezultaty. Warto podejmować działania profilaktyczne, mające na celu zapobieganie infekcjom i przeziębieniom. Regularne jego spożycie koreluje ze zmniejszonym ryzykiem zapadalności na infekcje sezonowe. Warto podkreślić, iż miód traci większość swoich walorów, jeśli zostanie poddany działaniu wysokiej temperatury przekraczającej ok. 65 st. C. Najlepiej jest nie poddawać go obróbce termicznej, aby mieć pewność, że zachował swoje wszystkie właściwości antybiotyczne i antyoksydacyjne.