Temat przerośniętych migdałków dotyczy praktycznie każdego. Jest czymś naturalnym u dzieci w wieku pomiędzy 1. i 3. oraz 6. i 9. rokiem życia. O patologii, czyli stanie odbiegającym od zdrowej normy, mówimy w sytuacji, gdy powiększenie jest objawowe. Utrudnia normalne funkcjonowanie, powoduje zaburzenia snu, utrudnia oddychanie lub pogorszenie wyników w nauce. Czy powiększenie migdałków jest niebezpieczne? Czy zawsze należy usuwać migdałki?
Objawy powiększonych migdałków
Migdałek gardłowy znajduje się w części nosowej gardła, w pobliżu ujścia trąbek słuchowych. Jego przerost najczęściej jest obserwowany u dzieci w wieku 4 do 6 lat. Objawy powiększenia tego migdałka są ściśle związane z jego lokalizacją. Obejmują:
- trudności w oddychaniu przez nos
- możliwe zaburzenia oddychania w czasie snu
- przewlekłe zapalenie zatok
- oddychanie przez usta wpływa na rozwój szczęk i żuchwy,może być przyczyną wad zgryzu i nieprawidłowego rozwoju podniebienia oraz szczęk
- pogorszenie słuchu
- zapalenia uszu
Blausen.com staff (2014). "Medical gallery of Blausen Medical 2014". WikiJournal of Medicine 1 (2). DOI:10.15347/wjm/2014.010. ISSN 2002-4436. [CC BY 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0)]
Charakterystyczna jest też tzw. adenoidalna twarz: ospały wyraz twarzy i otwarte usta. Przerostowi migdałka gardłowego często towarzyszy przerost migdałków podniebiennych. Powodują one: problemy z połykaniem, problemy z mową, tzw. “kluskowata” mowa, chrapanie, bezdechy senne
Adenoid – migdałek gardłowy
Palatine tonsil – migdałek podniebienny
Stopień nasilenia, jak również ilość objawów jest ściśle uzależniona od stopnia przerostu migdałków, który może się wahać od znikomego po bardzo poważny. W przypadku dużego przerostu z nasilonymi objawami konsekwencją przerostu mogą być zaburzenia w koncentracji i problemy w nauce.
Przyczyny powiększonych migdałków
Na przerost migdałków ma wpływ wiele czynników. Stanowią one ważną część układu odpornościowego dzieci, dlatego nawracające zakażenia, a także określona predyspozycja genetyczna oraz alergie mają znaczący wpływa na jego powiększenie. Fizjologicznie, do przerostu dochodzi w czasie infekcji, a następnie powiększenie powinno ustąpić. W patologicznych przypadkach powiększenie pozostaje trwałe i może skutkować objawami.
Powiększone migdałki i ich leczenie
Obecnie wskazania do usunięcia migdałków zostały okrojone, a liczba zabiegów znacząco zmalała w porównaniu z połową XX wieku. Jak wykazano w wiarygodnych badaniach, choć zabieg zmniejsza ryzyko występowania przewlekłego zapalenia migdałków oraz zaburzeń snu, to w dalszym przebiegu zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji górnych dróg oddechowych, astmy czy też POChP.
Czy wiesz że: migdałki mogą powodować problemy zdrowotne nie tylko w dzieciństwie, ale w każdym wieku?
W przypadku utrwalonego przerostu migdałka gardłowego, zwłaszcza z towarzyszącymi problemami ze snem czy też zaburzeniami słuchu, wskazane jest leczenie chirurgiczne. W przypadku przerostu migdałków podniebiennych najważniejszymi wskazaniami do leczenia są bezdechy w czasie snu. Usunięcie jest rozważane także w przypadku nawracających infekcji, chrapania, wad zgryzu.
Jeżeli powiększenie migdałków spowodowane jest alergią lub częstymi infekcjami leczenie można zacząć od próby eliminacji tych czynników np. poprzez antybiotykoterapię w razie infekcji lub podawanie sterydów w przypadku alergii.
Jak wygląda zabieg usunięcia migdałków?
Zabieg usunięcia migdałków można wykonywać w znieczuleniu regionalnym, które całkowicie znosi ból, rozwiązanie takie nie znosi jednak świadomości na czas zabiegu i może się wiązać z dyskomfortem dla niektórych pacjentów. Odpowiedzią na to jest znieczulenie ogólne, potocznie zwane narkozą, które jest jednak większym obciążeniem dla organizmu. O rodzaj znieczulenia, jak również kwalifikacji do znieczulenia decyduje anestezjolog w oparciu o stan zdrowia, preferencje pacjenta i rodzaj zabiegu.
Do podstawowych zabiegów na migdałkach zaliczamy:
- adenotomię – usunięcie nadmiaru tkanki przerośniętego migdałka gardłowego
- tonsillotomia – usunięcie nadmiaru tkanki przerośniętego migdałka podniebiennego
- tonsillektomia – całkowite usunięcie migdałków podniebiennych
Możliwe jest równoczesne wykonanie kombinacji powyższych zabiegów. Pierwszą dobę po zabiegu pacjent powinien spędzić na oddziale, w 2 godziny po zabiegu podaje się już chłodne napoje. Od drugiej doby możliwe jest wprowadzenie płynnej oraz półpłynnej diety w postaci papek. Należy unikać pokarmów gorących, szorstkich, kwaśnych, które mogą powodować podrażnienie gojących się tkanek. Przechodzenie na normalną dietę powinno być stopniowe i uzależnione od samopoczucia. Bóle gardła mogą utrzymywać się przez 2-3 tygodnie, typowo w 3-4 dobie po operacji pojawiają się bóle promieniujące do uszu.
Laserowe usuwanie migdałków
Na rynku dostępnych jest wiele różnych metod usuwania migdałków. Jedną z nich jest zabieg przy pomocy lasera. Zwykle trwa ok. 15 – 20 minut. Zaletami zabiegu laserowego jest mniejszy ból pooperacyjny. Zazwyczaj wykonuje się od 8 do 10 ruchów laserem nad migdałkiem, w trakcie zabiegu może powstawać dym. Każdy ruch lasera wykonywany jest na wydechu dzięki czemu dym zostaje usunięty. Niekiedy potrzeba kilku sesji zabiegów celem całkowitego usunięcia migdałków co wpływa na wyższy koszt tej metody.
Zapamiętaj: Powiększone migdałki muszą zostać poddane leczeniu, w przeciwnym razie nie tylko obniżą komfort życia, ale mogą doprowadzić do wielu powikłań.
Powiększenie migdałków nie zawsze jest stanem chorobowym, występuje fizjologicznie w dzieciństwie, jest też prowokowane przez infekcje. Staje się problemem dopiero w sytuacji, gdy powiększenie utrzymuje się i powoduje niekorzystne dla rozwoju dziecka objawy. W przypadku wskazań, leczeniem z wyboru jest operacyjne usunięcie migdałków. Tym niemniej nie jest to zabieg wskazany u każdego dziecka, może być obarczony skutkami ubocznymi dlatego kwalifikacji powinien dokonać laryngolog dziecięcy.